MUSTAFA TUNCER (Amasya) - Sayın Genel Müdür, değerli misafirler; hepiniz hoş geldiniz.

Kuruma ait olan şeker fabrikalarından 10 adedi özelleştirme kapsamında satılmıştır. Kurum, bu satışlar konusunda şahsi gelecek korkusu yüzünden sessiz kalmış, Komisyon ise satışı gündemine dahi taşımamıştır. Avrupa'nın 4'üncü, dünyanın 5'inci büyük şeker pancarı üreticisi olan ülkemize ait şeker fabrikalarının satışı tarıma vurulan en büyük darbelerden biri olarak tarihteki notunu almıştır. Stratejik bir ürün olan, sadece şeker değil melas, alkol, hayvan yemi ve enerji dahi üretilen bir ürünün özel kişilere teslimi, devlet kontrolünden çıkarılması ülkemizin yaşayabileceği buhranlı günlerde büyük sıkıntılara sebep olacaktır ki neticesinde, Covid pandemisi ve Ukrayna-Rusya savaşıyla ekonomik buhran gibi yaşadığımız bugünlerde bunu çok net şekilde gördük.

Şeker pancarındaki bozulmaların silolama şartları, iklim ve pancarın özelliğine göre, kampanya süresinin yüz on günü aştığı dönemlerde iyice kendisini gösterdiği görülmektedir. Bozulmaya sebep olan enfeksiyonların giderilmesi için ise formalin kullanılmaktadır. Formalin kullanımının en uygun miktarı 100 ton pancara 20 kilogram olarak tespit edilmesine rağmen uygulamada bu miktarların çok üzerine çıkıldığı görülmektedir. Zehirli bir kimyasal olan formalinin aşırı kullanılmasının insan sağlığına verdiği zarar aşikârdır. Kurumca bu durumun sıkıca kontrolü ve dünyada kullanılan farklı biyositlerden insan sağlığına en az zararlı olanların da denenmesi gerekmektedir ama kurum bu konuda eksik kalmıştır.

Hükûmetlerce uygulanan yanlış tarım politikaları ve pancara verilen düşük fiyat nedeniyle ülkemizde pancar üretimi azalmakta, çiftçi âdeta pancardan kaçmaktadır. Sırf bu nedenle de birçok şeker fabrikası atıl vaziyette kalmıştır. Şeker pancarının tekrar stratejik ürün olarak kabul edilmesi, üretimin teşvik edilmesi, desteklemenin artırılarak doğru biçimde yapılması ve pancar alım fiyatlarının şekere gelen zam dikkate alındığında aynı oranda yükseltilmesi gerektiği hâlde bu da yapılmamıştır. Bu yapılmayınca ne olmuştur? Avrupa'nın 4'üncü, dünyanın 5'inci büyük şeker pancarı üreticisi olmamıza rağmen 2022 yılında maalesef, ülkemiz şeker ithal etmek zorunda kalmıştır. Geçmiş yıllarda pancarın tohumunu kendimiz yetiştirip kendi üreticimiz ve kendi kurumlarımız para kazanırken sebebi açıklanamayan bir sebeple üretim bırakılmış ve ithalata geçilmiştir. Son yıllarda bazı bölgelerde tekrar tohumu üretmeye başlasak da tohum üretimi hâlen çok yetersiz seviyededir. Yerli tohum üretiminin teşvik edilmesi ve çiftçinin buna yönlendirilmesi gerekirken Amasya gibi en önemli elit üreticisi olan il dahi elit üretmekten vazgeçmiştir. Kurum bünyesindeki fabrikaların modernizasyonunun yapılması gerektiği hâlde bu kaplumbağa hızıyla ilerlemektedir, günümüz teknolojisine acilen uyarlanması gerekmektedir. Bu geliştirmelerin yapılmasının ardından fabrikaların satılmaması -Turhal Şeker Fabrikasında görüldüğü gibi- tam tersine kurumca işletilmesi ve kapasitesinin artırılarak bu ülkeye daha büyük katma değer sunmasının sağlanması gerekmektedir.

Yüksek yoğunluklu tatlandırıcı ithalatının azaltılması yeterli olmayıp bundan tamamen vazgeçilmelidir. Yine, mülkiyeti kuruma ait olan Kütahya Şeker Fabrikasındaki arsa ile ilgili yeterli hassasiyetin gösterilmediği görülmektedir. Alan olarak da bedel olarak da çok yüksek olan bu arsa eğer bu şekilde ilgilenilmeye devam edilirse maalesef kurumun elinden gidecektir.

Türkiye Şeker Fabrikalarının özelleştirme kapsamından derhâl çıkartılması gerekmektedir. Yine, bir cumhuriyet kurumu olan ve kapatılan Şeker Kurumunun da bir an önce açılması şarttır. Şeker Kurumu tekrar açılmadığı sürece pancarın stratejik ürün olarak korunması da mümkün olmayacaktır. Pancarın bozulmasının önlenmesi için kampanya dönemlerinin ne yapılıp ne edilip yüz günün altına mutlaka düşürülmesi ve üreticinin pancarını erken söküp bir an önce tesliminin sağlanması için erken söküm priminin çiftçinin de kabul edip uygulayacağı bir orana mutlaka çıkartılması gerekmektedir diyorum.

Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Teşekkür ediyorum Sayın Tuncer.

Buyurun Sayın Yaşar.

BEDRİ YAŞAR (Samsun) - Teşekkür ederim Başkanım.

Kurumun değerli yöneticileri, öncelikle hoş geldiniz.

Ben de Komisyon toplantılarında sık sık dile getirdiğimiz Çarşamba Şeker Fabrikasıyla ilgili son durum nedir? Geçtiğimiz yıllarda üretime başlayacak diye çok heyecanlanmıştık doğrusu ama son dönemde akıbetiyle ilgili net bir bilgi yok. Çarşamba Şeker Fabrikasının son durumu nedir? Bu konuyla ilgili bilgi verirseniz memnun oluruz.

Teşekkür ederim Başkanım.

MUSTAFA TUNCER (Amasya) - Tatil köyü yapacaklar orayı.