EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Sayın Bakan, değerli milletvekili arkadaşlarım, değerli bürokratlarımız, değerli basın emekçileri; öncelikle herkesi saygıyla selamlıyorum.

Konuşmama başlamadan önce Gaziantep Karkamış'ta düzenlenen terör saldırısında hayatını kaybeden vatandaşlarımıza -2 vatandaşımıza- Allah'tan rahmet, yaralanan 6 vatandaşımıza da acil şifalar diliyorum; terörü ve teröristleri de lanetliyorum. Umarım bu acıları tekrar yaşamayız.

Evet, Sayın Bakan, değerli arkadaşlar; konuşmama ben de İstanbul milletvekili olarak -İstanbul vekili diğer arkadaşlarımızın da değindiği- sunumunuzdaki bir noktayla başlamak istiyorum. Yapmış olduğunuz sunumda İstanbul Büyükşehir Belediyesiyle ilgili bir konuya değindiniz: Başakşehir Çam ve Sakura Şehir Hastanesi'nin yolunun yapımıyla ilgili "Hastanenin yolunu yapmayan İBB." ve "'Hastaneye ulaşım hayat meselesidir, siyasi kavgaya alet edilemez.' dedik." gibi cümleler... Sayın Bakan, bu üslubun böyle bir sunuma hiç yakışmadığını düşünüyorum, size de yakışmadığını düşünüyorum. Bakın, evet, hepimiz siyaset yapıyoruz ama siz bu devletin Bakanı olarak buraya Bakanlığınızın bütçesinin sunumuna geldiniz. Bunu, milletvekilleri eleştiri yaptıktan sonra -belki İstanbul'la ilgili konuşmalarda sert eleştiri olabilirdi, başka şeyler- cevap bölümünde sorulara ve konuşmalara cevap verirken bu konuda yorum yapmanız daha normal olurdu. Açıkçası bunu belirtmek istiyorum.

Şimdi, bu konuyla ilgili arkadaşlar zaten detaylı olarak bilgi verdiler. Bahsettiğiniz, bu Başakşehir-Kayaşehir metro hattı sizin iktidarınızın yani belediyedeki iktidarınızın döneminde yapılmayan 7 tane projeden 1 tanesi Sayın Bakan. Ve bugün, İstanbul Büyükşehir Belediyesi sizin bıraktığınız bu projelerin hepsini hayata geçirdi, yılda 10 kilometre metro inşaatı yapıyor, siz bunları yapmayarak belki de 40 kilometre metro inşaatından bu ülkeyi ve İstanbul'u mahrum bıraktınız. Öncelikle burada bir anlaşalım yani. Tamam, siyaset yapıyoruz ama Bakanlığın bütçesini kullanırken ya da devlet bütçesini kullanırken burada ülkenin bütçesinden, halkımızın, vatandaşlarımızdan toplanan vergilerle oluşturulan bütçeden bahsediyoruz. Bugün, İstanbul Büyükşehir Belediyesine ve diğer belediyelerimize uyguladığınız siyasi yaptırımlar, uygulamalar herkesin gözü önünde oluyor. Bakın, şu anda İstanbul Büyükşehir Belediyesinin onay bekleyen 7 tane kredisi var; Strateji Bütçe Başkanlığından, sizden, işte, hepsinin detayına şimdi giremem, on dakika sürem var, başka şeylerden de konuşacağım. Bu tür siyasi engellemeler yapmak yerine belki bu ülkenin ve vatandaşların menfaati için çalışsanız, devamlı buna odaklansanız çok daha hayırlı olacak; bakın, seçime gidiyoruz bu yaptıklarınız size fayda sağlamayacaktır.

Sayın Bakan, sürem çok az, hızlı hızlı birkaç konuya değinmek istiyorum. Tabii, burada, sizin bütçenizde kamu-özel iş birliği konusuna değinmezsek olmaz. Bu yıl Karayolları Genel Müdürlüğü bütçesinden 53,6 milyar TL kamu-özel iş birliklerine bütçe ayrılmış. Şimdi, bu bütçeye baktığımız zaman 2022 yılında ayrılan bütçe -ek bütçe dâhil- 25,9 milyardı, 2'ye katlamış durumda. Sadece Bakanlık bütçesinin üçte 1'i kamu-özel iş birliği garantilerine gidiyor. Demir yolu ulaşımı için ayrılan bütçe 44,3 milyar, garanti ödemeleri için ayrılan 53,6 milyar. Bu, demir yolları dış proje kredileri için bütçe kitapçığınızdaki rakama baktığımız zaman 21,4 milyar TL. Yani ciddi anlamda bir rakam kamu-özel iş birliği projelerine gidiyor ama Bakanlık belki de bu paralarla Türkiye genelinde illere çok daha fazla hizmet götürebilirdi. Tabii, bu noktada artık hani iktidarın "yüz karası" dediğimiz proje, Zafer Havalimanı. Birçok arkadaşımız değindi, değinmesek olmaz. 2022 yılı için 1 milyon 317 bin 733 yolcu garantisi verilen bir havalimanı. 2022 yılının ilk on ayında 238 bin 626 yolcu geçmiş. Yani 50 milyon avroya mal edilen havalimanına 2022 yılında 7 milyon avroya aşkın para ödenecek Sayın Bakan.

Şimdi, diğer bir konu, yine kamu-özel iş birliği rakamlarıyla ilgili. Çok hızlı bir şekilde gitmek istiyorum, proje proje rakamlara girmeyeceğim ama Sayıştay raporlarına değineceğim. Sayıştay raporlarından da kamu-özel iş birliği projeleriyle ilgili bulgular bu yıl çıkarılmış. Bakın, 2020 yılı Raporu'nun önceki yıl/yıllar Sayıştay denetim raporuna ilişkin izleme tablosu vardır, Sayıştay raporlarının en arkasında bulunur ve burada 40 adet bulgu yer almakta. Burada 40 adet bulgu varken 2021 Raporu'nda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı sadece 9 öneri izlemede bulunuluyor. Karayolları Genel Müdürlüğüne baktığımızda, 2020 yılı Raporu'nun yine izleme raporunda 53 adet bulgu var, bunlardan 2021 Raporu'nda sadece 21 öneri izlemede görünüyor. Sayıştayın bu önerileri izleme tablosundan çıkarmadan önce yerine getirildiğine dair açıklama yapması gerekirdi. Burada hem Sayıştaya hem de sizi soruyorum: Bunlarla ilgili bir bilgi geldi mi? Ne oldu ne bitti? Özellikle kamu-özel iş birliği projelerine ilişkin 2020 Raporu'ndaki bulguların gereğinin yerine getirilip getirilmediğini soruyorum Sayın Bakan. Bu konu önemli. Örneğin 2020 Raporu'nda bulgu 10: Yap-işlet-devret modeliyle gerçekleştirilen otoyol projelerinde idarece verilen talep garantilerinin mali tablolarda eksik yer almasından bahsediliyor. Burada bu bulguyla ilgili son durum nedir? Çünkü bu tablolarda, bu garanti ödemelerinin verildiği yılın sonuna kadar gösterilmesi lazım ve kur güncellemelerinin de yapılması gerekirdi ama bunu 2021 yılı Raporu'nda görmedik. Bunlar mali tablolara işlenmiş midir? Bunu sormak istiyorum.

Yine, bu yılın Sayıştay raporlarında çok fazla bulgu var. Yani Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının Sayıştay raporunda da öyle; 22 bulgu var, 9 tanesi geçen yıldan yerine getirilmeyen. Aynı şekilde, Karayolları Genel Müdürlüğünün tablosunda daha da fazla bulgu var.

Yine, kamu-özel iş birliğiyle ilgili son bir şey söyleyeceğim: Sayın Bakan, geçen yıl da dile getirmiştim, özellikle proje bedellerinin fahiş fiyatlarla belirlenmesiyle ilgili bir tablo paylaşmıştım hatta. Bu tabloda Kuzey Marmara Otoyolu Projeleri, Avrasya Tüneli, Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu, Çanakkale-Malkara Otoyolu, Ankara-Niğde Otoyolu; burada hazinenin borç üstlenim kredilerine baktığımız zaman toplam proje maliyetleri ile verilen garanti oranlarının ne kadar birbiriyle orantısız olduğunu gördüğümüzü geçen yılki bütçede ifade etmiştim ama hiçbir şey söylemediniz bununla ilgili. Hemen küçük bir iki tane örnek vermek istiyorum: Bu projelerin toplam verilen gelir garantisi tutarı 34 milyar 874 milyon küsur TL ve verilen garantiler, mesela Avrasya Tüneli için yüzde 224, Kuzey Marmara Otoyolu için yüzde 123, Kuzey Marmara Odayeri-Paşaköy için yüzde 205. Bu fahiş garantilerin bütçemize getirdiği yükü siz de biliyorsunuz, biz de biliyoruz. Yüksek gösterilen, bu, şişirilen bedellerle birlikte garanti ödemeleri de artmakta ve bu bedeller halkımızın sırtına yük olarak binmekte Sayın Bakan.

Sayın Bakan, demir yollarıyla ilgili bir şey söylemek istiyorum. Özellikle Cumhurbaşkanlığı 2023 Yılı Yıllık Programı'nda -sürem de bitti maalesef- bir tane örnek göstereceğim: Şu sunumunuza da baktığımızda konvansiyonel hatların ne kadar az arttığını, hızlı tren hatlarının ne kadar yoğun arttığını görüyoruz. Hızlı tren hatlarına çok fazla ağırlık verdiğinizi daha önceki süreçte de söylemiştik. Hâlbuki neyden bahsettiniz? Lojistikten bahsettiniz, intermodal, multimodal ulaşım uygulamalarından bahsettiniz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son on saniyeniz.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Bütün bu uygulamaların yapılabilmesi için hatların, limanların birbirine iç kesimlerle bağlanması, iltisak hatlarının yerinde ve yeterli şekilde yapılması gerekiyor ama bütçenize baktığımız zaman, mesela toplam...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son cümlenizi alayım bir zahmet.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - 152 liman sayısına rağmen iltisak hattı tamamlanan 2022'de 13 tane limandan bahsediyorsunuz. Yine, iltisak hat uzunluğundan bahsediyorsunuz ama daha birçok önemli limanımızın bu hatları, demir yolu bağlantıları tamamlanmamış durumda...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyorum.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Bunu da belirtmek isterim.

Birkaç sorum olacaktı sunumla ilgili.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Onu soru-cevap bölümünde... Yarım dakikayı aştınız Emine Hanım, soru-cevap kısmında onu yapalım.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Evet, soru-cevap kısmında bu soruyu soralım.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ederim.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ediyorum.