GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan Yardımcımız da buradayken ben eleştirilerimi kendisine de söylemek istiyorum ve arkadaşların dikkatine sunuyorum. Bu zincir marketler düzenlemesini bütün toplumumuz talep ediyor ve köylere kadar girmiş bu zincir marketler konusunda Cumhurbaşkanı Erdoğan da bazı açıklamalarda bulundu "Ya, bununla ilgili bir şey yapmamız..." Ama ne lobiymiş ki bu zincir marketler lobisi bu düzenleme bir türlü yapılmıyor ve gerçekten, mantar gibi, memleketin her yerinde mağaza, market açmaya devam ediyor bunlar yani köylere kadar açıyorlar, her bir küçük nahiyede üç beş tane zincir market açılmış durumda ve esnafın onlarla rekabet etme şansı söz konusu değil.

Şimdi, siz diyorsunuz ki: "Haksız rekabeti ortadan kaldırmak amacıyla ceza keseceğim." Peki, yasaya bakalım Sayın Başkan, diyelim ki haksız rekabet tespit edildi, kaç para ceza kesecek bu 10 bin tane mağazası olan yere? 300 bin lira ceza yazacak. 300 bin lira A101'e, Migros'a, bilmem neye, şuna buna, BİM'e ne yapar ya? Hiçbir şey yapmaz ama burada sivil toplum temsilcisinin söylediği gibi, 10 bin lira küçük bir esnafın canını büyük oranda yakar, burada büyük bir hakkaniyetsizlik var. Yapılması gereken -ceza kesmek tabii ki önemlidir, caydırıcı olması ama- bunu regüle etmektir, bu pazarı. Avrupa'da, dünyada bunun örnekleri var "Bu zincir marketler nerede olur, nerede olmaz; küçük beldelerde açılamaz yani nüfusu şu kadardan az olan yerde olamaz." diyor. "Şehir içlerinde belli metrekarenin üzerinde olamaz." "Bir ilçede o ilçedeki nüfusa orantıyla şu sayıdan fazla olamaz." diye ciddi mücadeleler veriliyor orada esnaf ve zanaatkârlar boyutuyla ve bu marketler regüle ediliyor. Yani tamamen yasaklanması da mümkün değil artık; bu, imkânsız bir şey zamanın koşulları dâhilînde, regüle edilmesi lazım ama siz, maalesef -iktidarı eleştiriyorum, iktidarı destekleyen partileri de eleştiriyorum- bu konuda bir yasal düzenlemeyi bu Meclise getiremiyorsunuz. Neden? Çünkü acayip bir lobi bunlar, bu lobilerin inanılmaz gücü var. Bakın, bir Trendyol'la, on-line marketlerle ilgili bir düzenleme yapmaya kalktınız, kıyamet koptu değil mi? E, şimdi, sonucu ne oldu? Ya, Trendyol dediğimiz şey... Efendim "Her alanda faaliyet göstermesin." diyoruz. Yemeği de Trendyol'dan söyle, nalbur alışverişini de Trendyol'dan yap, kıyafetini de Trendyol'dan al. Trendyol dışında hiçbir şey olmasın memlekette, her şey kapansın istiyorlar. Dediğiniz gibi, burada haksız rekabet görmüyor musunuz siz, esnafın mağduriyetini görmüyor musunuz siz? Neden bununla ilgili... 300 bin lirayla siz bu Trendyol'u caydırabileceğinizi mi düşünüyorsunuz ya? Migros'u, A101'i caydırabileceğinizi mi düşünüyorsunuz?

İBRAHİM AYDEMİR (Erzurum) - Trendyol'un reklamını yapıyor, kaç kere "Trendyol" dedi!

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tabii ki diyeceğim. Ne reklam yapacağım! Ben Trendyol'dan asla alışveriş etmedim ve etmeyeceğim. Hiçbir on-line platformdan alışveriş etmiyorum, ben esnaftan alışveriş ediyorum.

MEHMET BEKAROĞLU (İstanbul) - Trendyol'un avukatı mısın sen?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - İnsicamını bozmayalım hatibin.

Buyurun.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Değerli arkadaşlar -Ticaret Bakan Yardımcımıza da söylüyorum, milletvekili arkadaşlarımıza da söylüyorum- bakın, bu açıdan yani seçime giderken bir sürü yasa çıkarıyorsunuz, milletin ağzına bir parmak bal çalıp oyunuzu alacağınızı düşünüyorsunuz ama esnaf şu anda bitmiş durumda, bu zincir marketler ve on-line alışveriş siteleri onları bitirmiş durumda. Demiyorum ki yasaklayalım. Bakın, on-line ticaret de yasaklanamaz çağımızın gereği, zincir marketler de yasaklanamaz ama regüle edilebilir, bunun dünyada uygulamaları var. Haksız rekabet... Rekabet Kurumu ne iş yapar Allah'ınızı severseniz? Yani haksız rekabet konusunda bunlara etkin soruşturmalar açıp denetlemesi lazım, bunların her alanda faaliyet göstermesinin önüne geçmek gerekiyor değerli arkadaşlar.

Sayın Başkan, önerim de şu: Bu konuda gerçekten ciddi bir düzenleme yapılması gerekiyor. Benim size de çağrımdır, sonuç olarak siz de iktidar partisindensiniz. Yani, bu açıdan mutlaka bununla ilgili düzenleme yapılması gerekiyor. Bu cezalar konusunda da benim önerim şudur: Ölçek meselesinde ciroya bakarak bu cezaların kesilebilmesi yani "150 milyar lira ciro yapan bir işletmenin cirosunun şu kadarı" diye bir düzenleme yapılabilirse ancak caydırabilirsiniz. Alt sınırın -demin Esnaf ve Sanatkârlar Odası Temsilcisinin dediği gibi- çok daha düşük bir rakama çekilmesi ve üst sınırın da ciroya orantılanarak değiştirilmesi gerekir ama yalnızca cezayla çözülmez bu iş yani cezayla çözemeyiz, regülasyonla çözebiliriz. Regülasyon yasasının da buraya gelmesi ve burada çalışılması gerektiğini düşünüyorum Sayın Başkan. Bir an önce düzenlemeyi yapalım.