EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Değerli Komisyon üyeleri, değerli milletvekilleri, kurumlarımızın değerli temsilcileri ve basınımızın değerli temsilcileri; öncelikle herkesi selamlıyorum.

23 maddelik bir torba kanunu görüşüyoruz bugün: Vergi Usul Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi. Ama her zaman olduğu gibi içinde birbirine benzemez birçok kanunda düzenleme yapıyoruz, birbirine benzemez birçok maddeyi içeriyor.

Şimdi birinci olarak, Sayın Başkanım, eleştirim bu torba kanunun bütçe görüşmelerinin arasına sıkıştırılmış olması. Bu şekilde, aslında, hem bütçe görüşmelerini hem de getirdiğiniz torba kanunu bir anlamda değersizleştirmiş oluyorsunuz. İçinde görüldüğü kadarıyla çok aciliyet gerektiren bir şey yok. Cemevleriyle ilgili yapılması gereken düzenlemeler, evet, bu önemli bir düzenleme belki ama bütçenin arasına sıkıştırmak, yine cemevleriyle ilgili düzenlemeleri de aslında bir anlamda önemsizleştirmek gibi görünüyor.

Şimdi, genel olarak, kanunda getirilen 23 madde içerisinde Anayasa'ya aykırılık içeren birçok madde olduğunu görüyoruz. Sayın Kaboğlu Hocamız bu konuda gerekli değerlendirmeleri uzun uzun yaptı. Anayasa'yla ilgili içeriğe direkt girmeyeceğim ancak özellikle TBMM İçtüzüğü'yle ilgili bir maddeye değinmek istiyorum, madde 38. Bu madde der ki: "Komisyonlar, kendilerine havale edilen tekliflerin ilk önce Anayasanın metin ve ruhuna aykırı olup olmadığını tetkik etmekle yükümlüdürler."

Şimdi, maddelere baktığımız zaman, öncelikle 9'uncu maddeden başlamak istiyorum. 9'uncu madde, acaba Komisyona getirilmeden önce Anayasa'ya uygunlukla ilgili ne kadar tetkik edildi ve değerlendirildi? Aslında, bununla da ilk defa karşılaşmıyoruz. Bugüne kadar, biz, bu Komisyona getirilen birçok teklifte Anayasa'ya aykırılıkla ilgili çok şeyler tartıştık. Bu tartışmalarımızın sonucunda çoğunlukla da o maddeler geri çekilmedi ve görüşüldü ancak madde 9'un tekliften çıkarılacağıyla ilgili bir değerlendirme yaptı teklif sahibimiz; buna rağmen, ben birkaç noktaya değinmek istiyorum çünkü gerçekten böyle bir teklifin bu torbanın içine konulmasını bile açıkçası sorunlu görüyorum, şu an getirilmiş olmasını bile sorunlu görüyorum çünkü daha önce 2 kere geldi, geçti, 2'nci kez Sanayi Komisyonunda görüşüldü. Hangi madde bu? Özelleştirilen limanların işletme haklarının kırk dokuz yıla çıkarılmasıyla ilgili madde, 9'uncu madde; daha önce, geldi ve teklifin içerisinden çekildi, daha sonra Sanayi Komisyonuna tekrar getirildi ve Anayasa Mahkemesi nezdinde başvurumuz üzerine bir iptal davası açıldıktan sonra, Anayasa Mahkemesi 20 Temmuz 2022 tarihli Kararı'yla maddeyi iptal etti.

Şimdi, "limanlar" dediğimiz konu çok önemli bir konu. Anayasa Mahkemesinin iptalinin üzerinden, bu maddenin 3'üncü kez bu şekilde bu teklifin içerisinde tekrar getirilmesi gerçekten sorunlu; bunu eleştirmek istiyorum. Neden eleştiriyorum?

Şimdi, özellikle maddeyi incelediğimiz zaman, Danıştay tarafından iptalinin de önünü kesecek şekilde düzenlenmiş son getiriliş hâlinde. Neden? Öncelikle, bu limanların bir kısmı Türkiye Denizcilik İşletmelerine bağlı limanlar ve Denizcilik İşletmelerinin limanların bir kısmının özelleştirilmesine ilişkin kararlarını Danıştay daha önce iptal etmişti. "Hangi limanlar bunlar?" diye baktığımızda; Giresun Limanı, Sinop Limanı, Ordu Limanı -bunların özelleştirilmesi- Tekirdağ Limanı, Rize Limanı, Hopa Limanı, Antalya Limanı, Trabzon Limanı... 18 liman özelleştirilmişti; bunların hepsini Danıştay 10. Dairesi Anayasa'ya aykırı bularak özelleştirilmelerini iptal etmiş ve bu kararları kesinleştirmişti. Şimdi, bu kesinleştirme kararı olmasına rağmen, bugün -dediğim gibi- bu tekliften geri çekilmiş olmasını olumlu karşıladığımı da belirtmek istiyorum. Umarım, bu maddeler bu şekliyle tekrar karşımıza gelmez.

Diğer maddelere geçecek olursak, herhâlde teklifin omurgasını oluşturan maddeler -her ne kadar kanuna ismini verememiş olsa da cemevleriyle ilgili getirilen maddeler- 8, 15, 16, 17, 18'inci maddeler. Şimdi, bu konu, tabii, çok hassas bir konu. Cemevleriyle ilgili yasal bir düzenleme yapılıyor olmasını olumlu karşılayabiliriz ancak hem Anayasa'ya aykırılıklar içermesi sebebiyle... Anayasa'nın 2'nci maddesinde öngörülen "laiklik" ilkesine aykırılığını, yine -daha önce söylendi- Anayasa'nın din ve vicdan hürriyetini öngören 24'üncü maddesine aykırılığını ve Anayasa'nın 10'uncu maddesinde öngörülen "kanun önünde eşitlik" ilkesine aykırılığını ben de tutanaklara geçirmek istiyorum.

Bu Anayasa'ya aykırılıklarının yanında, bu kadar önemli bir konunun bir torbanın içine sıkıştırılarak getirilmesi açıkçası... Ve biraz önce siz de söylediniz "Bu düzenlemeler eksik olabilir, şöyle olabilir ama bir yerden başlamak lazım." diye ama yirmi yıldır iktidarda olduğunuzu düşünürsek, tam seçimlere çeyrek kala bu düzenlemeyi getiriyor olmanızı ve bir torbanın içine sıkıştırarak, bütçe görüşmelerinin içine sıkıştırarak, sorunlu bir sürü maddenin bulunduğu bir torbanın içine sıkıştırarak getirmenizi samimi bulmadığımızı da belirtmemiz gerekiyor.

Konuyla ilgili de şunu söylemek istiyorum: Açıkçası, bu konuda yani iktidar olarak, cemevlerini ibadethane olarak kabul etmediğinizi, Aleviliği bir din olarak kabul etmediğinizi zaten açıkça arkadaşlarımız da ifade etti. Bu nedenle de görünen o ki Alevi inancına sahip kesimleri memnun etmeyen bir düzenleme getirilmiş.

Şimdi, burada STK'lerin temsilcileri var, maddelere geçtiğimizde onları dinleyerek, asıl onların bu konuda ne düşündüğünün önemli olduğunu düşünüyorum.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Maddeye gelince söz vereceğim.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Çünkü sonuç olarak bir inancı sorgulamak bize düşmez; inanç mıdır, değil midir? Kendilerini bu şekilde ifade ediyorlarsa biz bunu bu şekilde kabul etmek durumundayız.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Öyle bir düzenlememiz de yok burada yalnız, inanç tarifi yok burada.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Yapılan, getirilen düzenlemelerin eksiklerini ve taleplerini kendilerinden dinlemeyi ben tabii ki daha uygun görüyorum. Bu düzenleme, bir soruna çözüm getirmek yerine birtakım eksiklikleri gidermek üzere getirilmiş gibi görünüyor. Maddelerde bunun üzerine konuşuruz.

Ben, sırası geldiği zaman diğer maddelerle ilgili değerlendirme yapacağım.

Teşekkür ederim.