| Komisyon Adı | : | (10 / 6598, 6599, 6600, 6601, 6602, 6603, 6604, 6605) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakan Yardımcısı Adnan Ertem ile Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı temsilcilerinin yaptıkları sunumlara ilişkin görüşme |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 09 .11.2022 |
KEMAL ÇELİK (Antalya) - Sayın Başkanım, Sayın Bakan Yardımcımız, çok değerli yönetim kurulu üyesi arkadaşlarım, Çalışma Bakanlığımızın çok değerli yetkilileri; bir kere, öncelikle şunu belirtmek gerekiyor tabii ki: Bu kazanın hepimiz açısından izahı olmayan bir durumu var; savunması olmayan, izahı olmayan bir durum, bunu kabul ediyoruz. Tabii, muhalefetteki arkadaşlarımızın da gerçekten katkıları da oluyor, bazen abartılıyor ama katkıları oluyor, bunu da kabul ediyoruz. Ben daha değişik bir şekilde girmek istiyorum: Burada aslında maden ocaklarındaki en önemli kurum Çalışma Bakanlığı. Nedir? İş güvenliği Çalışma Bakanlığında. İkincisi: Teftiş, denetim Çalışma Bakanlığında ve bu denetim olayı çok önemli, denetimin etkinliği çok önemli kazaların önlenmesi bakımından. Dolayısıyla, bu bakımdan, bugünkü toplantımızı da çok önemli görüyorum ben. Ben de on yıllık kaymakamlıktan sonra mülkiye müfettişliği yaptım beş yıl. Tabii, orada şöyle bir şey var: Denetimler... Genel bir denetim yapıyorsunuz, sonra bir de yerindelik denetimi var. Örneğin, biz müfettişken belediyeleri teftiş ediyorduk, o zaman bazı konuları eleştiriyorsun ama mali konularda da cevap istiyordun, örneğin, fen işleri daire başkanından cevap istiyorsun. "Şu konuyu nasıl yaptın? Niye böyle oldu?" diyorsun veya "Nasıl düzelteceksin?" diyorsun, bir cevap istiyorsun. Bir de yerindelik denetimi var yani orada onun gereğini yaptırmak önemli. Şöyle bir şey var hukukta: Bir elma düşünelim, elmanın kabuğu hukuk kuralı, elmanın soyulduktan sonra içinde kalan etli kısmı idarenin takdir yetkisi, çekirdeği ise yerindelik ve "Çekirdeğe yani yerindelik olayına hukuk girmemeli." gibi bir görüş var. Yani şimdi deniliyor ya "Bunu yargıya taşıyorlar." "Yargı her şeye de müdahale etmemeli yani çekirdeğe müdahale etmemeli, çekirdeğe müdahale ederse o ölür." gibi bir hukuk görüşü de var; bu tartışılıyor.
Şimdi, buraya geldiğimiz zaman yani maden özelinde ve sizlerin konumuna geldiğimizde, eğer bir yerde çok iyi denetim yapılıyorsa, yerindelik gerçek anlamda uygulanıyorsa, hukuk kurallarında eksiklik yoksa... Yani belki burada bize de bir görev düşüyor bu Komisyonun sonunda. Yerindelikle ilgili, daha doğrusu "Mahkeme şu safhalarda girmemeli." gibi şeylerde getirilebilir, ILO kriterleri de bunda devreye girebilir tabii. Bu nedenle, benim sormak istediğim konu şu: Siz bazı şeyleri orada yerine getirtiyorsunuz, yerine getirilmeyenler ne oluyor? Şöyle yaptığınız anlaşılıyor: Bir idari para cezası veriyorsunuz, bu rakamlardan gördüğümüz kadarıyla, para cezaları bence caydırıcı değil gibi; bu konu bir düzeltilebilir. Bir de nedir? Kapatma cezası var. İşte ne kadar kapatıyorsunuz onu da bilmiyorum yani belli bir ay mı kapatılıyor, örneğin süresiz kapatma gibi bir şey var mı? Bence bunda ekleyecek bir şeyiniz varsa "Bizim etkili olabilmemiz için kapatmamız süresiz olabilmeli veya idari para cezalarımız maden yöneticilerinin dikkate alacağı şekilde şu kadar artırılmalı." gibi şeyleri de bize açıkça söylemeniz gerekiyor. Çünkü bizim artık bundan sonra ülke olarak başka bir maden kazasını duymamamız lazım, biz o çağdayız. Dünya duymuyorsa biz de duymayacağız, duymamamız lazım. Burada hepimizin ortak görüşüdür bu ve bu kapsamda da şöyle bir avantajı var aslında Çalışma Bakanlığının: Biliyorsunuz, Türkiye Taşkömürü İşletmelerinin müfettişleri var, onlar sizin yerinizde olsaydı "Kendisini korumuş." derdik ama siz başka bir Bakanlıksınız ve bu tür şeyleri yani Türkiye'deki tüm iş kazalarına, efendim tüm işletme kazalarına...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN TANER YILDIZ - Buyurun.
KEMAL ÇELİK (Antalya) - Daha doğrusu aynı bakanlığa bağlı olmayan ve tamamen denetim yetkisine, iş güvenliğini sağlama yetkisine sahip bir Bakanlıksınız, bu bakımdan da aslında avantajlısınız. Yani sizin etkinliğinizi azaltan neler varsa bir kere biz onu sizden bekliyoruz. Geçen ki kurumlardan daha iyi bir sunumunuz oldu, ben ona dikkat ettim yani kazaya, münhasır olaylara girmişsiniz ama biraz daha girmeniz lazım. Biraz önce arkadaşımız hanımefendi de söyledi "Bu kazaya ilişkin nedir raporunuz?" diye, bunların hepsi çok önemli. Başkanım gerekirse Teftiş Kurulumuzdan bir rapor almamız lazım, daha etkin hâle gelebilmemiz için. Bizim amacımız nedir? Hem bunu araştıracağız ama hem de neler yapacağımızı, yasal olarak neler yapacağımızı, şu anda elimizdeki yasalarla neleri uygulayabileceğimizi; hepsini tespit etmemiz lazım ve Çalışma Bakanlığı Teftiş Kurulunun, iş müfettişlerinin, iş güvenliği uzmanlarının son derecede yetkili ve son derece önemli bir görev yaptıklarını, hatta birinci derece de öncelikli bir kurum olduğunuzu bilmenizi ve buna göre davranmanızı özellikle rica ediyorum.
Teşekkür ederim.