GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şimdi "Daha çok denetleyen daha çok denetlenecek." diyorsunuz. Yani burada denetlenen kurumlar hangileri o skalayı söyleyin. Yani hangi sektörlerde, hangi şeyler, hangi kurumlar denetlenecek, kim denetliyor, neyi genişletiyorsunuz, o anlamda kaç kurum var, kaç denetçi var, niye ihtiyaç duydunuz bu yasaya? Bu anlamda bilgi verirseniz...

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Tabii, tabii.

Sayın Vekilim şöyle: Kurum on bir yıl önce kuruldu, Avrupa Birliği uyum yasaları çerçevesinde kurulmuş bir kurum, dolayısıyla o zamanki kanun hükmünde kararnameyle hâlâ yürütülüyor ancak zaman içinde doğan ihtiyaçlar, genişleyen faaliyet alanları nedeniyle bu konuda ihtiyaç hasıl oldu. İlk kurulduğunda 2.500 şirket, 60 tane denetim şirketi vardı. Şu an bizim denetim kapsamımız alanında 18 bin şirket var, bağımsız denetime tabi şirketler açısından ve bunları denetleyen şirket sayısı 261. Dolayısıyla, bu artan sayı ve hacimle beraber...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bu şirketlerin hepsi de özel mi?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Hepsi özel, bunların tamamı özel.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Denetleyen de denetlenen de özel.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Evet, doğru.

Bunların hepsi Uluslararası standartlara uygun, oradaki Avrupa Birliği mevzuatı uluslararası standartlarıyla bire bir, eş değer kurumlar. Dolayısıyla, bu çerçevede artan bu faaliyetle beraber aynı zamanda yine son zamanlarda finansal bilgilerin yanında finansal olmayan bilgilerin de raporlanması isteniyor tablolarda. Buna bağlı olarak da geçtiğimiz haziran ayında siz değerli vekillerimizin desteğiyle bir yetki almış olduk, sürdürülebilirlik raporlamasını da bu konuda kapsama almış olduk çünkü Avrupa'daki gelişmeler de bu yönde. Bizim şirketlerimizin de buna hazırlıklı olması açısından şimdiden biz de ön almış olduk ve bununla ilgili hazırlıklarımız devam ediyor. Kapsama bu girmiş oldu. Artı, ilave olarak da yine bilgi teknolojilerinde yaşanan güncel gelişmeler, blockchain teknolojisi, metaverse gibi konular da aynı zamanda muhasebe ve denetim kapsamına giriyor, bu konuda özellikle uluslararası şirketler büyük yatırımlar yapıyor, milyar dolarları aşan yatırımlar yapıyorlar. Biz de buna hazırlık olması babında kendi kurumumuz bünyesinde çalışmalarımızı başlatmış olduk. Buna bağlı olarak, az önce vekilimizin de bahsettiği gibi, 2 tane daire başkanlığı kurup biraz da uzman...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Daire başkanlıklarından birini sürdürülebilirlik için düşünüyorsunuz galiba?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Doğru, evet, Sayın Başkanım. Diğerini de Veri ve Risk Analiz Daire Başkanlığı olarak düşünüyoruz.

Arz ederim.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Garo Bey, devam edecek misiniz?

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şeyi anlamaya çalışıyorum, bu yalnızca muhasebe açısından, muhasebe boyutuyla denetim değil mi? Yani diğer işte...

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Tabii, tabii, doğru. Finansal tablolarla alakalı bir denetim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Siz bunları kapsıyorsunuz.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Doğru.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Diğer, ne bileyim, madenler de denetleniyor, inşaatlar; bunlarla hiçbir ilginiz yok değil mi?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI DR. HASAN ÖZÇELİK - Yok, ilgimiz yok.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tamam, onu merak ediyordum.

Sayın Başkan, şunu merak ediyorum: Bu denetim şirketlerinin belirlenmesinde nasıl bir usul uygulanıyor yani şirketler kendileri mi denetçisini belirliyor?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Evet, şöyle...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Şu açıdan söylüyorum: Biliyorsunuz, inşaatlarda da şöyle bir şey var yani diyelim ki denetçinizi kendiniz belirliyorsunuz, gidiyorsunuz, istediğiniz şirketi seçiyorsunuz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Onu değiştirdik, o değişti; yapı denetim şirketlerini diyorsunuz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Biliyorum. Burada da denetlenen şirket kendisini mi seçiyor denetçisini?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Evet, doğru, kendisi seçiyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Burada bir sıkıntı yaşıyor muyuz, o açıdan söylüyorum yani sen denetçisini kendin seçersen ona göre daha az bulgu bulan şirketlere doğru yönelirsin. Yani bunun önüne nasıl geçiyoruz, burada bir handikap yaşıyor muyuz? Yani denetçinin kendi belirlenmesi usulünden vazgeçmek en doğrusudur. Yani burada bir düzen... Değil mi Sayın Başkan? Denetimi yapacak şirketi siz seçersiniz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Tartışılmaya değer bir teklif bence.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bulgunuzu az bulan şirkete doğru yönelirsiniz yani bu doğal bir eğilimdir.

İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Vergi denetimi yapmıyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Olsun ama...

İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Yapmıyor, yapmıyor.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - "Vergi denetimi" demiyorum. Muhasebe bulgusu...

İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Hayır.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Hayır, hayır, her ne denetim olursa olsun Sayın İsmail Bey.

İSMAİL TATLIOĞLU (Bursa) - Buradaki denetimi bir anlamak lazım. hakikaten bu öneriyi şey yapmak için denetimin temel mantığını bilmek lazım.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - İsmail Bey, söz verelim, öyle...

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yok, yok; şu anlamda söylüyorum: Doğal mantığı icabıyla yani denetçinizi kendinizin seçme fikrinden dünya vazgeçmiş durumda, biz de vazgeçmek istiyoruz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Buna bir cevap isteyelim, bu önemli.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Şöyle Sayın Başkanım: Bu konuda tabii, uluslararası standartlar ve uygulama bizim uyguladığımızla aynı yani orada da şirketler kendi denetçilerini kendileri belirliyor ancak burada püf noktası şu: Biz bu denetleyen şirketleri bu değişiklikte yine, maddemiz arasında Ahmet Vekilimiz de söylemişti. Üç yılda bir "KAYİK dâhil" dediğimiz kamu yararına büyük işletmeler için üç yılda bir asgari yapıyoruz, hatta çok fazla denetleyen şirketleri her sene denetliyor çünkü hata yapma olasılıkları çok yüksek, gözden kaçırarak noktaları çok yüksek, standartlara uymama olasılıkları çok yüksek. O yüzden onları her yıl denetliyoruz. Daha küçük firmaları ise en az asgari altı yılda bir denetliyoruz.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Bir de şeyi soracağım: Burada bir tekelleşmeye doğru da gidiliyor, belli firmalarda çok yoğun denetim yapılıyor; bunu biliyoruz uluslararası şirketler de var bunların içinde.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Doğru.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Tabii, belli marka şirketler bunlar, onlar denetletmek istiyor; böyle bir eğilim de söz konusu. Burada rekabet konusunda bir sıkıntı görüyor muyuz yani yabancı şirketlerin bir hegemonyası var burada belli şirketler için. Yerli şirketlerin ise burada şansı çok daha fazla azalıyor, bununla ilgili yabancı şirketlerin hegemonyasını azaltmak için ne yapmayı düşünüyorsunuz?

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Şöyle: Bu konu gündemde ya da denetim firmaları tarafından tartışılan bir konu ama burada tabii rekabetçi serbest piyasa söz konusu ve kapasite söz konusu daha da önemlisi. Şirketlerin denetim kapasitesi, denetçi personeli, bağımsız denetçi personeli, diğer fiziki, elektronik ve bilgi teknolojileri anlamındaki altyapısı önemli. Bu dediğiniz, bahsettiğiniz "dört büyükler" diye geçiyor, bunların tabii kapasitesi yüksek olduğu için daha fazla şirket denetleyebiliyorlar; çok daha fazla personelleri var.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yok. Yerli bir markamız oluşamadı bu konuda, ben size söyleyeyim, yabancı markalar var.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI DR. HASAN ÖZÇELİK - Doğru ama şöyle: Hızla gelişiyor, onu da ifade edeyim.

GARO PAYLAN (Diyarbakır) - Yerli marka yok. Nerede?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Markalara girmeyelim şimdi.

KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU BAŞKANI HASAN ÖZÇELİK - Yani biz marka ismi verirsek doğru olmaz sanırım yani oralara girmeyelim ama var, büyük şirketlerimiz de var, onlar da hızla gelişiyorlar, kendilerini geliştiriyorlar; bu konuda ilerleme var diyebilirim özetle.