İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (İstanbul) - Teşekkürler Sayın Başkan.

Değerli hazırunu saygıyla selamlıyorum.

Sayın Bakan, özellikle Kanal İstanbul'dan söz ettiniz ama çevre hukuku ilkelerine ve çevre bilimi ilkelerine ve bilanço kuramına yollama yapmadan bahsettiğiniz için bu konuyla ilişkili birkaç hususa değinmek istiyorum. Kanal İstanbul planlama alanı içerisinde ve yakın çevresinde özellikle Büyükçekmece-Terkos arasında kalan alanlar Karadeniz ve Marmara Denizi arasında bir ekolojik koridor oluşturur, İstanbul'un kentsel alanı ekolojik koridorlarla nefes alır ve bu nedenle ekolojik koridorların korunması gerekir. Ekolojik kuşak ve koridorların ana bileşenleri içme suyu havzaları ve orman alanlarıdır dolayısıyla bu alanlarda düşük yoğunluklu da olsa kentsel yapılaşma söz konusu ekolojik koridorları olumsuz etkileyecek ve iklim değişikliğinin de etkisiyle kentin yapılaşmış alanlarındaki ısı adaları, hava kirliliği ve benzeri sorunları daha da artıracaktır. Ayrıca, plan değişikliğiyle getirilen fonksiyonlar fazladan nüfus çekici nitelikte olduğundan bölgede yüksek yoğunluklu yapılaşma baskısına sebebiyet verecektir ve zaman içerisinde bölgedeki yaşamsal önemdeki ekosistemler yok olma tehdidiyle karşı karşıya kalacaktır. Kanal çalışmasından çıkacak çok büyük boyutlardaki hafriyat, kazı atıklarının deniz dolgusu olarak kullanılması durumunda dolgu malzemesi deniz suyuyla etkileşime girecek ve deniz ekosisteminin zarar görmesine yol açacaktır. Sayın Bakan, bu Kanal İstanbul'u, aslında, birinci olarak, Anayasa'mız açısından; ikinci olarak, Türkiye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler bakımından; üçüncü olarak da, gelecek kuşakların hakları açısından değerlendirmek gerekir. Anayasa'mızın bütüncül okunuşu, Türkiye ekosistemi açısından okunuşu dikkate alındığı zaman Kanal İstanbul inşaatı, bu devasa proje Anayasa'ya aykırıdır özellikle ülkesel ve çevresel hükümler temelinde.

İkinci olarak, Kanal İstanbul, Paris Sözleşmesi, Barselona Sözleşmesi ve Bükreş Sözleşmesi ışığında değerlendirildiğinden özellikle Paris Sözleşmesi'ne aykırı olduğu görülür. Paris Anlaşması'na taraf olarak Türkiye'nin iklim değişikliğinin engellenmesi, çevre sorunlarının çözümü ve bu sorunların kökenine müdahale etme konusunda etkili adımlar atma yönünde üstlendiği yükümlülükler BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi çerçevesinde okunmalı ve anlaşılmalıdır. Zira Paris Anlaşması bu çerçeve sözleşmenin bir tür anayasasıdır. Bu nedenle, Paris Anlaşması ve diğer sözleşmeler ekosistem ve ekolojik denge bağlamında, çevresel haklar ekseninde yorumlanmalıdır. Çevre hakkı yaklaşımı, aynı zamanda insan hakları yaklaşımı olup bunun hem maddi ögelerinin hem de usule ilişkin ögelerin bu sözleşmede başlangıç kısmında belirtilen yükümlülükler ışığında Türkiye'yi de bağladığı dikkate alınmalıdır. Bu bakımdan, Bükreş ve Barcelona Sözleşmelerine girmek için zamanım olmadığından, özellikle Türkiye'nin İklim Sözleşmesi açısından bu projeyi gözden geçirmesi gerekir. Tabii ki en önemlisi de gelecek kuşakların hakları açısından; gelecek kuşakların haklarını ipotek altına alma hakkımız bulunmamaktadır.

Buna değindikten sonra, Sayın Bakan havaalanlarından söz ettiniz, demir yollarından daha çok söz etmenizi isterdim çünkü Türkiye'nin kurtuluşu demir yollarındadır, bir Rize Havalimanı'nda değildir ama ona girmeyeceğim, ben Ankara'dan söz edeceğim. Ankara, Türkiye'nin başkenti, dünya başkentleri arasında en önde yer alan başkentlerden biri. İç uçuşlara değinmiyorum. Neden yurt dışına bağlantı yok? İstanbul'dan Paris'e, Londra'ya günde 5-10 uçak kalkarken Ankara'dan neden Türk Hava Yolları havalanmıyor?

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Son yarım dakikanız.

İBRAHİM ÖZDEN KABOĞLU (İstanbul) - Neden Paris'e Ankara'dan Türk Hava Yollarıyla uçulamıyor? Evet, on yıl öncesine kadar hizmet hareketine bağlanıyordu bu; bizim "FETÖ" dediğimiz harekete bağlanıyordu; o nedenle "Yapamıyoruz." deniyordu. Peki, on yılda Ankara'dan Londra'ya, Paris'e, Berlin'e Türk Hava Yollarının direkt uçuşunu neden sağlayamıyorsunuz? Başkentimiz bu kadar değersiz mi? Bu bilinçli bir proje mi yoksa gerçekten bir hizmet eksiği mi? Bu konuyu aydınlatmanızı istiyoruz.

Teşekkür ederim.