YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Kusura bakmayın, şöyle: Bir komisyonumla çakıştı burası, Sanayi Komisyonunun haberi gece 22.30'da gelince bugün ayrıca Sanayi Komisyonunda olduğum için bir oraya, bir buraya gelmek zorundayım. Onun için belki de tekrara düşecek konuşmalar da yapabilirim ama öncelikle o konuda özür dileyerek konuşmama başlayayım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Estağfurullah, buyurun.

YASİN ÖZTÜRK (Denizli) - Millî Piyango 2016 yılında kırk dokuz yıllığına Varlık Fonuna devredilmiş, Varlık Fonu da şans oyunu ve gelirlerinin devlete aktarılan payının artırılması amacıyla 2019 yılında ihale düzenleyerek Sisal Şans İnteraktif Hizmetler ve Şans Oyunları Yatırım Anonim Şirketiyle sözleşme imzaladı ve 1 Ağustos 2020 tarihinden itibaren bahsi geçen yüklenici firmayla lisansa konu şans oyunlarını fiilen düzenlemeye başladı. Millî Piyango kurumuna, bu aşamadan sonra Cumhurbaşkanlığı kararnamesi doğrultusunda sadece denetim görevi verilmiştir ancak kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin de eksikliklerle dolu olduğundan biraz önce siz de konuşmanızın bir kısmında bahsettiniz.

İdarenin teşkilat yapısı bu yeni görevle birlikte yeniden düzenlenmeye muhtaç hâle gelmiş ama kurum yeni bir düzenlemeyi bırakın, hâlâ eksik Yönetim Kurulu üyelikleri nedeniyle karar yeter sayısını sağlayamayıp toplantı bile yapamamakta; Sayıştayın bu konuda zaten mevcut bulgusu var, bu bulguya da sizin verdiğiniz "Gerekli girişimlerde bulunduk." cevabınız var. Bu cevabın üzerinden yaklaşık yirmi ay geçti, hâlihazırda bir gelişme olduğunu bilmiyoruz. Kurumun elinden şans oyunları alınırken maddi boşluğa düşeceği hiç hesap edilmemiş, ne Varlık Fonuna devredilirken ne de özelleştirilirken İdareye kaynak aktarılması düşünülmemiştir. Bu nedenden ötürüdür ki kurum 1 Ağustos 2020 tarihinden itibaren lisans kapsamındaki şans oyunları yüklenici firma tarafından oynatıldığı için kendi genel yönetim giderlerini karşılamakta güçlük yaşamaya başlamıştır. Bu nedenle kanuni bir düzenleme yapılarak şans oyunları hasılatından elde edilen gelirden kuruma pay verilmesi, bu yükün de Hazine üstüne kalmaması açısından zorunludur.

Millî Piyango yeni sistemde izleme ve denetleme yetkisini haizdir ama yüklenici firmanın ilgili mevzuat ve sözleşme hükümlerine aykırı davranması hâlinde yaptırım uygulama yetkisine yeterince sahip değildir; bu nedenledir ki şans oyunları sözde denetimli ama yaptırımsız bir sahada oynatılmaya devam etmektedir.

2019 yılında 5'i özel olmak üzere 33 Millî Piyango çekilişi yapılırken 2020 yılında 2'si özel olmak üzere 20 piyango çekilişi yapılmış, 2019 yılında 260 olan Sayısal Loto, sayısal oyun çekilişlerinin 1 Ağustos 2020 tarihinden itibaren yüklenici firmaya geçtikten sonra şirketin lisansa konusu şans oyunlarını düzenlemeye başlamasıyla 211'e düşmüş. Kurumda özelleştirme süreci öncesinde Hazineye aktarılan payda düşüş yaşanmaya başlanmış, özelleştirilmesiyle birlikte de dağıtılan ikramiye tutarlarında ciddi düşmelerin olduğu görülmekte, büyük ikramiye çekilişleri veya diğer şans oyunlarıyla ilgili olumsuzluklar dolayısıyla kuruma olan güvenin zedelendiği görülmektedir. Yüklenici firmanın şans oyunları, kupon ve bilet fiyatlarına yaptığı fahiş artırıma rağmen ikramiye kazanma oranının da düşmesi bayilerin satış şartlarını da çalışma şartlarını da ağırlaştırmış ve bayi gelirlerinde de ciddi bir düşüş yaşandığı görülmüştür.

Yine, son yıllarda yasa dışı bahis oynatımı oldukça arttı. Millî Piyango İdaresi bir yandan yasa dışı bahis ve kumar siteleriyle mücadele ederken diğer taraftan şans oyunlarını devralan yüklenici firma tarafından oynatılan oyunlarda şirket tarafından verilen ciro taahhüdü nedeniyle buna göz yumulmaktadır. Açık kaynaklardan bakıldığında 20'den fazla kumar oyunu sağlayan Millî Piyangonun yazılım tedarikçisi olan yabancı şirketlerin faaliyet alanlarının kumar yazılımları ve çevrim içi kumarhane sunucuları olduğu da açıkça görülmekte. Millî Piyangonun on-line adresine giren bir Türk vatandaşı kumar oynamanın yasal olduğu ülkelere erişilebilen çevrim içi oyunların bire bir aynısıyla, farklı bir isimde erişebilmekte ve dilediği miktar ve sayıda sanal kumar oynayabilmektedir. Lisans sahibi şirket yasal mevzuatın dağınıklığından ve tanımlamalardaki muğlak ifadelerden yararlanarak yasal görünümlü bir kumarhane işletmektedir ve suç işlenmektedir.

Türkiye'de 1998'de kumar oynatılmasının yasaklanmasına ve kumarhanelerin kapatılmasına yol açan Turizmi Teşvik Kanunu'na eklenen son fıkra hükmünün hâlen yürürlükte olduğunu biliyoruz. Fiziki olarak yasak olan bir oyunun sanal ortamda da yasaklı fiil olarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Her yıl yasa dışı kumar oynayan binlerce kişiye ceza kesilmekte Türk Ceza Kanunu'na göre açıkça düzenlenmiş olmasına rağmen Millî Piyangonun sanal kumar oynatmasının serbest oluşu denetimin yapılmadığının da açıkça bir göstergesidir.

Öte yandan, Sisal şirketinin yasa dışı sanal bahis ve kumar oynattığı gerekçesiyle 2015 yılında Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından erişime kapatıldığı bilinirken BTK'nin bu yasağına rağmen 2019 yılında İtalyan Sisal şirketinin Demirören grubuyla birlikte ihaleye girip Millî Piyango ihalesini almasına göz yumulması iktidarın sanal kumarı başından beri kabul ettiğinin de bir göstergesidir.

Teşekkür ederim.