| Komisyon Adı | : | İNSAN HAKLARINI İNCELEME KOMİSYONU |
| Konu | : | Hükümlü ve Tutuklu Hakları Alt Komisyonunun Silivri Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu ile Tekirdağ Ceza İnfaz Kurumları İnceleme Raporu'na ilişkin görüşmeler |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 01 .12.2022 |
İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Teşekkür ediyorum Başkanım.
Öncelikle, tüm katılımcı milletvekillerimize ve Genel Müdürlük nezdinde, Bakanlık nezdindeki katılımcılara hoş geldiniz diyorum.
Önce Tekirdağ Cezaevinden kısa bir tespit, sonra Silivri Cezaevinden kısa bir tespit ve akabinde genel bir değerlendirmeyle bitireceğim inşallah.
Evet, ilk önce, Tekirdağ 1 No.lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Kapalı Ceza İnfaz Kurumu ziyaretimiz. 22 Haziran günü gerçekleştirdik bu ziyareti. İlk girişte detaylı arama yapılmadığı, iç çamaşırları çıkarılmadan arama yapıldığı, kurum personelinden herhangi bir sorunun olmadığı, yemeklerin niteliksiz ve yetersiz olduğu -ki biraz sonra değerlendirmemde değineceğim, gittiğimiz dönemde istihkaklar 22 liraydı ama sonradan, sağ olsun Bakanlığımız, bunu bütçe gelmeden 50 liraya çıkarttı. Bunun, bir sonraki Bolu ve Espiye'deki tespitlerimizde memnuniyetlerini gördük. Bundan dolayı teşekkür ediyoruz- diş tedavisinde ciddi sorun olduğu, açık görüşlerin bir buçuk saat yaptırıldığı, yayın listesindeki memnuniyetler ve TRT 3, özellikle TBMM TV'nin olmasından memnuniyet olduğu, sayımda sorun yaşanmadığı, elektrik faturalarının çok yüksek olduğu. Buradaki bizim için... Bir dahaki değerlendirmede yine söyleyeceğim.
Tekirdağ 2 No.lu F Tipi Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumunda, yine, yapılan aramada iç çamaşırların çıkarılmadığını, detaylı aramanın usulüne uygun yapıldığını, odalardaki aramalarda zarar verilmediğini, sosyal faaliyetlerden yararlandırılmadıklarını, suyun kotalı olduğunu ama yeterli olduğunu, bazı tutukluların revire çıkmakta sıkıntı yaşadığını ancak bazılarınınsa revire çıkmanın çok zor olduğunu, odadaki yine elektrik fiyatlarının yüksek olduğunu, kantin fiyatlarının yüksek olduğunu, televizyon kanallarının yeterli olduğunu, odada 10 tane kitap bulundurulabildiğini, kırk beş günde de bir saat spor hakkının kullandırıldığını belirtmişler.
Tekirdağ 1 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda kuruma ilk girişte çamaşırlar çıkarılmadan detaylı arama yapıldığı, personelin sorunları dinlemediği, kendilerine hakaret ettiği, 16 kişilik odada 22 kişi kalındığı, sıcak suyun haftada üç gün belirli saatlerde verildiği, kantin fiyatlarının ve elektrik faturalarının yüksek olduğu, sohbet hakkının kullandırılmadığı, mahrem görüş hakkının kullandırılmadığı, 22 kişilik kadın koğuşunda anneyle beraber 9 çocuğun kaldığı, bunların ayrı yataklarının olmadığı, ayrı yemek verilmediği, yemeklerin yetersiz olduğu şekilde itirazlar var.
2 No.lu T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ilk girişte detaylı arama yapıldığı, aramalar esnasında kendilerine kötü muamelede bulunulduğu, açık görüşte çocuklarla temas etmeye izin verilmediği, sıcak suyun iki günde bir verildiği, spor hakkının haftada bir kullandırıldığı, revire çıkışta sıkıntı yaşandığı, İdare ve Gözlem Kurulu tarafından objektif değerlendirme yapılmadığı yönünde bize şikâyetler intikal ettirildi.
Silivri Cezaevine ziyaretlerimiz esnasında 2 No.lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ilk girişte normal arama yapıldığı, detaylı arama yapılmadığı, kurum personelinden herhangi bir fiziksel veya psikolojik şiddet görmedikleri, kurum müdürüne ulaşmakta herhangi bir sorun yaşamadıkları, tekstil atölyesinde çalışarak günde yedi saat ve günlük de 30 lira yevmiye aldıkları, sıcak su ve soğuk suyun yirmi dört saat aktığı, TRT 3 kanalının yayın listesinde olduğu -TRT 3'ü, TBMM TV'yi özellikle istiyor mahkûmlarımız- sesli, görüntülü görüşme sağlayan ACEP'teki sistemin zaman zaman çalışmadığı, görüntülerinin kaybolduğu, açık görüşün otuz dakika, kapalı görüşün de kırk beş dakika yaptırıldığı, kurum dışında diş tedavisi yaptıramadıklarını belirtmişler.
3 No.lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ilk girişte detaylı arama yapılmasının zorunlu olduğu söylendiği ancak bahsi geçen aramanın yapılmadığı, yemeklerin besin değerlerinin düşük olduğu, sıcak suyun yirmi dört saat akmadığı -yine TBMM TV'den memnunlar- dışarıdan gönderilen iç çamaşırlarının verilmediği, kantine yönlendirildiği ve buradaki fiyatların yüksek olduğu, odada 10 kitap olduğu, telefon görüşmelerinin on dakikada kullandırıldığı, isteğe bağlı sevk taleplerinin yerine getirilmediği...
MUSTAFA SEZGİN TANRIKULU (İstanbul) - Kürtçe kitap alınmıyormuş, onu da söyleseniz.
İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Böyle bir şey gelmedi bize.
BAŞKAN HAKAN ÇAVUŞOĞLU - Notlarda var bu.
İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Varsa evet, onu da söylerim, rapora almışızdır.
... başka dillerdeki, Kürtçe veya yabancı dillerdeki kitapların incelenerek verildiği, keyfî disiplin cezası verildiği, açık görüşün kırk beş dakika yaptırıldığı, spor hakkının bir defa elli dakika, yine, ortadaki elektrik faturasının yüksek olduğu, kantin ürünlerinin yüksek olduğu, ACEP sisteminde bazen kesilmeler yaşandığı belirtilmiş.
5 No.lu L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda ilk girişte çamaşırların çıkarılmadığı, elle arama yapıldığı -bazılarında ise kurumda ilk detaylı aramanın yapıldığı yönünde şikâyetler var- yemeklerin hep aynı olduğu, yeterli olmadığı, tamirat yapıldığı dönemlerde suların kesildiği, kapalı görüş otuz dakika, açık görüş kırk beş dakika, telefon on dakika, kurum dışı revir çıkışlarında sorun yaşadıklarını ve revire çıkışta problem olduğu, diş tedavisinde çok uzun süre bekledikleri, polis, kurum personeli tarafından darp edildiği yönünde şikâyetler var ve dilekçelerin işleme alınmadığı, yaz aylarında özellikle sivrisinek problemi yaşandığı, bir odada 7 kitap bulundurulabildiği, ders kitabının da bu kotaya dâhil edildiği, dolayısıyla bundan dolayı sıkıntı yaşadıklarını, aramalarda da eşyaların etrafa savrulduğu şeklinde bir şikâyet söz konusu.
Silivri Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda yemeklerde sıkıntı olmadığı, çocuklara süt, mama verildiği, ek gıda verildiği, sıcak suya ve soğuk suya erişimde sorun yaşanmadığı, çocuklu annelerinin kaldığı odalarda çamaşır makinesi, kurutma makinesi, televizyon, buzdolabı olduğu, çocuklar için oyun alanlarının olduğu, yakın zamanda kreşin açılacağı, ayrı ayrı yatakları ve beşlikleri olduğu, çocuklara personelin özenle davrandığı... Burada, çocukların anneleriyle kalma yaşının 6 yaştan 9 yaşa çıkarılması şeklinde bir talep söz konusu.
Genel bir değerlendirme yapacak olursak, özellikle dış revire çıkışlarda bazı problemler yaşandığını görüyoruz. Özellikle -tabii, doktorun talebine bağlı ama- kelepçeli muayene hususunda ve dış revirden dönüşte ağız araması yönünde bir sıkıntı olduğunu gördük. İçeride de yine diş tedavisinde, maalesef, bizim iç revirde bulunan diş doktorlarımızın sadece çekme işini yaptığı, diğer tedavi işlemlerini yapmadığı, dışarıya sevk ettiği, bunların da sevk sırasında, maalesef, zaman kaybı olduğu değerlendirmesi söz konusu. Aramalarda, Silivri'de özellikle, çok dağıtma olduğu iddiası...
Radyo, televizyondan dolayı TRT 3'e hakikaten müthiş bir talep var.
Ziyaret sürelerinin, maalesef, en son düzenleme yaptığımız bir ila bir buçuk saat arasında yani bir buçuk saate kadar kullandırılmasının burada, Silivri'de kırk beş dakika kadar ama Tekirdağ'da bir buçuk saate kadar kullandırıldığını gördük.
Özellikle "ACEP" dediğimiz akıllı cezaevi projesinde görüntülü konuşmalarda kesintilerin olduğu ve bunun yanı sıra -zannediyorum, izolasyonla ilgili bir sıkıntı var- içeride görüşme yapıldığı esnada dışarıdaki kişilerin konuşmaları duyduğu, dolayısıyla aileyle görüşme esnasında bazı mahrem görüşmelerde bunun sıkıntı oluşturduğu, içerideki diğer mahkûmların bu konuşmayı dinlediği şeklinde bize bir şikâyet geldi. Bir an önce bunun izolasyonunun sağlanması gerektiği fikri bizde oluştu.
Kendi istekleriyle nakilde biraz sıkıntı olduğu ve bunun biraz da nakil isteklerinin yerine getirilmesi gerektiği bizde bir değerlendirme olarak hükme bağlandı.
Bir de iyi hâl değerlendirmesinde, özellikle gözlem kurulunda, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 89'uncu maddesinde sayılan hükümler çerçevesinde değerlendirmeler hükme bağlanmış ama bu çerçevede, bazen değerlendirmelerin yapılmadığı, özellikle Covid-19 döneminde artı puan olacak programların açılmadığı ve bu nedenle de bazı eşik puanların aşılamadığı, salt bu nedenle iyi değerlendirme yapılamadığı nedeniyle hükümlülerin açığa geçişte sıkıntı yaşadığı veya dışarıya çıkışta sıkıntı yaşadığı tespit edildi. Bu yönetmeliğin 33'üncü maddesinin 4'üncü fıkrasında yer alan iyi hâl kararı için eşik puanının aşılmaması hâlinde -burada eğer mücbir sebep varsa- hastalık, yaşlılık, personel yetersizliği gibi makul bir nedene bağlı olduğu durumlarda hükümlüye verilen gelişim puanının eşik puanını aşması şartının aranmayacağı, bu hükümler çerçevesinde mevzuatta anılan diğer iyi hâl kriterlerinin değerlendirme yapılması da heyetimizce tavsiye edilmiştir.
Dilekçe hakkında bir sıkıntımız yok.
İnfaz koruma memurlarının taleplerini de inşallah, Hükûmetimiz bu 3600 gösterge kısmında yerine getirecektir diyorum.
Çok teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
MUSTAFA SEZGİN TANRIKULU (İstanbul) - Başkanım, bir şey sorabilir miyim?
İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Evet.
MUSTAFA SEZGİN TANRIKULU (İstanbul) - Şimdi buraya ikinci gelişimiz yani ilk raporla 2'nci raporun karşılaştırması...
İBRAHİM YURDUNUSEVEN (Afyonkarahisar) - Onun değerlendirmesini yaptık diğer heyet arkadaşlarımızla beraber, iyi yönde gelişmeler söz konusu, bunu gördük. 1'inci raporumuzdakilerden daha fazla iyileştirme söz konusu. Şunu da rahatlıkla söyleyebiliriz ki nitelik bakımından ve işleyiş bakımından Türkiye'nin nadir cezaevlerinden biridir Silivri de.