AHMET KAYA (Trabzon) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Bütün heyeti saygıyla selamlıyorum. Aramızda misafir olarak bulunan arkadaşlarımıza da hoş geldiniz diyorum.

Değerli arkadaşlar, arkadaşlarımız arpayı, buğdayı, bütün hububatı konuştular, ben de fındık üreten bir milletvekili olarak, fındık üreticisi bir milletvekili olarak biraz fındıktan bahsedeceğim.

Trabzonluyum. Trabzon'da da fındık, bilindiği gibi, birçok insanın ekmeği, geçim kaynağı, ben de fındık parasıyla okumuş, bugünlere gelmiş bir insanım açıkçası. O dönemde, rahmetli babam -işte, yerlerimiz bölünmemişti tabii- fındık parasını alıyordu. Fındık parasıyla bizleri okuttu, kardeşlerimizi evlendirdi; birçok ihtiyacımızı o şekilde karşılıyorduk. Tabii, bugün o günden çok uzaktayız yani artık fındık parasıyla geçilebilene "Aşk olsun!" diyoruz.

Fındık üreticileri yıl boyunca fındık dallarına bakar -sizler de bilirsiniz- ve sezon geldiğinde de -işte, tam da bu aylar, 8'inci aya kadar yani fındık toplayıncaya kadar- hükûmetin ağzına bakarlar, iktidarın ağzına bakarlar ki "Ne kadar bir fiyat verilecek fındığa?" diye; dolayısıyla, fındık üreticisi hakkını ister. Umut ediyorum ki bu yıl artan maliyetler, ülkenin içinde bulunduğu durum, hepsi değerlendirilir ve fındık üreticimizi mağdur etmeyecek bir rakam açıklanır.

Tabii, fındık fiyatını belirleyen birçok parametre var, bunlardan en önemlilerinden bir tanesi de rekolte tespiti. Geçmiş yıllarda yaşadığımız tecrübelerden yola çıkarak şunu söylemek istiyorum: Birçok lobi fındık rekoltesini yüksek göstererek "Ürün bol, bu sene fiyatı düşük olsun." diye çaba içine girerler. Sağlıklı bir rekolte tespiti konusundaki önemi sizler de iyi biliyorsunuz. Umarım sağlıklı bir rekolte tespiti yapılmasında siz de öncü olursunuz; Sayın Bakan Yardımcımız da burada, bu meselenin takibinde onlar da gerekli görevi yaparlar.

Şimdi, değerli arkadaşlar, bu yıl, tabii, fındığa bir fiyat beklentisi var. 8'inci ay itibarıyla fındık toplanmaya başlanacak. Fiyat beklentisi var, artan maliyetleri göz önüne aldığımız zaman azımsanmayacak bir fiyat beklentisi var, tabii, hepimizde bu beklenti var. Dolayısıyla, Hükûmet umarım bu beklentiyi bir hayal kırıklığıyla sonuçlandırmaz, fındık üreticisi mağdur edilmez. Bu fındık fiyatı konusunda bir maliyet tespiti yapıldı mı bu yıl? Tarafınızdan ya da Bakanlığımız tarafından bir maliyet tespiti yapıldı mı? Biz, parti olarak şunu öneriyoruz: "Maliyet artı makul kâr" diye bir sistem üzerinden fiyatlandırma yapılması gerektiğini ifade ediyoruz. Bu yıl için maliyet tespiti yapılmış mıdır? Fındık maliyeti konusunda bir rakam çıkardınız mı? Onu bir öğrenmek istiyorum.

Bunun dışında, Sayın Genel Müdürüm, şimdi, Toprak Mahsulleri Ofisinin piyasada oluş sebebini hepimiz biliyoruz, diyoruz ki "Toprak Mahsulleri Ofisi üreticiyi mağdur etmemek adına, aynı zamanda tüketiciyi de mağdur etmemek adına piyasayı regüle eden ama üreticiyi koruyan ve piyasayı dengeleyen, düzenleyen bir kurum." Şimdi, daha önce de bir konu gelişmişti, Meclis gündemine de yansımıştı, hatta ondan sonrasında sizin bir açıklamanız olmuştu.

Şimdi, sizin internet sayfanıza girdiğimiz zaman kabuklu fındık satış fiyatlarının devam ettiğine yönelik bir ilan var, az önce çıkardım ben bunu sayfanızdan. Şimdi, burada diyorsunuz ki "Kurumumuzca mart ayında başlayan kabuklu fındık satışlarına haziran ayında da devam edilecektir." Giresun, Samsun, Ordu ve Kocaeli Başmüdürlükleri stoklarında bulunan 18 bin ton, 17 bin tonu Levant, 1.000 tonu da Giresun kaliteymiş. 2021 yılı mahsulü Giresun ve Levant kalite kabuklu fındıklar serbest piyasada satışa çıkarılmıştır. Sayfanızda var, yeni çıktısını aldım ve bu fındıklar için satış fiyatınızı 44 lira olarak açıklamışsınız burada.

Şimdi, Orhan Bey konuşurken ifade ettiler, fındığın piyasa fiyatları hiçbir zaman 3 dolar ile 4 dolar arasından aşağıya düşmedi. Satış fiyatınız 44 TL, bugünkü kur üzerinden baktığımız zaman 2,53 dolar ediyor. Piyasayı dengelemek, denetlemek, üretici lehine regüle etme görevini yapan kurum, fındığın fiyatını 2,53'e düşürmüşsünüz burada yani ciddi bir çelişki var. Kurum 2,53 dolardan şu an fındık satıyorsa üreticiye hakkını nasıl vereceksiniz? Siz piyasayı dengeleyecektiniz, o amaçla piyasadasınız ama şu anda 44 liradan fındık satıyorsunuz. Daha önce Meclise de buna benzer bir konu gelmişti dedim, o dönemde yanılmıyorsam 39 liraya fındık satıyordunuz, ben de şöyle bir şey demiştim: Geçen yıl, mesela fındığı abimler sattılar, sanıyorum 22,5-23 liraya sattılar, Trabzon'da biraz randıman düşük oluyor, biliyorsunuz, ona bağlı olarak fiyatlar düşük olabiliyor. Ortalama 23 lira civarında bir fiyattan fındık satıldı Trabzon'da. Siz, kurum olarak fındığı 39 liradan sattınız, deponuzdaki fındığı. Üreticiden ortalama 23 liraya aldınız, 25 liraya aldığınız da vardır tabii, 26'ya, 27'ye aldığınız vardır. O fındığı 39 liradan sattınız, ben de çıktım Mecliste bir açıklama yaptım, dedim ki: Yani kurumun fındığı bu fiyattan satması gayet makul, dolar kuruyla hesapladığımız zaman fakat fındık bu fiyata satılabiliyorsa üreticiden niye 23 liraya alındı? 23'e aldınız, 39'a sattınız. Siz, 1 kilo fındıkta 16 lira para kazanırken fındık üreticisi 1 lira kazanmadı. O zaman, burada bir denge kurulması lazım, fındığın uluslararası piyasada satış fiyatları ile üreticiye verilecek fiyatlar arasında bir denge kurulması lazım. Üretici kiloda 1 lira kazanmadı geçen yıl ama kurum 16 lira kazandı, o günün hesabı oydu.

Artı, bir dikkat edilmesi gereken mesele de fındığın fiyatının düşmemesi meselesi. 3 dolar ile 4 dolar arasında diyoruz, bakın, siz, şimdi 2,53 dolardan fındık satıyorsunuz, piyasayı siz düşürüyorsunuz, böyle bir şey olamaz yani buna nasıl dikkat etmezsiniz, bilmiyorum ve Meclise yansıttığımız meselenin akabinde -bakın, ben KİT Komisyonu üyesi bir insanım- beni arayıp "Sayın Vekilim, burada şu eksiklik var." deyip bir bilgilendirme yapabilirdiniz ama yapmadınız, AK PARTİ'li milletvekili arkadaşlarımı aradınız, 2'sini aradınız onlara bilgi verdiniz, onların bana cevap vermesini istediniz, çok yanlış bir yaklaşım. Biz de bu milletin vekiliyiz, muhalefet partisi milletvekili olabiliriz ama müzakereye açığız, konuşmaya açığız, bu tür durumlarda bizleri arayıp "Sayın Vekilim, durum budur, kurumun yaptığı budur, şurada şu eksik bilgi var." deyip bu samimiyetle yaklaşmanızı beklerdim. Yani bu kurumlar hepimizin kurumları, bu kurumlar sadece AKP'nin kurumları değil.

ZİVER ÖZDEMİR (Batman) - AK PARTİ.

AHMET KAYA (Trabzon) - AKP, öyle geçiyor arkadaşlar. İsminizi inkâr etmeyin.

TAMER DAĞLI (Adana) - Nerede geçiyor?

AHMET KAYA (Trabzon) - Dolayısıyla, kendinizi o kadar kaptırmışsınız ki AKP'nin bürokratı olup çıkmışsınız; memleketin, milletin bürokratı olun lütfen. Bir eksik görüyorsanız bizleri de aynı samimiyette arayın "Sayın Vekilim, durum budur." diyebilin, biz buna açığız.

Evet, bunları söyledikten sonra şimdi bir mesele daha var.

Değerli arkadaşlar, özellikle Sayın Bakanın bu konuda bilgi sahibi olduğunu düşünüyorum ama yinelemekte fayda görüyorum. Türk fındığının beka sorunu. Ben Trabzon'da bunu bizzat yaşadım ve evet, ciddi bir beka sorunu var.

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Tamam, doğru. Cumhur İttifakı'na yaklaşıyorsunuz, beka sorunu bu.

AHMET KAYA (Trabzon) - Şimdi, hiç bilmediğiniz bir meseleden bahsedeceğim, "drakula".

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Biz biliyoruz hepsini.

AHMET KAYA (Trabzon) - "Turunçgil uzun antenli böceği" diye bir şey duydunuz mu?

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Duyduk.

AHMET KAYA (Trabzon) - Ordu'da var mı?

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Var.

AHMET KAYA (Trabzon) - Trabzon'da 8 bin dekar alan söküldü bu mücadele nedeniyle, bilginiz var mı?

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Var.

AHMET KAYA (Trabzon) - 8 bin dekar ve oradaki üreticiler perişan, bundan da haberiniz var mı?

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Var.

AHMET KAYA (Trabzon) - Niye o zaman yardımcı olmuyorsunuz üreticiye?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Karşılıklı konuşmayalım.

Lütfen Sayın Kaya, devam edin.

Buyurun.

AHMET KAYA (Trabzon) - Şimdi, bakın, arkadaşlar, bu mesele ilk gündeme geldiğinde yanılmıyorsam 2017 yılıydı. Bu mesele ilk gündeme geldiğinde, bu turunçgil uzun antenli böceği -Sayın Bakan, özellikle size söylüyorum- o zaman Trabzon Belediyesi yurt dışından fideler getirtmişti, bu fidelerle beraber bu turunçgil uzun antenli böceği Trabzon'a geldi ve sonrasında hemen fideliğin yakınındaki fındıklığa sirayet etti bu böcek. Fındık üreticileri beni aradılar, dediler ki "Sayın Vekilim, burada ciddi bir sıkıntı var, hiç görmediğimiz bir tane böcek fındıklarımıza musallat oldu. Şöyle siyah, yaklaşık 2 santim uzunluğunda bir böcek, üstü siyah, beyaz benekleri olan bir böcek, bu böcek fındıklıklarımızı mahvediyor." "Nasıl bir şey var?" dedim, dediler ki: "Gidiyorsun, fındık dalını tutuyorsun, fındık dalı yemyeşil ama tuttuğun dal elinde kalıyor, bu böcek fındığın köklerini yiyor. Fındık ağacı ayakta duruyor ama kökleri yenmiş bir şekilde ayakta duruyor." ve "Geçen yıl bu fındıklıktan ben 1,5 ton fındık almıştım, şimdi 150 kilo fındık alabileceğim." demişti, bu kadar büyük oranda zarar veriyor. Ben de onun üzerine gittim, orada bir basın toplantısı yaptım, Tarım Bakanlığı yetkililerini, bütün valiliği, belediyeyi hepsini uyardım, biraz da araştırma yaptım, dedim ki: "Bu böcekle mücadele yöntemi belli, bu turunçgil uzun antenli böceği olarak, drakula olarak literatürde geçiyor. Bu son dönemde böcek salgınlarıyla zaten muzdarip ülkemiz, birçok böcek saldırısı altında topraklarımız, buna ilişkin Bakanlığın bir karantina yöntemi var, bunu lütfen burada uygulayın, yayılmasın." Çok dar bir alandaydı o dönemde fakat biz dedik, biz işittik tabii, her zamanki yaklaşımla "CHP milletvekili konuşuyor, boş konuşuyor." dediler, dikkate almadılar. Akabinde, o böcekler oradan yayıldılar ve şu anda 8 bin dönüm fındıklık sökülmek durumunda kaldı ve yayılıyor. O bölge Maçka Vadisi, Esiroğlu Mahallemizin olduğu yer, orayla sınırlı bir sıkıntı olmaktan çıktı, şu anda bütün bölgeye yayılıyor ve yayılması demek şu demek arkadaşlar: Türk fındığın da gerçekten beka sorunu olabilecek büyüklükte bir sıkıntıdan bahsediyorum. Hâlâ meselenin ciddiyetinde olmayanlar var, bakın ne acıdır ki hâlâ meselenin ciddiyetinde olmayan insanlar var. Fındık bahçelerini söken insanlara da dediler ki... O zaman, bizim, tabii, yoğun taleplerimiz sonrasında Sayın Cumhurbaşkanı kararıyla, fındık bahçesi sökülen üreticilere 15 lira/kilogram olmak üzere dört yıllık bir ödeme yapıldı, 15 liradan. Şimdi, fındık fiyatları aldı başını gitti, o üreticiler bugün çok mağdurlar. 15 liradan ödeme yapıldı, bu sene fındık 50 lira, 60 liralarda olacak en az, beklenen bu ve şimdi 15 liradan o üreticilere paralar verildi ve dört yıllık paraları verildi. Bir kere o mağduriyetin giderilmesi lazım Sayın Bakan Yardımcım, bir Cumhurbaşkanı kararıyla bu meselenin bir düzeltilmesi lazım. Yani 15 lira bugünün parasıyla çok düşük bir para üretici büyük mağduriyet yaşıyor, bunun düzeltilmesi lazım. Bu meseleyi daha teferruatlandırabilirim ama çok uzatmak da istemiyorum.

Son mesele, Sayın Metin Bey'in...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Toparlayalım.

AHMET KAYA (Trabzon) - Evet, toparlıyorum.

Sayın Başkan, bilirsiniz ben genelde çok uzun konuşmam, somut bahsederim, somut meselelerden bahsederim ama Metin Bey'e bir cevap vermem gerekiyor.

Sayın Metin Gündoğdu, az önce, fındık konusu konuşulurken dedi ki: "Siz Ordu'da 52 lira açıklaması yaptınız." Tamamen yanlış bir değerlendirme, ben oradaydım, hatta Okan Gaytancıoğlu Vekilim de yanımdaydı, Sayın Genel Başkanımızın programı için Ordu'daydık. "ORDU 52" diye bir televizyonunuz var, doğru mu? 52 TV mi, öyle bir şey. O televizyon muhabiri geldi dedi ki: "Sayın vekillerim, biz Orduluyuz, fındığın bu yıl 52 lira olmasını istiyoruz." Bizden de açıklama istedi. "Siz bu şeyi destekler misiniz?" diye sordu. Söylediğimi tekrar edeceğim ben dedim ki: Fındık milletin ekmeği, bu kadar kıymetli bir ürünün, millî ürünün böyle, plakalara endekslenmesi doğru bir şey değil. Ben Trabzon Milletvekiliyim, o zaman ben de 61 lira olsun derim. Bir de Adana Milletvekili var, o zaman "01" mi olsun? Böyle saçmalık olmaz. Meseleyi öylece kapattık. Anlatabildim mi?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Peki, teşekkür ederim.

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Hiç bölmedim sözünüzü ama "52 lira olsun." kampanyası yapıldı.

AHMET KAYA (Trabzon) - TV 52 yaptı, Ordulu yerel bir televizyon yaptı, artı, başka bir şey daha ekleyeyim. Bakın, biz oraya ne zaman gitmiştik? Haziran ayının başında. O zaman dolar 16 lira civarındaydı, şimdi 18 liralara dayandı. Dolayısıyla, o günkü 52 lira bugünkü 70 liraya tekabül ediyor; zararlı çıkarsınız yani.

METİN GÜNDOĞDU (Ordu) - Hayır, zararlı çıkmayız da.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Peki, teşekkür ederiz Sayın Kaya.

AHMET KAYA (Trabzon) - Ben teşekkür ederim.