SELCAN HAMŞIOĞLU (Tekirdağ) - Sayın Bakan, Sayın Başkan, değerli bürokratlar, milletvekilleri; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 2024 bütçesinin hem çalışanlarımız hem de emeklilerimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum ama iyi niyetin yetersiz kaldığı bir noktada olduğumuzu da görüyorum.

İlk olarak sayısı yüz binleri bulan staj mağdurlarımıza değinmek ve stajyerlerin staj süresi olarak geçirdikleri çalışma sürelerinin SGK hizmet priminden sayılmamasının yarattığı sorunlara dikkat çekmek istiyorum. Emekli olabilmek için primlerinin dolmasını bekleyen vatandaşlarımızın, iş hayatına yeni bir adım atmak isteyen gençlerimizin çalışmış oldukları hâlde staj sürelerinin prim gün hesabına dâhil edilmemesi açık bir ifadeyle kazanılmış hakkın gasbedilmesidir. Bu insanlara çalıştıkları süreler boyunca staj sigortası yapılıyor, herhangi bir meslek hastalığı ya da rahatsızlık geçirirlerse sağlık şartlarını sağlamak kaydıyla güvence altına alınıyorlar ama prim gün hesabı kayıt altına alınmıyor. Hem çalışmış olduklarının resmî olarak kabul edilip hem de emeklilik hakkı hesap edilirken çalışmamış varsayılmalarında gerçekten bir tuhaflık, gariplik görmüyor musunuz; sormak istiyorum. Staj mağduriyeti yaşayan kaç vatandaşımız var? Elinizde bunlarla ilgili bir veri tabanı var mı? Bu durumda olan vatandaşlarımızın haklı taleplerine yönelik çalışmalarınız nelerdir?

Bir diğer konu, işçi kazaları. Hem Avrupa Birliğinin hem de bizim Sosyal Güvenlik Kurumunun yani sizin verilerinize göre Avrupa ülkeleri arasında iş kazaları sonucu en fazla hayatını kaybeden işçiler maalesef Türkiye'de bulunuyor. Keşke tabii, başka konularda olabilseydi ama Türkiye işçi ölümlerinde lider durumda. Türkiye'de 2022 yılında iş kazalarında en az 1.843 kişi hayatını kaybederken 2023 yılının ilk üç ayında da en az 463 işçi yaşamını yitirdi. Bu veriler iş kazalarının ne kadar ciddi bir sorun olduğunu gözler önüne seriyor. Bizler de nerede denetim, denetimin gereği olan yaptırımlar nerede demekten kendimizi alamıyoruz. Bu tabloda iş sağlığı ve güvenliği standartlarının daha etkili bir şekilde uygulanması ve denetlenmesi gerekliliğiyle ilgili daha etkin bir çalışma yapmayı düşünüyor musunuz? Şimdiye kadar izlenen yolun sonuç vermediği ortada çünkü.

Bir başka önemli konu da kayıt dışı ekonomi. Kayıt dışı istihdamın Türkiye ekonomisine olan yükünün yanında bir de Suriyeliler ve düzensiz göçle gelen yabancı uyruklu mültecilerin getirdiği yük birleşince durum içinden çıkılmaz bir hâl aldı. Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki bazı şehirlerde sanayinin Suriyelilerin gayretleriyle ayakta kaldığını, eğer Suriyeliler olmazsa sanayimizin işleyemez duruma geldiğini savunmuştu. Siz de bu akılalmaz düşünceye katılıyor musunuz? Katılmıyorsanız lütfen katılmadığınızı belirtin, katılıyorsanız da bu durumu lütfen verilerle açıklayın. Türk gençlerinin yurt dışına çıkmak zorunda kaldıklarını, beyin göçündeki artışı göz önünde bulundurursak geleceklerini kurtarabilmek için farklı arayışlara yönelen gençlerimize cevabınızı merak ediyoruz. Bu kapsamda ülkemizde kayıt dışı çalışan kaç Suriyeli var? Kayıt dışı çalışan Suriyelilerin SGK'ye eksi maliyeti nedir? Bu konuda somut verilere dayalı bir çalışma yapılıyor mu?

Ayrıca, emeklilerimize verilecek olan ek 5 bin lirayı da bu kapsamda değerlendirmek gerek. Düşünün ki çalışan emeklilerimize ek 5 bin TL ödenmeyecek. Aslında çalışan emeklilerimize açık bir şekilde şunu söylemiş oluyorsunuz: "Eğer çalışmasaydın ya da kayıt dışı çalışsaydın ben sana bu 5 bin TL'yi verirdim ama sen çalıştın ve devletine vergi ödediğin için seni cezalandırıyorum ve sana bunu ödemiyorum." Bu uygulamanın başka bir izahı maalesef mümkün değil. Kendi eliyle vatandaşını kayıt dışına iten, kayıt altında çalışıp devletine vergisini ödeyen insanları da cezalandıran başka bir sistem var mıdır inanın bilmiyorum.

Bu sorulara tatmin edici bir şekilde cevap verirseniz seviniriz.

Teşekkür ediyorum.