SALİH CORA (Trabzon) - Çok kıymetli Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanımız, Değerli Kamu Başdenetçimiz, Kıymetli Genel Sekreterimiz, bürokratlarımız, Komisyonumuzun değerli üyeleri; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Ben, Anayasa'mızın 74'üncü maddesinde yer alan, Türkiye'nin en genç anayasal kurumlarından biri olan Kamu Denetçiliği Kurumu üzerine söz almış bulunmaktayım. Kamu Denetçiliği Kurumu 6328 sayılı Kanun'la kurulmuş ve şu anda amacına uygun bir şekilde çok önemli faaliyetleri icra etmekte, âdeta yasamanın bir mihmandarı gibi çalışmalarını sürdürmektedir. Bu manada, Değerli Başdenetçimiz Sayın Şeref Malkoç Bey'e özellikle çok teşekkür ediyorum. Kurum son zamanlarda çok büyük bir atılım göstermekte; aldığı kararlarla, tavsiye kararlarla beraber birçok mağduriyetin önlenmesine vesile olmaktadır. Özellikle Kurumun son yıllarda bu tavsiye kararlarını takip etmesini de önemsiyoruz ve bu tavsiye kararlarına uyum oranının yüzde 20'lerden yüzde 79'lara çıkmış olmasının ve dünyadaki köklü ombusmanlık kurumlarıyla âdeta aynı düzeye gelmesinin takdire şayan bir durum olduğunu ifade etmek istiyorum.

Yine, aynı şekilde, Kamu Denetçiliği Kurumu özel raporlar ve çalışmalarla beraber de yine dünyada ve ülkemizde yaşanan birçok olayın Kamu Denetçiliği Kurumu perspektifi içerisinden incelenmesine ve değerlendirilmesine imkân sağlamıştır. Birçok mevzuat değişiklikleriyle geniş kitleleri ilgilendiren problemlerin çözümüne katkı sunmuş, bireysel nitelikteki başvurularla sadece ilgili vatandaşın problemini değil, benzer nitelikte ancak başvuru yapmamış olan birçok kişinin de hukuki sorunlarını açıklığa kavuşturacak ve yargının da iş yükünü azaltacak faaliyetlerde bulunmuştur ve bu Kurumun kuruluşunda ne kadar doğru ve isabetli bir karar aldığımız sonucu da ortaya çıkmıştır.

Özellikle ifade etmek isterim ki -bunu örneklerle belirterek- Kamu Denetçiliği Kurumunun işlevini iyi hatırlamamızda yarar vardır. Biliyorsunuz, ülkemizde çocuk teslimine ilişkin çok kötü manzaralar ve olaylar yaşanıyordu. Bu çocuk tesliminin icra sisteminden çıkarılmasına ilişkin almış oldukları tavsiye karar, Türkiye Büyük Millet Meclisinden de çıkarmış olduğumuz kararla beraber aile buluşma noktaları, çocuk teslim merkezleri gibi birimlerin ihdas edilmesine imkân sağladı ve tabiri caizse boşanan çiftlerin çocuklarının o kötü görüntülerden kurtarılmasına imkân sağlamıştır. Aynı şekilde şimdi de aile ara buluculuğunu tartışma konusu hâline getirmesinin de mahkemelerde boşanma davalarını doğrudan etkileyecek bir husus olduğunu düşünmekteyim.

Benzer bir şekilde, Türkiye'de sık sık sosyal medyada ve yaygın mecralarda sokak hayvanlarına yönelik şiddetle ilgili olarak çok sayıda olumsuz örneklerle karşı karşıya kalıyorduk. Kamu Denetçiliği Kurumu bu konuyu da kendine vazife olarak görüp, önden çalışmalar yapıp bizleri de bilgilendirerek, sonuçta Türkiye Büyük Millet Meclisinde sokak hayvanlarına ilişkin, hayvan haklarıyla ilgili çok önemli bir yasal düzenlemenin geçmesine katkı sağladılar. Artık, hayvanlarımızı bir mal olarak değil, can olarak değerlendirme sürecine gitmemize vesile olmuştur.

Yine, benzer şekilde, özellikle hükümlülerin adres güncelleme talepleri konusunda yaşadıkları sorunlar ciddi derecede hükümlülerin mağduriyetlerine neden oluyordu. Bu şekilde bütün cezaevlerindeki müdürlüklerle temasa geçerek yaptıkları çalışmayla da bu mağduriyetin giderilmesini önlemişlerdir.

Öğrenim kredisi almaktayken devam ettiği öğretim kurumunu değiştiren öğrencilerin kredilerinin belirtilen süre boyunca ödenmesine devam edilmesine yönelik düzenleme yapılması hususundaki tavsiye kararı da öğrenim kredisi alan milyonlarca öğrenciyi etkilemektedir. Burada şunu da ifade etmeliyiz: Bizim birçok üniversite öğrencimiz yükseköğrenim kredisi almaktadır ve bu kredilerin de faizleri her zaman problem olarak öne çıkmaktaydı. İşte yapılan bu çalışmalar, alınan tavsiye kararları bizim perspektifimizi genişletmiştir ve bugün Türkiye Büyük Millet Meclisinde görüşülmekte olan kanunla, yükseköğrenim kredisi alan öğrencilerin almış oldukları kredileri faizsiz bir şekilde ödemelerine imkân sağlayan bir yasal düzenlemeyi gerçekleştiriyoruz. Bu uyumlu ve eş güdümlü çalışmanın sonuçlarının ne kadar faydalı olduğunu görüyoruz.

Yine, zihinsel engelli bireylerin belediyeye ait genel amaçlı tesislerden ücretsiz yararlanabilmelerine imkân sağlayacak makul düzenlemelerin yapılmasına yönelik tavsiye kararları da on binlerce zihinsel engelli vatandaşımızı alakadar etmektedir.

Vakıf yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanlarının, diğer yükseköğretim kurumlarında görev yapanlar gibi, on yıl görev yaptıktan sonra hususi damgalı pasaport alabilme imkânları bulunmamaktaydı. Ancak yine, kurumumuz, yapmış olduğu çalışmalarla ve kanun değişikliği yapılması noktasındaki önerisiyle, vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan 20 bin öğretim elemanını ilgilendiren önemli bir çalışmayı da ortaya koydu. Sözlü sınavların daha iyi, daha nitelikli, daha kaliteli yapılması için önemli çalışmaları ortaya koydu.

Noter işlemleri sırasında hem noterlerdeki yoğunluğun ortadan kaldırılması için, burada, ödemelerin kredi kartıyla, banka kartıyla ve internet aracılığıyla mobil ödeme yapılabilmesinin önünü açan ciddi kararlar alarak, bu manada birçok kişiyi ilgilendiren ve işlemleri kolaylaştıran düzenlemeler yapılmıştır.

En çok rastladığımız hususlardan biri de şuydu değerli arkadaşlar: Her sınav zamanında nüfus cüzdanını kaybeden öğrencilerin dramları gözler önüne seriliyordu. İşte yine Kamu Denetçiliği Kurumunun, bir tavsiye kararı alarak, ÖSYM'nin düzenlediği sınavlarda, sınav merkezlerinde nöbetçi nüfus müdürlüğü uygulamasını hayata geçirmesi yüz binlerce öğrencinin stresini ortadan kaldıran bir uygulama oldu. Öğrenci tanımındaki yaş şartının kaldırılmasını önemli bir tavsiye kararı olarak değerlendiriyorum. Yine, öğrenci disiplin cezalarına ilişkin sicillerin tutulması ve belirli koşullar çerçevesinde silinebilmesi için açık ve net düzenlemeler yapılmasına ilişkin öneriler de tüm yükseköğretim öğrencilerini ilgilendiren düzenlemelerdir.

65 yaş üzerindeki vatandaşlarımızın özellikle belediye hizmetlerinden yararlandıklarında 65 yaş üstü olduklarına dair, pozitif ayrımcılıktan yararlanmak için belirli kartları yanlarında bulundurmaları gerekiyordu. Böyle bir zorunluluktan kendilerini kurtaran, sadece nüfus cüzdanıyla, 65 yaş üzeri vatandaşlarımızın istifade ettiği hizmetlerden yararlanabilecek bir tavsiye kararının da açıkçası yaşlılarımız tarafından onlara hürmet anlamında da takdirle karşılandığını ifade etmeliyim.

Çocuklarımızın, gençlerimizin ve toplumun ahlak yapısı üzerinde olumsuz etkiler bırakan reklamların engellenmesi ve bu reklamların ilgili içerikten arındırılması konusunda hızlı ve etkin işleyişi sağlamaya yönelik mevzuat düzenlemelerinin yapılması yönünde önerilerini de bulunduğunu biliyoruz.

Covid-19 döneminde de kurumumuz çok güzel çalışmalar yaptı ve bu dönemde karantinadaki memurların o izin sürelerinin yine tavsiye kararı doğrultusunda idari izinli sayılmalarını temin ettiler ve 3,5 milyon kamu personeli ilgilendiren önemli bir düzenleme yapılmış oldu.

Sonuç olarak şunu ifade etmeliyim ki Kamu Denetçiliği Kurumu faaliyet gösterdiği on yıllık süreçte, kuruluş amacına uygun bir şekilde, hukuk devletinin yerleşmesi, idarenin hizmet kalitesinin yükseltilmesi, iyi yönetim ilkelerinin üst düzeyde benimsenmesi, insan hakları ihlallerinin azaltılması, hukukun üstünlüğünün öncelenmesi noktasında çok önemli ve değerli faaliyetler ortaya koymuş, kurum ve kuruluşlara büyük katkılar sağlamıştır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin yasama faaliyetlerinde özellikle katkı sağlayacak önerileri, tavsiye kararlarını bizler de dikkate aldık. Bu nedenle, kendilerine özellikle çok teşekkür ediyoruz. Kamu hizmetlerinin hızlı, sorunsuz olarak yürütülmesi ve "İnsanı yaşat ki devlet yaşasın." anlayışını şiar alan, insanı temel alan devlet anlayışını en üst düzeyde yerleştirdikleri için ve bunun için özel çalışmalar yapmaları ve çok yoğun çalışmaları nedeniyle kendilerini tebrik ediyorum.

Bütçelerinin ve diğer kamu kurumu bütçelerinin hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum.