ABDURRAHMAN TUTDERE (Adıyaman) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı, değerli arkadaşlar; hepinize iyi akşamlar diliyorum.

Değerli arkadaşlar, tabii, 2018 yılından bu yana ülkemiz başkanlık sistemiyle yönetiliyor. Başkanlık sisteminin dört yıllık pratiğine baktığınızda referandum öncesi Cumhuriyet Halk Partisi olarak ortaya koyduğumuz bütün itirazların maalesef hepsinin bir bir gerçekleştiğini gördük. Biz bu sisteme itirazlarımızı söylerken bu, yasamayı zayıflatır dedik, demokrasiyi yok eder dedik, adalette sorunlar yaratır dedik, adaletin bağımsızlığını ortadan kaldırır dedik ve maalesef bu söylediklerimizin hepsi bu dört yıllık pratik sürede gerçekleşti; keşke bu olmasaydı. Ülkemiz şu anda ciddi bir ekonomik bunalımla boğuşuyor ve bunun temel sebebi içinde bulunduğumuz bu sistem. Bu sistem önce adaleti yok etti, adalet olmayınca denetim olmadı, denetim olmayınca da demokrasi ortadan yok oldu ve demokrasisi olmayan bir ülkede de işsizlik, ekonomik buhran ve yoksulluk kol gezmeye başladı ve şu an yaşadığımız temel sorun sistemsel bir sorun. Bizim sokakta, çarşıda, pazarda Türkiye'nin dört bir yanında gezdiğimizde halktan da aldığımız mesaj bu, herkes şunu söylüyor: "Neden böyle oldu? AK PARTİ aynı AK PARTİ, Tayyip Erdoğan aynı Tayyip Erdoğan; neden biz açız, neden biz yoksuluz?" diyorlar. Çiftçiler "Neden biz tarlamıza gübre atamıyoruz?" diyorlar ve onlar da sebebin bu sistem olduğunu söylüyorlar. Bu sistem Türkiye'yi adım adım iflasa ve bataklığa sürüklüyor.

Şimdi, Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin adalet ve hukuk karnesine de baktığımızda biz bunu görüyoruz. Bakınız, değerli milletvekilleri, 2022 Hukukun Üstünlüğü Endeksi'nde 140 ülke arasında ülkemiz 116'ncı sırada, kendi bölgesinde son sırada. Siyasal hak ve özgürlükler bakımından 41 OECD ülkesi arasında son sıradayız. İfade özgürlüğünde 149 ülke arasında bugün 129'uncu sıradayız. Sosyal Demokrasi Vakfının yapmış olduğu araştırmaya baktığımızda, Adalete Güven Endeksi'nde Türkiye'de adalete güvenenlerin sayısı yüzde 38'lere kadar düşmüş. Düşünün, bu ülkenin yüzde 62'si adalete güvenmiyor. AİHM raporlarına göre başvuru sayısında Türkiye 2'nci sırada, AİHM'deki dosyaların yüzde 22'si Türkiye'den yapılan başvurulardan ibaret. Avrupa ülkeleri arasında en çok hükümlü ve tutukluya sahip 2'nci ülkeyiz ki Rusya bu konuda 1'inci sıradaydı, Rusya atıldı ve AB'de şu anda biz bu konuda 1'inciliğe yükseldik. Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi'nde 180 ülke arasında 149'uncu sıradayız. Türkiye, internetin özgür olmadığı ülkeler listesine alındı. İnsan hakları karnesinde de Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin durumu çok vahim; kadına şiddet, işkence ve kötü muameleden dolayı açılmış binlerce soruşturma ve açılmış yüzlerce dosya...

Anayasa Mahkemesinin önünde bulunan dosyalara da baktığımızda 110 bini aşkın dosya bulunuyor. Bu da Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin karnesinin zayıflığının göstergesi. Cumhurbaşkanına hakaretten 2021 verilerine göre şu an 48 binden fazla soruşturma, 10 binden fazla dava var yani cumhuruyla kavgalı bir Cumhurbaşkanı var ve bir Cumhurbaşkanlığı sistemi var.

Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminin ekonomi karnesi de zayıflarla dolu. UYAP verilerine baktığımızda, şu anda derdest icra dosya sayısı 23 milyon 546 bin değerli arkadaşlar. Bu memlekette 23 milyon 546 bin kişi borcunu ödeyemediği için icralık olmuş. Vatandaşların bankalara olan borçlarında ciddi bir yükseliş var. Enflasyonda, TÜİK verilerine göre yüzde 85 enflasyon var. Genç tanımlı işsizlik oranı yüzde 20'ler seviyesinde, 10 milyondan fazla işsiz var. Açlık sınırının altında ücret alan milyonlarca insan var. 2022 yılı itibarıyla 14 milyon kişi devletin sosyal yardımları sayesinde hayatlarını idame ettirebiliyorlar ve bu, Türkiye için çok vahim. Arnavutluk'tan sonra en düşük asgari ücret ödeyen ülke hâline geldik. Yolsuzluklarda Yolsuzluk Algı Endeksi'nde 180 ülke arasında 96'ncı sıradayız.

Sonuç: Cumhurbaşkanlığı hükûmet sisteminde mutsuz bir Türkiye, yoksul bir Türkiye, gençleri akın akın yurt dışında istikbal arayan bir Türkiye. Bu sistem mutlaka değiştirilmeli, bu sistemi ilk sandıkta halkımız inşallah değiştirecektir.

Teşekkür ederim.