GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Sayın Başkanım, değerli üyeler; öncelikle bütün arkadaşlarıma teşekkür ederim, söz alan almayan bütün arkadaşlarıma teşekkür ederim. Gecenin bu saatinde veya günün ilk saatlerinden beri bizlere zaman ayırıp yapıcı ve iyi niyetli eleştirilerinden ve önerilerinden dolayı da her birine ayrı ayrı teşekkür ediyorum gerçekten.

Tabii, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, sizlerin de ifade ettiğiniz gibi, neredeyse ticaret boyutuyla hayatın her alanına dokunan ve her alanında da düzenleme yetkisi olan bir bakanlık. Gümrükler gibi hassas bir konuda Türkiye'nin özellikle kapılarının güvenli, aynı zamanda kapılarda yapılan işlemlerin hızlı ve ihracatımızı artıracak şekilde düzenlenmesi önem arz ediyor. Bununla ilgili Bakanlığımız son teknolojileri kullanmakta, tam olarak otomasyona geçme noktasında da biz Bakanlığa geldikten sonra ciddi çalışmaları da başlattık. Zaten Gümrük Bakanlığı bu noktada önemli mesafeleri de katetmiş durumdaydı. Amacımız insan unsurunu daha aza indirerek birçok veriyi elektronik ortama taşıyıp işlemleri hızlandırmak; aynı zamanda denetlenebilir, şeffaf hâle getirmek istiyoruz. Bütün gümrük işlemlerinde kameraları zorunlu hâle getiriyoruz, özellikle hem kapılarda aynı zamanda iç gümrüklerde, antrepolarda. Böylelikle, denetlenebilir hâle getirmek istiyoruz ve bununla ilgili düzenlemeleri de hayata geçiriyoruz. Amacımız, ihracatçı ofisindeki bilgisayardan girdiği an, kendi ihraç ürününün veya ithal ürününün gümrüğün hangi aşamasında olduğunu izleyebilmeli, görmelidir diye düşünüyoruz, amacımız da bu. Şu anda Gümrük ve Ticaret Bakanlığımızda Komuta Kontrol Merkezimizde, özellikle 19 kapımızın, gümrük işlemlerini yaptığımız kapılarımızın bütün kontrollerini Ankara'dan da yapabiliyoruz. Böylelikle, oradaki denetimlerimizi çift yönlü yapmış oluyoruz. Tabii arkadaşlarımızın bu noktadaki önerilerini de dikkate alacağız işlemlerimizde inşallah bundan sonra.

Değerli arkadaşlar, lisanslı depoculukla ilgili önemli bir düzenleme ve bu düzenlemenin birtakım ikincil düzenlemelerini de yapmamız gerekiyor. Lisanslı depoların yeterli altyapıya sahip olup olmadıklarına Bakanlığımızca oluşturulan Komisyonlar tarafından mahallinde incelenerek karar veriliyor. Kurucularında ve yöneticilerinde belirli şartlar aranmaktadır, her önüne gelene lisanslı depoculuk izni de verilmemektedir. Lisans verilirken depoların sigortalanması, ayrıca depolarda muhafaza edilecek ürünün de sigortalanması sağlanmaktadır. Depo sahiplerinden depolanabilecek toplam ürün kapasitesinin yüzde 15'inden az olmamak üzere teminat mektubu alınmaktadır. Ürün sahiplerinin zararı öncelikle sigortadan, sigortadan karşılanmayan kısım ise depo sahibinin teminat mektubundan karşılanabilme imkânı bulunmaktadır. Bu iki şekilde karşılanamayan zararlar için ayrıca lisanslı depoculuk tazmin fonumuz bulunmaktadır. 2011 yılından bugüne kadar da böyle bir zarar şu ana kadar da vuku bulmadı yani depoya teslim edilip de depoda çürüdü veya ben ürün senedine karşılık olan malı depoda bulamadım diyen bir şikâyet de almadık, inşallah bundan sonra da almayız. Bununla ilgili tabii bizim ürün ihtisas borsaları gibi birtakım düzenlemeleri de yapmamız lazım. Bununla ilgili de bu sene içerisinde inşallah yasa tasarısını Meclise sevk edeceğiz, düzenlemeleri yapacağız.

Fındıkla ilgili bir arkadaşımız ifade etmişti. Giresun ilinde Giresun Ticaret Borsasının ortaklığında Avrupa Birliğinin fonlarını da kullanmak şartıyla fındık ürününün uygun şartlarda depolanabilmesi için 17 bin ton kapasiteli modern bir fındık lisanslı deposunun çalışmaları devam etmektedir, 2016 yılı içerisinde tamamlanması hedeflenmektedir. Aynı yıl içerisinde de lisanslandırılmasına yönelik çalışma da yine Bakanlığımız tarafından yapılacaktır.

Biz genel olarak lisanslı depoculuğu yaymaya çalışıyoruz ve bununla ilgili Tarım Bakanlığımızla da görüşüp TMO'yu da bu işe ortak etmek için birtakım çalışmalarımız var.

Değerli arkadaşlar, kapılarımız gümrükler için önemli. Kapılarımızı artan ihracat ve ithalat işlemlerimizi karşılama noktasında yeterli hâle getirebilmek için bir yandan yetersiz kalan kapılarımızı yenileyip bir yandan da mevcut kapılarımızın iş ve işlem süreçlerini hızlandırmaya çalışıyoruz.

Özellikle biraz önce arkadaşlarımızın da ifade ettiği gibi Suriye kapıları noktasında 2 kapı dışında diğer kapılarımız şu anda kapalı. Bununla ilgili, kapalı olanları ifade edeyim: Akçakale, Yayladağı ve Karkamış Kapısı kapalı. Şu anda Öncüpınar Kapımız açık, orada da insani yardım boyutuyla işlemler yapılıyor. Biliyorsunuz Suriye'den ithalatımız yasak ve ithalat işlemleri yapılmıyor. Sadece, orada daha önce ihracat yapmış ama alacağı kalmış birtakım firmalar paralarını alamadıkları için sadece o firmalara mahsus mal getirmeleri yönünde, alacakları kadar mal getirmeleri yönünde izin verildi, onun dışında bir ithalat ve ihracat işlemimiz yok. Sadece o kapıdan tırlar insani yardım götürmekte, onu da ara tampon bir bölge bulunmakta, o tampon bölgede yüklerini Suriye plakalı taşıyıcılara devretmekteler. Dolayısıyla, bizim anladığımız anlamda bir ihracat işlemimiz bulunmamaktadır.

Dahilde İşleme Rejimi'yle ilgili arkadaşlarımızın önerileri ve eleştirileri var. Bu, tekrar gözden geçirilebilir ama dahilde işlemenin ihracat içerisindeki payı yüzde 40. Bu rejimin düzenlenmesi, belge verilmesi ve kapanması da Ekonomi Bakanlığının uhdesinde. Biz sadece kapılarda kontrol mekanizmasındayız. Belge verilme işi, hangi rejimin uygulanacağı ve onunla ilgili politikaları genel anlamda Ekonomi Bakanlığı düzenliyor. Denetim noktasında, arkadaşlarımız ellerinden geldiği kadar kontrol ediyorlar ve gelen ihbarları ve suiistimalleri önlemek için de gayret gösteriyorlar.

Değerli arkadaşlar, AVM'lerle ilgili birçok arkadaşımızın haklı veya bakış açısına göre değişecek önerileri bulunmaktadır. Biz, perakendecilik yasasını düzenlerken genel olarak perakendeciliğin ilke ve kurallarını da belirlendiği yönetmeliği de Başbakanlığa sevk ettik ve kamuoyunun görüşüne de daha önce açmıştık. Orada birçok düzenlemeye yer verdik, sadece ortak alanların düzenlenmesine yer vermedik. Düzenlemeyle, AVM'lerin açılış saatlerinden tutun da küçük esnafımıza ayrılacak alana kadar ve yine çok önemli olduğunu düşündüğüm, kaybolmaya yüz tutmuş mesleklerle ilgili düzenlemelere yer verdik ve buradaki kiraların diğer emsallerine göre dörtte 1 oranında ucuz olmasını düzenledik. Ayrıca, alışveriş merkezlerinin açılışına o ildeki esnaf odaları ve valilikle, mülki amirle birlikte karar verilmesini sağladık bu düzenlemelerle. Ayrıca, yine, burada ifade edilen, haklı olarak ifade edilen "outlet" ve "fabrika satış mağazaları" diye ifade edilen AVM'lerin her önüne gelenin kendi başına "Biz 'outlet' mağazasıyız veya alışveriş merkeziyiz." demesinin önüne geçtik. Nasıl yaptık? Bir kere, yüzde 100 "outlet" alışveriş merkeziyse oradaki bütün mağazaların "outlet" mağazaları şartına uygun olmasını istedik ve orada satılan ürünlerin de yüzde 70'inin "outlet" türü ürünlerden olmasını getirdik ve bu noktada da denetim getirince bundan sonra her önüne gelen "outlet" alışveriş merkezleri veya mağazaları açamayacak. Ayrıca, indirimli mağazaların da hangi şartlarda indirime tabii tutulacağını ve önceden bildirilme zorunluluğunu da yine bu düzenlemeyle hayata geçiriyoruz.

BAŞKAN - Sayın Bakan, biraz daha bu spesifik sorulara, burada bulunan arkadaşlarımızın sorularına cevap verecek şekilde... Çünkü son sekiz dakikamız.

AYKUT EDOĞDU (İstanbul) - Personelle ilgili bütün konuşmalara dayandırdım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Personelle ilgili biz de senin gibi düşünüyoruz yani, hiçbir şey yok. Personellerimiz burada.

BAŞKAN - Ek süre isteseydi ben on dakika süre verecektim o konuyu devam ettirsin diye.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Çalışanın emeğine saygı göstermek lazım; özellikle, sizin belirttiğiniz gibi, ağır yük altında veya böyle kışkırtıcı alanlarda görev yapan arkadaşlarımızın ekonomik anlamda rahat olmaları gerekir. Dediğiniz noktaların...

AYKUT EDOĞDU (İstanbul) - Şimdi, Sayın Bakanım, burası Plan ve Bütçe Komisyonu. Burada adım adım... Mesela, bakanlarla bir araya gelip takvimde... Hani bütçe koşullarını biliyoruz, şey yaptığımdan değil ama en azından böyle bir şeye başlama anlamında, Komisyon Başkanına da...

BAŞKAN - Yok, bunu kesinlikle, kesinlikle... Bunlar önemli anlalar; teftiş, denetim, bunlar önemli alanlar.

Arkadaşlar, burada bulunan arkadaşlarımıza öncelik veriyoruz, diğerlerini yazılı yapacağız Sayın Bakanım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Biraz önce Bülent Bey'in sorduğu denetimlerdeki, o 2014 ile 2015 arasındaki farkı ifade edeyim: Bu, 2015'te daha çok büyük ithalatçı ve dağıtıcılar denetlendiği için oradaki denetlenen firma sayısı az görünüyor. Büyük dağıtıcılar ithalatçı olduğu için oradaki ürün sayıları daha fazla. Dolayısıyla o, oradan kaynaklanıyor.

Yine, Erhan Bey'in... Kaçak sigaranın ülke ekonomisine verdiği zarar ve organize suç ve terör örgütlerine finansman sağlanması göz önüne alınarak Bakanlığımızca üzerinde önemle durulmaktadır. Market, büfe, depo ve benzeri yerler ile tezgâh altında sokaklar ve diğer açık alanlarda kaçak sigara satışının engellenmesi amacıyla kaçak sigaranın en çok tüketildiği araştırma raporlarıyla tespit edilen 14 ilde 2014 yılında Bakanlığımız taşra birimlerince yoğun piyasa denetimleri yapılmıştır. Valilerin koordinasyonu ve diğer kolluk personelinin de katılımıyla kaçak tütün ve tütün mamullerinin satışının önlenmesine yönelik sürekli ve müşterek denetimler yürütülüyor zaten, bu devam ediyor. 2015 yılında tüm kolluk birimlerince yürütülen müşterek çalışmalar sonucu engellenen kaçak sigara kullanımı neticesinde 2,3 milyar TL değerinde kamu zararı önlenmiştir. Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan 2015 Bütçesinde de bu kalemde beklenen gelir 24 milyar TL'yken gerçekleşen 27 milyar olmuştur. 2015 yılı ortalaması itibarıyla söz konusu oran yüzde 11,6 seviyesine gerilemiştir. Rakamlar, sigara sektöründe uluslararası alanda faaliyet gösteren en büyük 4 firma tarafından hazırlanan "Boş Paket Araştırması" olarak bilinen raporundan elde edilmiştir. Her iki rakam da aynı raporun farklı dönemlerinden alınmıştır. Arzu edildiğinde raporları da arkadaşlarımız sizlere iletebilirler.

ERHAN USTA (Samsun) - Son raporu alalım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Arkadaşlarımız not alsın.

Yine, akaryakıt kaçakçılığıyla ilgili, akaryakıt piyasasında yüzde 20 kaçakçılık olduğu şeklindeki rakam Bakanlığımızca yapılan bir tespit değildir ve bu konuda Bakanlığımıza ulaşan bilimsel bir veri de yoktur. Akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele faaliyetleri Bakanlığımız koordinasyonunda ve ilgili kurumların iş birliğiyle 2012 yılından itibaren eylem planı ve Başbakanlık genelgesi kapsamında yoğun denetimler ve eylem planı kapsamındaki çalışmalarla başlamıştır. Akaryakıt sektörü tarafından yapılan değerlendirmelerde kayıt dışına karşı alınan önlemler sayesinde sektörün 2015 yılında yüzde 10 büyüdüğü raporlanmış, bu alanda yapılan çalışmalar sektör tarafından da takdir edilmiştir. Diğer taraftan, Başbakanlık genelgesi uyarınca Bakanlığımız bünyesinde özel ekip kurulmuştur. Özel ekibin içerisinde Maliye Bakanlığı, Emniyet, Jandarma, Sahil Güvenlik ve Bakanlığımız personeli ile ülke genelinde ÖTV ve akaryakıt harici petrol ürünlerinin suiistimali başta olmak üzere, her türlü akaryakıt kaçakçılığıyla mücadele devam etmektedir.

BAŞKAN - Buradaki arkadaşlarımızın soruları değil mi Sayın Bakanım?

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Evet.

Konteyner x-ray taraması oranları sorulmuştu. 2015 yılında konteyner sayısı 5 milyon 320 bin, taranan konteyner sayısı ise 500 bin. Yani, oranlama yaptığımızda yüzde 10'u taranıyor. Biz yüzde 100 tarama hedefinin doğru bir hedef olmadığını şu anda düşünüyoruz ve bunu risk analiz profilleriyle orantılı olarak azaltmaya çalışıyoruz. Amacımız da şu: İhracatı ve ithalatı artırmak, ticaretin daha gelişmesinin önünü açmak. Bununla ilgili teknolojiyi de yakından takip ediyoruz.

"Akaryakıtta rafineri ve kaynaktan yakalama var mı?" diye bir soru var. Akaryakıt Kaçakçılığıyla Mücadele Eylem Planı kapsamında tüm akaryakıt antrepolarının gizli borular olup olmadığı da dâhil, gümrük ve ticaret müfettişlerince denetimi gerçekleştirilmiş ancak herhangi bir usulsüzlüğe rastlanılmamıştır.

Akaryakıt istasyonlarında -Kadim Bey'in sorusu- düşük oranlı markerlı akaryakıt satışı yapılması... Bakanlığımızca yapılan yaygın denetimler ve etkili mücadele neticesinde akaryakıt kaçakçılığında trend daha çok ÖTV, vergi suiistimaline yönelmiş, markersız ya da az markerlı kaçak akaryakıt satışı, özellikle kaçak akaryakıt satışı yapılan istasyonların mühürlenmesi şeklindeki mevzuat değişiklikleri sayesinde çok azalmıştır. Bu kapsamda, Bakanlığımız bünyesinde görev yapan akaryakıt özel ekibi, 856 milyon değerinde vergi usulsüzlüğünü ortaya çıkartmıştır.

2015 yılında uygulamaya konulan 30 bin TL sıfır faizli kredi uygulamasından 31 Aralık 2015 sonu itibarıyla 230 esnaf yararlanmıştır. Bu sayı 31 Ocak 2016 itibarıyla 5.060 esnafa çıkmıştır. Öte yandan, borcu olmayan esnafa verilen kredi şartları Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmekte olup teminat şartları ise ilgili banka ve kooperatif nezdinde kararlaştırılmaktadır.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Bakan, buyurun.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Tamamlayayım onu.

Bakanlığımızın çabalarıyla 30 bin lira faizsiz krediden alınan komisyon da 500 lirayla sınırlanmıştır.

BİHLUN TAMAYLIGİL (İstanbul) - Mehmet Eryılmaz'ın raporuyla ilgili varılan şu andaki aşama nedir? Bir de İhlas Finansı sormuştum Sayın Bakanım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Onu da hemen şey yapalım.

BAŞKAN - Sayın Tamaylıgil'in cevaplarını da alalım lütfen.

KADİM DURMAZ (Tokat) - Bir de Tokat'ın gümrük müdürlüğüyle ilgili sorum vardı Sayın Bakan.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Onu da cevaplayalım.

BAŞKAN - Onu da alalım efendim.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Hemen sizden başlayalım Kadim Bey.

Bir ilimizde gümrük müdürlüğü kurulabilmesi için Bakanlığımızca belirlenen ekonomik ve dış ticaret göstergelerine göre 300 milyon ABD doları dış ticaret hacmi gibi bir rakama ulaşması gerekir. Tokat ilimizde de bu rakama ulaşıldığında gümrük müdürlüğü kurulması mümkün olacaktır.

KADİM DURMAZ (Tokat) - O cevabı, uygun görürseniz ben alabilir miyim Sayın Bakanım?

BAŞKAN - Sayın Bakanım, kurmadan da o rakama ulaşılmıyor yani o dengeyi de bir gözetmek lazım.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Evet, doğru söylüyorsun Başkanım.

Tasfiye hâlinde İhlas Finans Kurumuyla ilgili olan soruya da cevap verelim.

İhlas Finans Kurumu 3/8/2001 tarihinde tasfiye hâline girmiştir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda tasfiyenin azami süresi hususunda herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Tasfiye, başlangıç itibarıyla 66.344 cari hesaba ilişkin 37 milyon 390 bin 320 Amerikan doları ve 9 milyon 242 bin euro, 155 bin 954 kâr ve zarar katılım hesabına ilişkin olup Ekim 2015 tarihli aylık faaliyet raporuna göre cari hesap sahipleriyle ilgili 66.344 hesap sahibine 37 milyon 390 bin Amerikan doları ve 9 milyon 247 bin euro ödeme yapılmış ve tüm cari hesap ödemeleri tamamlanmıştır. Yine, aynı tarih itibarıyla şirket tarafından kâra ve zarara katılım hesabı sahiplerinden 134 bin 660 hesap sahibine 524 bin 184,607 Amerikan doları ve 180 bin 596 euro ödeme yapılmış olup hâlen 21.294 hesap sahibine de 114 bin 101 Amerikan doları ve 54 milyon 509 bin euro borcu kalmıştır. Tasfiye sürecinde İhlas Finans Kurumu, Bakanlığımız müfettişlerince sonuncusu 20/3/2014 tarihinde olmak üzere farklı tarihlerde 10 defa denetime tabi tutulmuştur. Süreç, Bakanlığımız tarafından yakından takip edilmektedir.

SAMİ ÇAKIR (Kocaeli) - Bakanım, bakiyeyi alabilir miyiz bir daha.

BAŞKAN - 54 milyon avro ile 180 bin dolar.

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Altın raporlarını da isterseniz...

BAŞKAN - Kimin sorusuydu o?

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANI BÜLENT TÜFENKCİ (Malatya) - Bihlun Hanım'ın.

Bakanlık makamının 10/1/2014 günlü 51 sayılı onay konusu 2011 ve 2013 yıllarında altın ihracatı, ithalatı ve transiti yapan firma ya da kişilerden risk analizi yapılarak tespit edilenlerin ilgili mevzuat hükümleri gereğince incelenmesi sonucu Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Mehmet Eryılmaz tarafından düzenlenen 24/7/2014 günlü 11 sayılı İnceleme Raporu, yurt dışı para transferleri ve transit ticaret dâhil tüm işlemlerinin kambiyo, dış ticaret, vergi ve kara paranın aklanmasının önlenmesine ilişkin mevzuat kapsamında incelenmek üzere 12/9/2014 tarihinde Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı Gelirler İdaresi Başkanlığı, MASAK ve Ekonomi Bakanlığına; Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi Mehmet Eryılmaz tarafından bazı firmaların gerçekleştirdiği altın ithalatı, ihracatı ve transitinin incelenmesi sonucu tanzim edilen 8/8/2014 günlü 13 sayılı İnceleme Raporu konunun yurt dışı para transferleri ve transit ticaret dâhil tüm boyutlarıyla kambiyo, dış ticaret, vergi ve kara paranın aklanmasının önlenmesine ilişkin mevzuat kapsamında incelenmek üzere 12/9/2014 tarihinde Hazine Müsteşarlığı, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Denetim Kurulu, MASAK ve Ekonomi Bakanlığına, bilahare İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Memur Suçları Bürosunun talebi üzerine 13/10/2015 tarihinde de anılan Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmiştir.

Raporların akıbeti bu.