| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/4914) |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 02 .02.2023 |
ERKAN AKÇAY (Manisa) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Çok kıymetli milletvekili arkadaşlarım, bugün 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Teklifi'mizin Komisyon görüşmeleri için bir araya geldik. Uzun süredir önemli gündem başlıklarından biri olan emeklilikte yaşa takılanlar konusunun kalıcı olarak çözülmesinin heyecanını ve gururunu yaşıyoruz. Cumhuriyetimizin 100'üncü yılına doğru emin adımlarla ilerlerken farklı sosyal kesimlerden vatandaşlarımızın pek çok haklı beklentileri ve talepleri bir program dâhilinde adım adım hayata geçirilmektedir. 2023'te 2 milyon 250 bin çalışanı doğrudan, yaklaşık 5 milyon vatandaşımızı da dolaylı olarak ilgilendiren düzenleme, bu önemli adımlardan biridir. Bu önemli çalışmanın her aşamasını yakından vaziyet eden ve takip eden Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a ve Genel Başkanımız Sayın Devlet Bahçeli'ye şükranlarımızı sunuyorum. Kanun teklifi görüşmeleri sırasında uzlaşmacı ve çözüm üreten bir anlayışla hareket eden Adalet ve Kalkınma Partisinin çok değerli Grup Başkanı Sayın İsmet Yılmaz'a, Grup Başkan Vekilleri Sayın Mustafa Elitaş'a, Sayın Muhammet Emin Akbaşoğlu'na, Sayın Özlem Zengin'e, Sayın Bülent Turan'a, Sayın Yılmaz Tunç'a ve muhterem milletvekillerimize teşekkürlerimi iletiyorum. Ayrıca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Sayın Vedat Bilgin'e, Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Nebati'ye, Bakanlıklarımızın çok değerli bürokratlarına ve çalışanlarına teşekkür ediyoruz ve ayrıca, aylardır, gece gündüz demeden bu hazırlıkların gerçekleştirilmesinde çok büyük katkıları bulunan Sosyal Güvenlik Kurumunun Sayın Başkanına ve bütün çalışanlarına teşekkürlerimizi sunuyoruz. Sayın Komisyon Başkanımız olarak da zatıalinize, bu süreçte gösterdiğiniz katkıya da ayrıca teşekkür ediyorum.
Muhterem milletvekilleri, belirli bir yaşa ulaşan ve yaşın ilerlemesiyle çalışma gücü azalan sigortalı kişiye emekli aylığı bağlanması sosyal güvenliğin en temel prensiplerinden biridir. Sosyal güvenlik sistemlerinde emekli olabilmek için yaş, prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi gibi 3 temel şart aranmaktadır. EYT konusunun esasını oluşturan durumlar, geçmişten bugüne 3 temel şartta yapılan kanun değişikliklerinde, bilhassa yaş konusunda ortaya çıkmıştır. 20 Şubat 1992 tarihli ve 3774 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikle yaş şartı kaldırılarak sadece belirli bir ödeme gün sayısı ve/veya sigortalılık süresi şartıyla emekli olmalarına imkân sağlanmıştı. 25 Ağustos 1999 tarihli 4447 sayılı Kanun'la emeklilik için yaş şartı yeniden getirilmişti. Bu düzenlemeyle 8 Eylül 1999'dan sonra emekliliğe hak kazanmak için sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanında yaş koşulu da aranmaya başladı.
Tarihsel süreç içerisindeki bu önemli kırılma noktalarından sonra EYT konusu dünyada ve ülkemizde yaşanan sosyoekonomik dönüşümler ışığında son yıllarda yeniden gündeme gelmiştir. Konuyla ilgili kamuoyu önünde açık ve şeffaf bir şekilde sendikaların, sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınarak planlı bir çalışma süreci başlatılmıştır. Sürecin teknik boyutunun sağlam bir zemine oturması için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde çalışma grubu kurulmuş, Hazine ve Maliye Bakanlığının katılımıyla teklifin etki analizleri yapılarak organize bir çalışma yürütülmüştür. Sonuç itibarıyla, çalışmalar yasama ve yürütme arasındaki koordinasyonla tamamlanmış ve Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuştur.
AK PARTİ ve Milliyetçi Hareket Partisi milletvekilleri olarak ve Cumhur İttifakı olarak, bugün görüşmelerine başladığımız kanun teklifi üç temel sütun üzerine inşa edilmiştir. Birinci sütun yaş şartının kaldırılmasıdır. Böylece, ilk sigortalı olduğu tarih 9 Eylül 1999 öncesi olan SSK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı dâhil tüm emeklilikte yaşa takılanlar yaş şartı aranmaksızın düzenlemeden yararlanabileceklerdir. İkinci sütun, emekli olduktan sonra aynı iş yerinde on gün içerisinde çalışmaya başlayanlar için yüzde 5 destek primi sağlanmasıdır. Bu düzenlemeyle işçi ve işverenlerimiz desteklenerek çalışma hayatının sürekliliği sağlanacak, ekonomimizin yatırım, ihracat ve istihdam odaklı büyüme koşulları muhafaza edilecektir. Düzenlemenin üçüncü temel sütunuysa kadroya alınan işçiler ile işçi statüsüne geçirilenlerin emekli olmaya hak kazanmaları hâlinde, iş sözleşmelerinin feshini ve emekli olmalarını zorunlu tutan düzenlemenin yürürlükten kaldırılmasını kapsamaktadır.
Teklifin bütününe baktığımızda, bir yandan Anayasa'mızın 60'ıncı maddesinde yer alan vatandaşlarımızın sosyal güvenlik hakları perçinlenirken diğer yandan sosyal güvenlik sistemimizin aktüeryal dengesi korunmuştur.
Muhterem milletvekilleri, emeklilikte yaşa takılanlar konusu, hukuki, siyasi, iktisadi ve sosyal yönleri olan çok boyutlu bir meseledir. Cumhur İttifakı'nın paydaşları olarak bu meselenin enine boyuna, tüm yönleriyle objektif olarak ele alınması ve kökten çözülmesi için çok yoğun çabalar sarf ettik. Cumhur İttifakı olarak, kendi gündemimize hâkim bir anlayışla sürecin ilkeli, yapıcı, uzlaşmacı bir zeminde yürütülmesi en çok dikkat ettiğimiz hususlardan biri olmuştur. Bu amaçla, konuyla ilgili vatandaşlarımızın bütün talep ve beklentilerine vâkıf olmak, sürecin devlet-millet el ele gerçekleşmesini sağlamak adına EYT platformlarıyla Türkiye Büyük Millet Meclisinde defalarca bir araya geldik.
Bu süreçte, son derece örnek ve demokratik bir sivil toplum platformu hâlinde teşkilatlanarak, yürütme erkiyle, siyaset kurumlarıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisiyle, Sosyal Güvenlik Kurumuyla sağlıklı ve saygın diyaloglarla görüşmeler yürütüp, yasama ve yürütme nezdinde bilgilendirme ve farkındalık oluşturup taleplerini ileten Emekleri Yasalara Takılanlar Derneği (EYTADER) Genel Başkanı Sayın Nalan Esmeray'a, Genel Başkan Yardımcısı Sayın İlker Ay'a, Genel Sekreter Sayın Ümit İçen'e ve tüm EYTADER mensuplarına; EYT Platformu sözcüsü Sayın Mehmet Ali Çelik'e, İzmir EYT Dernek Başkanı Sayın Doğan Türker'e, EYT Platformu kurucularından Sayın Hasan Andiç'e, Sayın Eşref Daşgüleç'e, Sayın Züleyha Aktaş'a ve tüm EYT platformları mensuplarına, kurucularına ve Türkiye Büyük Millet Meclisinin bütün siyasi parti gruplarıyla diyalog içerisinde gayret gösteren arkadaşlarımıza, hepsine de en içten teşekkür ve tebriklerimizi sunuyorum, gerçekten de emeklerine sağlık diyorum.
Muhterem milletvekilleri, EYT'nin en önemli boyutlarından biri de kamu maliyesi açısından ekonomik boyutudur. EYT'yle ilgili "Neden dün değil de bugün?" sorusuna cevap bulabilmek için, son yıllarda meydana gelen küresel, siyasi ve iktisadi gelişmelere de mutlaka yakından bakmak gerekir. Meseleyi geniş bir çerçeve içinde objektif olarak ele almak mecburiyetimiz vardır.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
ERKAN AKÇAY (Manisa) - Tamamlıyorum Başkanım.
BAŞKAN CEVDET YILMAZ - Buyurun, tamamlayın.
ERKAN AKÇAY (Manisa) - Salgınla ivme kazanan, Rusya-Ukrayna savaşıyla belirginleşen küresel ekonomik belirsizlikler tüm dünyada etkisini hâlen sürdürmektedir. Birçok ülke son elli yılın en yüksek enflasyonuyla yüzleşmektedir. Türkiye, yatırımda, büyümede, ihracatta ve istihdamda gösterdiği güçlü performansla küresel ekonomik krizlerin yıkıcı etkilerini en az hasarla atlatan ülkelerden biri olmuştur. Türkiye, 2020 yılında yüzde 1,8; 2021 yılında yüzde 11 büyüme gerçekleştirmiştir ve makroekonomik göstergeler 2022 yılında büyümenin yüzde 5,5 civarında olacağını da öngörmektedir. Fakat bugünlere gelmek kolay olmadı; küresel para simsarları kur silahlarıyla, dış ticaret tehditleriyle, yüksek faiz dayatmasıyla, kasıtlı not indirimleriyle Türkiye'yi defalarca hedef almıştır. Bazı yabancı devlet başkanları dahi Türkiye ekonomisine yönelik "Dediklerimizi yapmazsanız Türkiye ekonomisini mahvedeceğiz." şeklinde açıkça tehditler savurmuş, 2 bakanımıza yönelik de ambargo uygulamışlardır.
Devletimiz, küresel ekonomik belirsizlikler ve ülkemize yönelik ekonomik saldırılar karşısında bütün sosyal kesimlerimizi gözeterek gereken tedbirleri almış ve almaya devam etmektedir. Bu kapsamda, çiftçilere, esnafımıza, sanatkârlarımıza, ihracatçılara, sanayicilere, turizmcilere önemli desteklemeler yapılmıştır. Asgari ücretteki vergiler tamamen kaldırıldı, tüm çalışanlar kapsama alınarak ücretlerin asgari ücret kadar olan kısmı vergi dışı bırakılmıştır. Salgının vatandaşlarımıza etkisini sınırlandırmak ve enflasyonla mücadeleye katkı sağlamak amacıyla 2021'de 154 milyar, 2022'de 276 milyar liralık vergi gelirinden vazgeçilmiştir. 2022 yılında yaklaşık 7 bin ticari işletmeye 71 milyar kredi ve 61 milyarlık kefalet imkânı sağlandı. 2021 yılında doğal gazda 70 milyar, elektrikte 11,5 milyar lira olmak üzere toplamda 81 milyar liralık bir hazine desteğiyle hane başına yaklaşık 4 bin liralık sübvansiyon uygulandı ve 2022 yılında bu rakam 138 milyar lirayı bulmuştur ve böylece sübvansiyon tutarı da geçtiğimiz yıla göre yüzde 70 nispetinde artmıştır. Cumhuriyet tarihinin en kapsamlı sosyal konut kampanyası başlatılarak konut kira artışları da sınırlandırılmıştır. Ve ayrıca, enflasyondaki asimetrik artışın refah seviyesinde yol açtığı kayıpları önlemek maksadıyla asgari ücret, memur maaşları, emekli maaşları ve sosyal yardımlarda önemli iyileştirmeler sağlanmış, 3600 ek gösterge meselesi çözülmüş, çok sayıda meslek grubunun emekli maaşları ve ikramiyeleri artırılmıştır. Yaklaşık 500 bin sözleşmeli kamu personelimize kadro imkânı sağlanmıştır.
Sayın Başkan, inşallah, bugün görüşmelerine başladığımız EYT meselesi de en kısa süre içerisinde çözülerek gündemden çıkarılacaktır. Cumhur İttifakı olarak Türkiye Yüzyılı'na, kronik sorunlarına vaziyet edilmiş ve işçimizin, çiftçimizin, esnafımızın, velhasıl bütün sosyal kesimlerin beklenti ve taleplerini gerçekleştirmiş "Lider Ülke Türkiye" vizyonuyla ulaşacağız.
Sözlerime son verirken bir kez daha bu önemli çalışmada emeği geçen herkesi tebrik ediyor, teşekkür ediyoruz; herkese şükranlarımı sunuyorum.
Başarılı bir çalışma diliyor, muhterem heyetinizi saygıyla selamlıyorum.
Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.