BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Sayın Başkanım, KİT Komisyonunun değerli üyeleri, Sayıştayın kıymetli temsilcisi ve bankanın kıymetli yöneticileri; öncelikle hoş geldiniz.

Tabii, bu bulgu üzerinde biraz da konuşmak istiyorum. Bu bulguda bankacılık sektörünün ortalama oranlarının 2020 yılı için 4,27; 2021 yılı için 3,15; Ziraat Bankasının da 2'ler, 2,15'ler mertebesinde... O zaman, bu açıdan performansı bu kadar yüksekse niye Sayıştay bunu gündeme getirdi? Eğer desek ki ortalama bankaların performansının üzerinde dolayısıyla... Hâlbuki tam tersine yüzde 40, yüzde 50 daha aşağılarda. O zaman bu bulgunun burada ne anlamı var? Tabii, buna paralel olarak arkadaşlarımızın üzerinde durduğu -ben çok fazla bir şey söylemek istemiyorum ama- özellikle Demirören grubunun... Şu an bekleyen şerhte de yazmışız, demişiz ki: Bugün 29,5 milyar düzeyinde takipte krediler var. Bunun 7,7 milyarı Demirören grubuna ait; bu da yaklaşık yüzde 19. Ha, bu takipte de değil aslında, şu an bir şekilde yüzdürülüyor, takip ediliyor; onu da bilemiyorum ama şunu söyleyeyim: Ziraat Bankası, arkadaşlarımız da ifade etti, yüz elli sekiz yıllık geçmişi var. Bugün "banka" deyince kendi evimiz gibi algılıyoruz, levhasını, amblemini gördüğümüz zaman gerek Türkiye'de gerek de yurt dışında altına sığınılacak bir yer olarak görüyoruz. Bugün a'dan z'ye -zaten rakamları da siz ifade ettiniz- hem müşteri açısından hem hizmet ettiğiniz alanlar açısından her yerde 1'inci sıradasınız. Dolayısıyla alabildiğine şeffaf olmalı, cam gibi olmalı; baktığınız zaman karşı taraf görülmeli. Tabii, içinde bulunduğunuz şartlar açısından bu krediler sizin döneminizde de değil, bunu da biliyoruz ama vicdanları yaraladığının hepimiz farkındayız. Bir kuruma, özellikle Türkiye'de iç siyasete malzeme olabilecek, iç dengeleri değiştirebilecek, başta basın dünyası da olmak üzere böyle... Tabii ki kredi verirken kılı kırk yaracaksınız. Bunun bir karşılığı yok. En ince detaylarına kadar Gökhan Bey anlattı, bir yeşil alanın imara çevrilip DOP'tur koptur bunlar bile dikkate alınmadan... Ki Sayın Cumhurbaşkanımız "Biz yatay mimariyi önemsiyoruz." derken buradaki yoğunlukların artırılarak rakamın tahsil edilmesi, bunun anlamı şu: "Artık firma bunu ödeyecek gibi görünmüyor dolayısıyla buradan neleri alabiliriz, bunun ne kadarını değerlendirebilip de devletin zararını ne kadar aşağıya çekebilirizin telaşında olduğunu bankanın ben görüyorum. Dolayısıyla bu tür şaibeli işlemlerden kesinlikle bankanın uzak durması lazım. Buradaki arkadaşlarımızın tamamı da söz alıp konuşmasalar da tahmin ediyorum aynı şeyleri düşünürler. Yani burada vicdanen hiçbirimizin vicdanının bu krediden dolayı rahat olduğunu ben düşünmüyorum. Benim şahsen vicdanım rahat değil. Neticede aklımıza yapmayan bir şeyin mantığı da şusu da busu da olmaz, yıllardır da iş dünyasının içinde olan birisi olarak bunu söylüyorum. Bazen stratejik adımlar atılabilir. Mesela 1,6 milyar kredi verildi Turkcell'in alınmasıyla ilgili, parayı da tekrar geri tahsil ettiniz; bu stratejiktir, hani ülke açısından önemli bir değerdir, devlet burada bazen görev ve yetkisiyle her ne kadar kurallara tam uymasa bile, önemsemesek bile yaptığı operasyon devletin lehinedir, bunu anlayabiliriz ama böyle bir operasyonun... 800 milyon doların bugünkü rakamlarla milyarlar ettiği bir şeyin izahı kesinlikle mümkün değil. Buna benzer, biz muhalefet şerhinde de yine bazı firmalarla ilgili sormuşuz, işte, firma numaralarıyla beraber, Ankara'da 49163841 no.lu müşteri, işte, siz kredi verdiğinizden yirmi sekiz gün sonra o firma da konkordatoya gitmiş. Buna benzer, yine, İstanbul'da meşhur bir firmanız var, orada da yaklaşık 270 milyon euro kredi açılmıştı, burada bu yansımamış ama bunların son durumu nedir? Daha önceki Sayıştay bulgularında olup şu an burada yer almayan... Bunlar önemli rakamlar çünkü önemli krediler, bunlardaki son durum nedir; onları ifade edebilir misiniz? Yine, takipteki kredilerin sektörlere göre dağılımı nedir? Hadi yüzde 2 olduğunu varsayalım -yani sizin verdiğiniz rakamlardan hareketle sektörlere- göre dağılımı nedir? Yine, bu takipteki kredilerin sektörler içerisindeki müşteri dağılımıyla yani ilk 100'ün içinde mi, 200'ün içerisinde mi, bu manada bir dağılım elinizde var mı? Yine, bu kapsamda, işte, bireysel krediler bazında son durum ne?

İkinci husus da, bugün, Ziraat Bankasının, Halk Bankasının özellikle devlet bankalarının kredi vermekte yani siz bazı büyüklüklerden bahsedebiliyorsunuz ama zorlandığına yani taleplerin karşılanması konusunda belli zorlukların yaşandığına dair bize bilgiler geliyor. Mesela şu an hangi rakamlarla... Çünkü özel sektör bankalarını da biliyoruz biz, şu an 27, 28, 30'lar, hatta geçtiğimiz hafta yüzde 40'ları biz duyduk özel bankaların kredi faiz oranları açısından. Sizdeki durum nedir? Muhakkak bunların karşılığında teminatlar alarak bu işleri yapıyorsunuzdur ama özellikle mesela konut kredilerinin kullandırımı yönünde şu an belli sıkıntıların olduğunu duyuyoruz çünkü sizdeki oranlar düşük olduğu için millet daha çok devlet bankalarından kullanmaya çalışıyor, zaten özel bankaların konut kredi oranları 2'nin üzerinde, sizinkiler tahmin ediyorum 1,20-1,30'lar civarında yani ne oluyor, neyi izliyorsunuz? Bir ikincisi, belli büyüklüklerden bahsettiniz yani sizi 2020'den, 2021'den 2022'ye zıplatan, bir Ziraat Bankasını daha üstüne koyan faaliyet alanınız nedir? Yani yüz elli sekiz yıllık banka bir yılda bir anda kendisini 2'ye katladı; bununla ilgili hangi sektörlerde neler oldu, neler bitti de bizim büyüklüğümüz bu alana çıktı; bununla ilgili bize bilgiler verebilir misiniz?

Özellikle tarımsal kredilerde bunu belli oranlara yaydınız, işte, 0 kredi var, 5'le 10 arasında var, "Sadece yüzde 5'i 10'un üzerinde..." dediniz, buradaki geri dönüş oranı nedir? Yani burada da bu manada takibe düşmüş kredileriniz var mı diye de ifade ediyorum. Geneli üzerinde de fikirlerimi ifade edeceğim.

Teşekkür ediyorum Başkanım, sağ olun.