ELİF ESEN (İstanbul) - Öncelikle, ben az önce ismimi belirtmemiştim, ismim Elif Esen, DEVA Partisi İstanbul Milletvekiliyim.

Ben Komisyonun, KEFEK çalışmalarının çok önemli olduğunu düşünüyorum. Uzun yıllardır kadın ve dezavantajlı çocukları çalışıyorum, sivil toplumda görevlerim olmuştu, ilk defa milletvekilliği göreviyle aranızdayım. Siyasetin daha üstünde olduğunu yani kadın konusunun siyasetüstü bir konu olduğunu düşünüyorum ve bu anlamda kadına faydalı olabilecek, kadın için sorun ve ihtiyaçlara gerçekten karşılık üretebilecek çözümlerin de yine bu Komisyonun etkili çalışmalarıyla gerçekleştirilebileceğine inanıyorum. Belki, hani, tamamen yapıcı bir niyetle soruyorum, tüzüğe şöyle bir gelmeden önce baktım, tüzükte bir denetleme raporundan bahsediliyor ama daha önceki yıllara dair denetleme raporlarına baktığımda ulaşamadım. Şimdi, az önce de konuştuk, değerli vekillerimiz de ifade ettiler, birtakım çok değerli çalışmalarınız olmuş öncelikle, tebrik ediyorum. Yani geriye baktığımızda kıymetli çalışmalar var ancak mesela, dikkatimi çeken, iki üç sene aralık verilmiş, o arada birtakım araştırma çalışmaları yapılmamış, ara verilen yıllar da var ama onun bir sebebi vardır diye düşünüyorum. Ben denetleme raporlarının önemli olduğunu düşünüyorum, sebebi de şu: Birtakım çalışmalar yapılır, birtakım hedefler koyulur ama bu hedeflerin gerçekleşme performans değerlendirmesi de son derece önemlidir yani uygulamada hedeflere ulaşılabilmiş mi, etki analizleri sonucunda performans kriterlerinde yüzde ne kadar başarı sağlanmış? Çünkü bu başarı aynı zamanda Türkiye'deki kadına ve kız çocuklarına bir fayda sağlamış olmalı diye düşünüyorum. Ya, bunu merak ediyorum yani bunun cevaplanmasını sizden rica ediyorum. Bir önceki yılın etki analizleri ve performans değerlendirmeleri var mıdır; hedeflerde ne kadar gerçekleştirme yüzdesi, başarı yüzdesi vardır, bunu öğrenmek istiyorum. Yine, Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu oldukça geniş bir yetki ve uygulama alanına sahip. Bu yetki ve uygulama alanından ne kadar istifade edildi geçen dönemde? Bakanlıklar, ilgili kamu idareleri, Sayıştay raporları, bu raporların sonucundaki çıktılar, bir nihai rapor var mıdır; bu raporlar bize sunulabilir mi rica etsek? Yine, ayrıca, şunun çok önemli olduğunu düşünüyorum: Kanun teklifleri geliyor Meclise ve biz bu kanun tekliflerini takip ediyoruz. Geçtiğimiz hafta uluslararası birtakım sözleşmeler -uluslararası sözleşmeler kanun hükmünde olduğu için- kanun şeklinde de geçti. Yani burada kadın bağlamı belki hani zayıf olabilir ama önümüzdeki süreçte gelecek kanun tekliflerinde kadınla bağlantılı, kadın, kız çocukları, kadın-erkek fırsat eşitliği bağlamında ele almamız gereken maddeler, şöyle kanun teklifleri, bizlere ilgili maddeler gelse ve bizler sizin hızla, derhâl toplanma davetinizle burada toplansak çünkü yasama dönemi açıldı ve biz bu yasama döneminde burada hep birlikte çalışabiliriz. Ben memnuniyetle her davete icabet edeceğimi de söyleyebilirim. Çünkü buranın sorumluluğunun, hele bugün kadının, kız çocuklarının ihtiyaçları, dezavantajları bu kadar ağırken... Yoksulluk yani enflasyonla beraber gelen yoksulluk gerçekten ülkede kadınları ve kız çocuklarını çok yoğun etkiliyor.

Yoksullukla beraber yaşanan yoksunluklar, adalete erişim, her gün neredeyse bir kadının cinayete kurban gitmesi gibi çok derin meselelerimiz var; erken yaş evlilikler yine bunlardan biri. Bizim daha çok kadını ve kız çocuğunu beraber çekerek, onların geride kalmalarını engelleyecek tedbirlerle, önlemlerle kanun tekliflerine bakıyor olmamız lazım. Tam da bu noktada, aslında -belki alt komisyonlar olmayacak dendi ama- alt komisyonlara bu dönemde çok büyük ihtiyaç olduğunu da yine önerebilirim yani bu mevzuatın takip edilmesinin önemli olduğunu düşünüyorum, mevzuat taraması yapılması, bununla ilgili bir komisyonun kurulması önemli.

Yine, kabul edilen konularda, mevcut konumlarında kadın ve erkekler üzerindeki farklı etkileri ölçmek üzere ayrımcılığa ilişkin etkin bir çalışmanın yani bunu ölçebilecek, performans değerlendirmesi yapabilecek projeler üzerinde, teklifler üzerinde yine bir komisyonun oluşmasının önemli olduğunu düşünüyorum.

Önümüzdeki günlerde bütçe gelecek -"cinsiyete duyarlı bütçeleme" diye kısaltabilirim bu başlığımızı- son derece önemli olduğunu düşünüyorum çünkü geçen yasama yılının da bütçesine baktığımızda, en ilgili Bakanlığımız olarak Aile Bakanlığının bütçesine baktığımızda, daha çok sosyal yardımlara bu bütçenin ayrıldığını... Ki önemli yani sosyal yardımlar adaletli bir şekilde yapıldığında bu, kız çocuklarının ve kadınların geride kalmasını önleyici bir tedbir olabilir ama bunun da yine planlı, programlı bir şekilde yapılması ve kadının gelişmesi, bakım ekonomisi, eşit işe eşit ücret, daha çok kadının istihdama katılması gibi ve kız çocuklarının eğitimde tutundurulması... En önemlisi de bu yani pek çok kız çocuğu ve beraberinde erkek çocuğu da eğitimden düşüyor ama kız çocukları eğitimden düştüğünde, bu erken yaş evliliklerle yüzleşmek zorunda kalıyorlar. Bunlara, bütçe özellikle çok yakın, belki bir alt komisyonla tüm bunların hızla çalışılabildiği bir alt komisyon önerim olabilir.

CEDAW raporlarına bir değineyim ama CEDAW raporlarının da bize yönelik çok ciddi eleştirileri ve eksiklik tespitleri var. Buna yönelik ne tür çalışmalarımız var; ne tür uyumlanma ve tedbir çalışmalarımız var? Ben bunu da bilmek istiyorum. Çünkü İstanbul Sözleşmesi'nden çıktık, tamam; "6284 etkin bir şekilde uygulandığında biz bu açığı kaparız." dedik, tamam ama açığın kapanmadığı da çok net ortada, çok ciddi şiddet vakalarıyla ve cinayetlerle yüzleşmek zorunda kalıyoruz, her gün bir canımızı kurban veriyoruz. Bu çok üzücü, ben vicdanen çok rahatsızım ve burada olmamın da çok büyük bir vicdani sorumluluğu olduğunu düşünüyorum ki sizlerin de benzer duygularda olduğunuzdan eminim burada yer aldığınız için.

Ya, aslında, çok notum var ama ben sık sık toplanma talebimi yinelemek istiyorum. Yani, burada, bu kıymetli katılımcılarla, değerli vekillerimizle, yine danışmanlarımızla, hep birlikte, el birliğiyle Türkiye'deki kadınlara faydalı işler yapabileceğimize inanıyorum.

Şimdilik burada bırakayım.

Ha, bir de son olarak -Değerli Vekilimiz Gamze Hanım'ın önerilerine ek olarak- ben deprem bölgesinin de çok önemli bir dezavantaj yaşadığını ve deprem bölgesindeki kadınlar, çocuklar ve aile bağlamında bir alt araştırma komisyonunun, çalışma komisyonunun kurulması gerekliliğini yinelemek istiyorum, burada söylemek istiyorum ve beraberinde de derinleşen kadın yoksulluğuyla ilgili yine bir alt komisyon ve araştırma komisyonu, etkileri ve koruyucu, önleyici tedbirlerin geliştirilmesi kapsamında olabilir.

6284'e değindim. 6284 sayılı Kanun'umuz oldukça yetkin bir kanun, yeter ki etkili uygulanabilsin. Cezaların caydırıcı olmadığını hepimiz görüyoruz ki bu cinayetler ve şiddet vakaları her gün canımızı acıtmaya devam ediyor.

Teşekkür ederim.