EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Teşekkür ederim Sayın Başkan.

Evet, yine bir vergi ve SGK borç yapılandırmasıyla ilgili bir düzenlemeyi görüşüyoruz. Tabii, borç yapılandırması dışında farklı bazı düzenlemeler de içeriyor kanun teklifi ancak ben genel gerekçe üzerinden bir genel durum değerlendirmesi yaparak başlamak istiyorum.

Şimdi, genel gerekçede şunlar sıralanıyor: Covid-19 salgını, Rusya-Ukrayna savaşı, emtia ve enerji fiyatlarındaki şoklar, küresel düzeyde yaşanan enflasyonist baskıların etkilerini azaltmak filan. Şimdi, bunlardan bahsedilirken ondan sonra da şöyle bir bilgi veriliyor: Bütçe açığının gayrisafi millî hasılaya oranını yüzde 1 seviyesine düşürdük, 2022 yılının ilk üç çeyreğinde kaydettiğimiz büyüme yüzde 6,2 oranında güçlü ve dengeli büyüme. Yani genel gerekçedeki kanun teklifinin getirilişiyle ilgili mazeretler ile sizin mevcut ekonomik duruma yapmış olduğunuz tanımlama arasında bir çelişki görünüyor ancak aslında bir çelişki de yok. Sonuçta, küresel anlamda diğer ülkeler ile Türkiye'de yaşanan enflasyonist baskıyı karşılaştırdığımız zaman Türkiye'de çok ciddi bir enflasyon baskısının vatandaşlar üzerinde yarattığı etkiyi görüyoruz; bunu vatandaş yaşıyor zaten.

Bir de şu bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranıyla ilgili ben bir örnek vermek istiyorum: Sayın Elitaş, bunu buraya yazmışsınız ancak şimdi, evet, bizim bütçe açığımız 2022'de 139 milyar TL'ydi ama şunu da burada eklememiz gerekiyor; eğer BOTAŞ, Rusya'ya olan borcunu ödemiş olsaydı bu borç çok daha yüksek olacaktı, o zaman da bu millî gelire oran yüzde 1 olmayacaktı. Aslında bir borç batağının içinde olduğumuzu rakamlar bize çok net bir şekilde gösteriyor. 139 milyar bütçe açığına rağmen 2022'deki net borçlanmamız ne kadar oldu? Yaklaşık 469 milyar TL civarında, 2023'te de 660 milyar TL civarında bir net borçlanma görünüyor. Böyle bir borç batağının içinde aslında şu yorumu yapmak istiyorum: Bu düzenleme, evet, getirilmiştir ama şimdi kendi ellerinizle ekonomiyi daralttınız ve bir krize soktunuz. Şimdi de seçime gidiyoruz, bu seçime giderken çok geniş kapsamlı bir "yapılandırma" adı altında aslında bir vergi affı niteliğini taşıyan düzenlemeyi de tekrar Türkiye Büyük Millet Meclisine getirmiş bulunuyorsunuz. Bunun bir vergi affı olduğuyla ilgili yorumları tabii ki vergi uzmanları, vergi üstatları da çeşitli şekillerde dile getiriyorlar; bizim tek başımıza siyasetçiler olarak yorumumuz değil bu. Yani bunun bir yapılandırma, aslında, gerçekte bir vergi affı olduğunu da vergi uzmanları dile getiriyorlar.

Şimdi, bu nedenle aslında bu yapılandırmaya, hani, direkt karşı çıkmıyoruz, çıkamıyoruz çünkü vatandaşın ne kadar zor durumda olduğunu da görüyoruz. Ancak siz yine konuşmalarınızda söylediniz, çeşitli yıllarda toplam 8 tane düzenleme yapıldı bu konuda. Aslında iktidarınız boyunca yaklaşık iki yılda bir vergi affı, vergi yapılandırması düzenlemelerinin yapıldığını da görüyoruz; bu da 9'uncu düzenleme. Ancak dağıtmış olduğunuz dokümanlara baktığımızda Sayın Elitaş, özellikle 2011-2021 yılları arasında yayınlanan yapılandırma sonuçlarına baktığımızda mesela gelir vergisi ve kurumlar vergisi oranlarının, tahsilat oranlarının çok da yüksek olmadığını görüyoruz; SGK'de bu daha da kötü. Şimdi, 2011 yılında mesela tahsilat oranı yüzde 66,7 iken 2017'de yüzde 43,5'e düşmüş; 2020'yi çok göz önüne almıyorum, Covid-19 nedeniyle tahsilat oranının çok düşük olması... Ama SGK verilerine baktığımızda 2011 yılında çıkan 6111 sayılı Kanun'da yapılan düzenlemelerde tahsilat oranı yüzde 55'ken bu düşe düşe her yıl...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Tamamlarsanız, süreniz doldu...

Buyurun.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Sürem on dakika değil mi? Pardon...

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Aa, pardon, beşle karıştı, affedersiniz.

Devam edin.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - 2021 yılında 7326 sayılı, bu bir önceki yaptığımız düzenlemedeki tahsilat oranının yüzde 16,72 olduğunu görüyoruz. Yani yapılan bu yapılandırma ve vergi afları uygulamalarının aslında tahsilatlara hiç de bir faydası olmadığını gösteriyor bu veriler bize.

Şimdi, ben, şuradan devam etmek istiyorum kanun teklifiyle ilgili. Bu vergi afları ve vergi yapılandırmaları aslında olağanüstü durumlarda uygulanması gereken düzenlemeler ama bizde artık iki yılda bir uygulanarak olağan hâle getirilmiştir. Nedir bu olağanüstü hâller ve durumlar? İşte doğal afetler, savaş hâlleri, derin ekonomik kriz, büyük salgın durumları. Sizin de dediğiniz gibi, bu durumlarla ilgili yirmi yılda 9'uncu vergi affı düzenlemesini şu anda görüşüyoruz. O nedenle vergi afları bu ülkede bir süreklilik kazanmıştır. Vergi uyumu ve vergi barışının da bozulduğunu hep birlikte aslında görüyoruz, birçok konuşmacı arkadaşım da bu konuda bir değerlendirme yaptı.

Şimdi, evet, sürekli değerlendiriyoruz. Toplumda sürekli bir vergi affı beklentisi oluşturdunuz. Evet, bu uygulamaya çok büyük itirazımız yok ama vergi affı düzenlemesi beklentisi oluşturmanıza itirazımız var. Vergi huzurunu bozdunuz, ödemeyenleri ödüllendirdiniz, vergisini düzenli ödeyen mükelleflerde de "Ben enayi miyim ki vergimi sürekli, düzenli bir şekilde ödüyorum!" duygusu yarattınız. Aslında ortaya çıkardığınız gerçek bu, böyle bir söylem ortaya çıktı.

Şimdi öncelikle şunu söylemek istiyorum: Vergiye uyumlu mükelleflerin vergilerini ödemelerini daha teşvik edici düzenlemelerin bu getirdiğiniz kanun teklifinde eksik olduğunu görüyoruz. Aslında eksik olan şu: Bugüne kadar bu kadar çok yapılandırma kanunu getirdiniz, vergi affı uyguladınız; hiçbir vergi affından sonra vergi afları yapılanmasına gerek kalmayacak şekilde önleyici düzenlemeleri hayata geçirmediniz. O nedenle de bu düzenlemenin içerisinde en azından vergiye uyumlu mükelleflerle ilgili biraz daha ödüllendirici bir maddenin olmasını beklerdik.

Bakın, dört buçuk yıldır, 27'nci Dönemde getirilen bütün vergiyle ilgili kanun düzenlemelerinde biz hep şunu söylüyoruz: Aslında yapılması gereken, kapsamlı bir vergi reformudur. Az kazanandan az, çok kazanandan çok vergi alınmasına, bu uygulamaya sebep olacak şekilde daha adil, daha düzgün bir vergi düzenlemesi şarttır diyoruz. Ama hiçbir şekilde vergi reformuyla ilgili hiçbir şey getirmediniz, hep ama hep palyatif çözümler üzerinden kanun düzenlemeleri görüştük. Bu süreçte de tabii ki zorunlu vergi tahsilatlarıyla gelir seviyesi düşük vatandaşlarımız sürekli vergilerini ödemek zorunda kaldılar.

Şimdi, bu noktada, bu vergi adaletinin bozulmasıyla, vergi ahlakının bozulmasıyla ilgili TÜRMOB'un şu dağıtmış olduğu notlarda bir anket dikkatimi çekti, çok kısa, hemen 2 maddesine de değinmek istiyorum. TÜRMOB'un meslek mensupları arasında yaptığı bir ankette bu vergi aflarıyla ilgili şöyle sonuçlar çıkmış: Meslek mensuplarının yüzde 86'sı vergi aflarının vergilerini düzenli ödeyen mükellefleri rahatsız ettiğini söylemişler. Yine, meslek mensuplarının yüzde 67'si vergi aflarının vergi kaçırmayı da teşvik ettiğini belirtmiş. Aslında bu anket sonuçları da bu durumu çok net bir şekilde ortaya koyuyor.

Şimdi, evet, çok kapsamlı, çok geniş bir düzenleme. Vergi dairesine ödenmesi gereken hangi tür borç olursa olsun yapılandırma kapsamı altına alınmış. Evet, çeşitli zamanlarda, seçim olmasa bile vergi affı düzenlemeleri... Sayın Aydemir, biraz önce "Bu seçim düzenlemesi değil." dediniz. Evet, başka düzenlemeler olmuş.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Tamamlarsanız Emine Hanım...

Buyurun.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Tamamlıyorum, son cümlem.

Ama kapsamına baktığımız zaman, o kadar geniş kapsamlı bir düzenleme ki ve bu ekonomik krizde bu tam da seçime yönelik bir vergi yapılandırması.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - 2021'de de yaptık Emine Hanım, 2021'de seçim yoktu.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Hayır, ben söyledim sizin söylediğinizi şimdi.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Söylediniz mi? Tamam.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Seçim olmamasına rağmen, evet, yapıldı birçok kez. Bu da aslında sizin bir vergi reformu yapmak yerine kolaycılığa kaçmanızdan kaynaklıydı.

UĞUR AYDEMİR (Manisa) - Kolaycılık değil de yüzde 7'yi koruyoruz, yüzde 93 ödüyor ya.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Bu da bir seçim yatırımıdır; onu da belirteyim.

Bu arada, tahsilat oranlarıyla ilgili yapmış olduğum yorumlar üzerine, buradaki beklenti ne olacak, nasıl yansıyacak? Örneğin, 2023 bütçesi görüşülürken vergi harcaması tahminleriyle ilgili de bütçe geneli üzerinde veriler var. Bu vergi harcaması tahminlerine nasıl bir etkisi olacak tahsil edilmeyen vergilerin? Bununla ilgili de rakamsal olarak bilgi alabilirsek memnun oluruz.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Teşekkür ediyorum.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Maddelerle ilgili çok çeşitli düzenlemeler var tabii. Yani, yeniden yapılandırma, matrah vergi artırımı, stok affı, SGK'nin prim alacakları, işte, genel sağlık sigortası.

BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Maddelere gelince onların detayına girilebilir.

EMİNE GÜLİZAR EMECAN (İstanbul) - Bunlarla ilgili, maddeler üzerinde görüşürken yorumlarımızı yaparız.

Teşekkür ediyorum.