| Komisyon Adı | : | (10 / 6996, 7004, 7005, 7006, 7007, 7009, 7010, 7024, 7026, 7034, 7035, 7036, 7037, 7038, 7039, 7040, 7041, 7042, 7043, 7044, 7045, 7046, 7047, 7048, 7049, 7050) Esas Numaralı Meclis Araştırması Komisyonu |
| Konu | : | Prof. Dr. Hasan Sözbilir'in, Kahramanmaraş merkezli depremlerin boyutu, can ve mal kaybının nedenleri ile 1999 depreminden bugüne kadar gelinen nokta ve bundan sonra alınması gereken önlemler hakkında sunumu |
| Dönemi | : | 27 |
| Yasama Yılı | : | 6 |
| Tarih | : | 05 .04.2023 |
GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
Hocam, Savrun fayıyla ilgili çok açıklama yapıyorsunuz, Göksun-Kadirli arasıyla ilgili.
PROF. DR. HASAN SÖZBİLİR - Göksun'un devamı, evet.
GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Bugünkü sunumunuzda da bazı noktaları renk olarak da ifade ederek buralarda stres yoğunluğunun arttığını söylüyorsunuz. Şimdi, aslında, biz Komisyonumuzun olanı değil de belki olacağı da önleme konusunda adımlar atmasını bekliyoruz. Siz bir akademisyensiniz, görevinizi yapıyorsunuz, bunu söylediniz. Peki, ne bekliyorsunuz siz kurumlardan, yerelden, Bakanlıklardan? Bir yerde stres yoğunluğunun olduğunu söylediniz ama buna ilişkin ileri bir adım atılıyor mu, yoksa siz söylediniz, sonra bir afet olduğunda biz "A, bak, hocamız söylemişti." noktasını yeniden yaşayacak mıyız?
PROF. DR. HASAN SÖZBİLİR - Şöyle: Tabii, özellikle 2'nci depremden sonra Savrun fayının Göksun kısmında sürekli deprem olmaya başladı, 4-4,5 büyüklüğünde çok sayıda deprem oldu, yüzlerce deprem oldu şu ana kadar. Bunun üzerine ben gittim Savrun fayına, baştan sona kadar dolaştım fayı, bazı yerlerinde çatlaklar oluşmaya başlamış fayın üzerinde. Şimdi, tabii, bu, faya belli bir şekilde bir stres yüklendiği anlamına geliyor zaten; bir de işte aletlerle, bilgisayar programlarıyla yapılan ölçüler de Coulomb analizi dediğimiz yöntemler de orada bir stres biriktiğini gösteriyor ama tabii, bu, on gün sonra kırılacağı anlamına gelmiyor. Şöyle bir eksiğimiz var: Savrun fayıyla ilgili paleosismolojik çalışma yok henüz yani hendek açarak fayın geçmişiyle ilgili bilgimiz yok. Hendek açtığımızda o fayın geçmişte kaç tane deprem ürettiğini, kaç yılda bir ürettiğini, sistematik bir fay olup olmadığını, bundan sonra ne zaman kırılacağıyla ilgili tahminde bulunabiliriz, belli olasılıklar geliştirebiliriz. Onu biraz önce söylemeyi unuttum; Türkiye Paleosismoloji Projesi 2012'de başlayan bir projeydi, şu ana kadar yaklaşık 200 tane fay kesildi ve incelendi Türkiye ölçeğinde ama 485 tane fayımız var, 285 fayımız şu anda duruyor. Onun için, TÜBİTAK, MTA, AFAD, Çevre, Şehircilik ve yaklaşık 20 tane üniversite şu anda Türkiye Paleosismoloji Projesi'ni üç yılda bitirmek için ciddi bir ön hazırlık yapıyor. Hatta, bu bir iki hafta içinde bu projeyi başlatmak istiyoruz çünkü araziye gidip fayı kesmemiz lazım yani bir fayı kesmenin bedeli her bir fay için en az 1 milyon lira. Fayı anlamak pahalı yani maliyet gerektiriyor; işte 250 tane fay 250 milyon lira para eder. Dolayısıyla, o bütçenin bulunması...
GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Yerleşim yerlerini etkileyecek ve risk taşıyan fayları öncelikli olarak biz...
PROF. DR. HASAN SÖZBİLİR - Tabii, tabii. O yüzden işte çalışalım diyoruz. Dediğim gibi, şu anda projenin bir iki hafta içinde çıkması durumu var, gidip o fay üzerinde... Mesela, hafta sonu Kayseri'ye gittim ben, orada da Orta Anadolu Fayı var, o da çok büyük bir fay yani aslında, Doğu Anadolu Fayı'ndan daha büyük bir fay var orada uzunluk anlamında ama daha yavaş hareket eden, daha...
GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Mesela, Doğanşehir'de fay devam ediyor, stres yükleniyor, Malatya'ya doğru devam edecek.
PROF. DR. HASAN SÖZBİLİR - Evet, Malatya fayı var orada, onun üzerinde de belli bir stres birikimi var. İşte o fayların, şu anda deprem üreten faylara komşu olan fayların çalışılması öncelikli. İşte, onlar için gidip biz çalışma başlatacağız, belki bir hafta sonra gidip hendek açmaya başlayacağız çünkü onu önceden bilmemiz gerekiyor. Eğer bilebilirsek o zaman devletimize, gerekli yerel yönetimlere bilgileri veririz; tabii, onlar da afete hazırlık anlamında belli bir hazırlık yaparlar diye düşünüyorum.
GÖKAN ZEYBEK (İstanbul) - Teşekkür ederim.