KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Komisyonumuzun değerli üyeleri, kurumumuzun Genel Müdürü, Yönetim Kurulu üyesi arkadaşlarımız, Sayıştayımızın değerli denetçileri, diğer kurumlardan gelen değerli arkadaşlar; hepinizi sevgiyle saygıyla selamlıyorum.

Burada, tabii, biz şu anda Ziraat Bankasının Üst Komisyonunu görüşüyoruz ama Alt Komisyonda da bizim bütün itirazlarımıza rağmen kabul görmeyen talebimiz, burada da AK PARTİ ve Milliyetçi Hareket Partisi Komisyon üyelerinin vermiş olduğu oylarla reddedildi ama bu hukuken doğru değil, anayasal çerçevede doğru değil. Şöyle anlatmaya çalışacağım. Sayın Başkanım, anlatacağım şey çok uzun, Komisyonun...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Toparlayarak anlatırsanız.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Ya baştan hepsini bir anlatayım size ya da diğer bulgularda, diğer her şeyde söz alayım çünkü kayıtlara geçmesi açısından bunu mutlaka aktarmak zorundayım.

Sayın Genel Müdürüm, Sayın Komisyon Başkanımız, biz şu anda Türkiye Büyük Millet Meclisinde Komisyonumuzun 2 Mart 2022 tarihli toplantısında görüşülen Ziraat Bankası AŞ ve bağlı ortakları 2019-2020 yıllarına ait hesap ve işlemlerine ilişkin olarak yapılan genel görüşmede:

"1) 2019 yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda Bulgu-1: Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası AŞ'nin 2019 yılına ilişkin Sayıştay Denetim Raporu hazırlanması sürecinde banka Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleriyle personel harcamalarına ilişkin çeşitli bilgi, belge ve kayıtlara ulaşılamadığı yer almıştır.

Sayıştay raporunun ilgili bölümünde bankada 2019 yılında 9 Yönetim Kurulu üyesi ve 2 Denetim Kurulu üyesi görev almıştır. Bu üyelerin tamamının uhdesinde kamu görevi olmadığı kabul edildiğinde 2019 yılı Yönetim ve Denetim Kurulu üyeleri için toplam 2 milyon 346 bin 600 TL gider yapılması gerekmektedir. Ancak banka mizanında yer alan 810000 hesap no.lu Yönetim Kurulu aylık ve ücretli hesabının gün sonu tutarı 5 milyon 451 bin 346 TL 65 kuruş olarak gerçekleşmiştir. Banka yöneticileriyle yapılan görüşmelerde Yönetim ve Denetim Kurulu üyelerinin Genel Kurul tarafından belirlenen aylık net ücretlerinin yanında üç ayda bir ikramiye aldıkları, ayrıca, kendilerine, giderleri banka tarafından karşılanmak üzere kredi kartı tahsis edildiği öğrenilmiştir. Hesabın ayrıntısı denetim ekibi tarafından çeşitli iletişim yöntemlerince defalarca talep edilmiş olmasına rağmen Sayıştay denetim ekibiyle paylaşılmamıştır.

Personel harcamaları denetimine ilişkin olarak Yönetim Kurulu kararıyla belirlenen 2019 yılı banka üst düzey personeli, başkanlar, kurumsal şube müdürleri, bölge yöneticileri, grup başkanları, genel müdür yardımcıları, genel müdür olmak üzere, ücretleri ve personelin 2019 yılı tüm aylarına ait ücret bordroları banka yöneticilerinden istenmesine rağmen Sayıştay denetim ekibine verilmemiştir." şeklinde tespite yer verilmiştir.

TBMM'nin KİT Komisyonunun 2 Mart 2022 tarihli toplantısında yeterli gerekçe sunulmadan ve itirazlara rağmen AK PARTİ'li ve Milliyetçi Hareket Partili Komisyon üyelerinin oylarıyla bu konunun Sayıştay izlemesinden ve Komisyonun takibinden çıkarılmasına karar verilmiştir.

"2) 2019 Yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda, bulgu 1'de bankanın sponsorluk, reklam, tanıtım, yardım gibi faaliyetlerine ilişkin giderlerin incelenmesi aşamasında gerekli bilgi ve belgelere ulaşılamadığı belirtilmiştir.

Sayıştay raporunun ilgili bölümünde, bankanın sponsorluk, reklam, tanıtım, yardım gibi faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeler, Sayıştay Kanunu'nun 6 ve 9'uncu maddesi gereğince, incelenmek üzere beş iş günü içerisinde Sayıştay denetim ekibine teslim edilmesi istenmiştir. Adı geçen resmî yazıyla bankanın istenilen belgeleri yazıda belirtilen sürenin sonunda Sayıştay denetim ekibine teslim etmemesi üzerine 10/4/2020 tarihinde tutanak düzenlenmiş ve ilgili yazıda istenilen belgelerin Sayıştay denetim ekibine teslim edilmediği banka yetkililerinin imzasıyla kayda geçirilmiştir.

Yukarıda anlatılan sebeplerle Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası AŞ'nin 2019 yılında gerçekleştirmiş olduğu sponsorluk, reklam, tanıtım, yardım gibi faaliyetlerine ilişkin yaptığı harcamaların incelenmesi için gerekli olan bilgi ve belgelere ulaşılamadığından bu alanlarla ilgili denetim yapılamamıştır."

TBMM'nin KİT Komisyonunda, 2 Mart 2022 tarihli toplantısında yeterli gerekçe sunulmadan ve itirazlara rağmen -özellikle benim çok itiraz etmeme rağmen- AK PARTİ'li ve MHP'li Komisyon üyeleri bu konunun Sayıştay izlemesinden, Komisyonun takibinden çıkarılmasına karar vermiştir. Bu durum da Anayasa ve kanunlara aykırılık...

Raporda, bu iki konuyla ilgili talep edilen bilgi ve belgeler verilmediği için denetim yapılamadığı açıkça belirtilmektedir. Bunun anlamı, Anayasa'nın 160'ıncı maddesi gereğince, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Sayıştay tarafından denetim yapılamamıştır. Sayıştay Kanunu'nun 6 ve 9'uncu maddeleri gereğince, talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlü olan kamu idareleri ve görevlileri hakkında görevden uzaklaştırma ve haklarında gerekli soruşturma, kovuşturma da yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu bağlamda, Sayıştay da kanunda öngörülen işlemleri yerine getirmemiştir. Alt Komisyondaki o zamanki konuşmamıza rağmen Sayıştay Başkanı özellikle bu konunun çıkarılmasını sunmuştur, doğru olmadığını söylemişizdir; hem görevini yapmıyor hem de görevini yapmadığı gibi olayın örtülmesine neden olmuştur. Şu anda Sayıştay görevini yapmayarak kurumla bir ilişkiye girmiştir, yanlış bir sonuç ortaya çıkmıştır yani denetim ortadan kaldırılmıştır. Sayıştay Denetçisi Başkanı -Sayın Haydar Bey'e değil sözüm tabii, o günkü Sayıştay Başkanına söylüyorum, buradaki görevli arkadaşımıza- ısrarlı konuşmamıza rağmen bunun çıkarılmasını yeğlemişlerdir. Denetim ve rapor çalışmaları değerlendirilmek üzere istenilen bilgi ve belgelerin kayıtlarının denetim elemanlarına verilmemesi, Sayıştay Kanunu'nun 6 ve 9'uncu maddelerine aykırılık teşkil etmekte ve TBMM'nin KİT Komisyonunun denetim faaliyetlerinin sınırlı kalmasına neden olmaktadır.

Anayasa'nın 160'ıncı maddesinde yer alan "Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir." hükmü gereğince bütün kamu kurumları TBMM'nin adına Sayıştay tarafından denetlenmektedir. Sayıştay Kanunu'nun yine 6 ve 9'uncu maddelerinde, denetimi sürecek kamu kurum, kuruluşlarının talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi vermekle yükümlü olduğu ve bunu yerine getirmeyen kamu idarelerinin ve görevlilerinin sorumluluğunun bulunduğu açıkça düzenlenmiştir. Kanundaki bu düzenlemeye göre, bilgi ve belgeleri denetim elemanlarına sunmayan kamu görevlilerinin görevden uzaklaştırarak haklarında gerekli soruşturma ve kovuşturma yapılacağı düzenlenmiştir ama yapılmamıştır. Yani ne Sayıştay denetçisi tarafından yaptırım uygulanması, cezai müeyyide verilmesi için girişimde bulunulmuştur ne de kurumun Genel Müdürü ve o dönemde görevde bulunan arkadaşlar, Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu bu konuda bir düzenleme yapmıştır; bu konuda bir cezai müeyyide veyahut kurum adına işlem yaptırmamışlardır.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Zeybek toparlayalım, süreniz doldu.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Tamam Sayın Başkanım.

Bu düzenlemede açıkça görüldüğü üzere, Türkiye Büyük Millet Meclisi adına yapılan bir denetimde bilgi ve belgelere ulaşılması söz konusu değildir. Gerektiğinde idareler tarafından görevden uzaklaştırma işlemi yapılarak bu bilgi belgelere erişim sağlanması gerekmektedir, aksi uygulamalar Türkiye Büyük Millet Meclisinin saygınlığına gölge düşüreceği gibi, Anayasa ve kanunların yok sayılması gibi bir sonuç ortaya çıkaracaktır.

Anayasa ve kanun hükümlerine rağmen kamu idarelerinin Türkiye Büyük Millet Meclisinden bilgi saklaması, bütün ısrarlara rağmen, ısrarlı takiplere rağmen talep edilen bilgilerin verilmemesi ortada büyük yolsuzluk ve usulsüzlüklerin olduğunu gösterir. Bu sebeple, denetimden gizlenen bilgi ve belgelerin denetime sunulmadığı ve ilgili kamu görevlileri hakkında yasadaki yaptırımlar uygulanmadığı sürece raporun bu bölümlerinin tavsiyeyle geçiştirilmesi ve Sayıştayın izlemesinden çıkarılması Anayasa ve kanun hükümlerine açıkça aykırıdır. Hesap verme hükümlülüğü kapsamında kamu idareleri denetimde talep edilen bilgi ve belgeleri açık bir şekilde paylaşarak hesap verme yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.

Hesap verme yükümlülüğü kapsamında kanunlardaki düzenlemelere rağmen bilgi ve belgelerin verilmemiş olması yapılan denetimi anlamsızlaştırdığı gibi Komisyonun kurulması ve çalışmalarını da anlamsızlaştırmaktadır. Anayasa ve kanun hükümlerini açıkça yok sayan kamu görevlileri hakkında gerekli yasal işlemler yapılmalı, konu Komisyonun takibinde kalmalı ve Genel Kurulda görüşülmeden takipten çıkarılmamalıydı; yeniden takibe de alınması gerektiği inancı içerisindeyim. Yasa ve hukuk tanımazlığın açık bir göstergesi olan bu durumun sonlandırılması için Komisyon üzerine düşen görevi yerine getirmelidir.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Zeybek daha var mı? Okuyacağınız metin uzun mu?

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Tabii, bunu şöyle söyleyeyim...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Zeybek, yani Alt Komisyonun almış olduğu kararı burada tekrar değerlendirmek, burada tekrar analiz yapmak, burada tekrar bunu yorumlamak bu üst Komisyonun görevi değil. Kısaca değerlendirme yapabilecekken bu kadar, sayfalar dolusu...

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, diğer sunumumda diğer konularda yapacağım.

Sayın Başkanım bu konuda siz Komisyon Başkanı olarak ve Komisyonun buradaki değerli üyeleri olarak Sayıştay ve... Kurumdaki bu olumsuz işlerin yapılması, kapatılması, yapılmıştır. Sizden arz ediyorum Sayın Başkanım, sizden arz ediyorum.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Bakın Haydar Bey'in olmadığını söylediniz ama Haydar Bey dört yıldan beri... Kaç yıldan beri denetliyorsunuz?

SAYIŞTAY TEMSİLCİSİ - Uzun yıllardır.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ama bakın, siz dediniz ya "Haydar Bey yeni." dediniz.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Haydar Bey'i saymıyorum ben, o gün buradaki Başkan Haydar Bey değildi ki.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Hangi zamanki Başkan?

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Yani ben o gün ısrarla söyledim ben bunları, konuştum burada, "Haydar Bey'i tenzih ediyorum." dedim Sayın Başkanım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Haydar Bey'in olmadığı şeklinde anladım ben.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - O Komisyonda konuşurken Haydar Bey yoktu.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Alt Komisyonda orada mıydınız?

SAYIŞTAY TEMSİLCİSİ - Oradaydım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Haydar Bey Alt Komisyondaydı, toplantıdaydı, dört yıldan beri de bu grubu denetliyor ve görevli.

Buyurun Sayın Zeybek, devam edin.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, özellikle Sayın Sayıştay Grup Başkanı Haydar Bey olmak üzere, ve Üst Komisyonumuzun Başkanı siz olmak üzere Sayın Mustafa Bey, şu andaki anlatmış olduğum durumda yasalara ve Anayasa'ya aykırı işlem yapılmıştır, olayın üzeri örtülmeye çalışılmıştır eğer ki bu olayı sizler cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunmazsanız suç işlersiniz.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Ama bunlar çok ağır ithamlar.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Ama bakın, bu...

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Sayın Başkan, ben o Komisyonun Alt Komisyon Başkanı olarak söylüyorum: Bunların hepsi yalandır, ben cevabını vereceğim. Böyle bir şey yok "Anayasa'ya aykırı, üstü kapatılmış." ne demek?

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Karakaya, Sayın Zeybek'i dinleyelim, sözünü bitirsin, söz vereceğim.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Arkadaşlar, ben Adalet Bakanlığının...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Zeybek, bir saniye...

Bakın, her seferinde bunu yapıyorsunuz; ithamda bulunuyorsunuz, zan altında bırakıyorsunuz. Eleştirinizi yapın, tamam ama böyle zan altında bırakmayın lütfen. Her seferinde, her toplantıda bunu yapıyorsunuz. Bunu kim hazırlıyorsa, elinize kim veriyorsa bu metni, iyi irdeleyin, iyi sorgulayın, iyi analiz edin, iyi araştırın lütfen.

Lütfen devam edin.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, benim özel bir menfaatim olsaydı, özel bir çıkarım olsaydı bu konu üzerinde bu kadar zaman harcayıp günlerce bu olayı dile getirmek için hazırlık yapmazdım. Sayın Başkanım, bakın, sizin görevinizi burada Adalet Bakanlığı...

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Benim görevimi hatırlatmayın; lütfen, siz konuşmanızı bitirin. Benim görevimi hatırlatmayın, benim ne yapacağımla ilgili, Komisyonun ne yapacağı yönünde lütfen akıl vermeyin; Allah aşkına, lütfen...

Sayın Zeybek, lütfen devam edin.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Sayın Zeybek, söylediklerinizin hiçbirinin yasal bir tarafı yoktur, söyledikleriniz sadece suçlamaya yöneliktir; onların hepsi de buradadır, bu Komisyonda bu konular tartışıldı.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Karakaya, söz vereceğim. Lütfen...

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Hayır, videoya çekiyor, bunları da alıp sağda solda yayınlıyorlar, arada bizim seslerimiz de gitsin. Hepsi baştan aşağı yanlıştır, ben açıklamasını sana yapacağım. Ayıptır ya!

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Sayın Karakaya, söz vereceğim.

Buyurun, devam edin.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Karakaya, bunu ben yapmıyorum, 2019 yılındaki Sayıştay Denetim Raporu bunu sunmuş bize.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Ya, Sayıştay denetim raporunu sunmuş da biz niye varız o zaman burada?

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Karakaya, bu söylediklerimin tamamı Sayıştay denetiminden alınan yazılardır.

MEVLÜT KARAKAYA (Ankara) - Sana anlatacağım, anlayacaksın, sonra mahcup olacaksın.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Özel bir cümlem, bir kelime eklemem de yoktur, az önceki anlattığım şeylerin tamamı Sayıştayın denetimlerinden aldığım yazılardır, Sayıştay bunları söylemiş zaten.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Süreniz doldu yalnız, onu da hatırlatıyorum.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, sürem dolduysa... Bu olayı izah etmek zorundayım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Geneli üzerinde söz vereyim.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Sayın Başkanım, 2006 yılında Adalet Bakanlığı, KİT Komisyonuna görevleri ve sorumlulukları hakkında bir yazı gönderiyor, bu yazı elimde, onu da size takdim edeceğim, okuyacağım da zaten kayıtlara geçirmek açısından. İsterseniz şu anda devam edeyim, isterseniz de deyin ki "Diğer şeylerde söz al, o zaman konuş."

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Geneli üzerinde söz veririm.

KEMAL ZEYBEK (Samsun) - Tamam.

Teşekkür ediyorum.