UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkanım, hem sizi hem milletvekillerimizi hem de Dışişleri Bakanlığımızdan gelen Sayın Bakan Yardımcısı Başkanlığındaki heyeti saygılarımla selamlıyorum, hoş geldiler.

Ben yanlış hatırlamıyorsam, kısa süre önce bu Komisyonda, çeşitli partiler tepki göstermişti -hatam varsa da anımsatırsınız- galiba KKTC konusundaki bir tutum -diye hatırlıyorum- nedeniyle Filistin'le ilgili yapılacak anlaşmaları geri çekmiştik. Hatırlıyor musunuz, bundan iki toplantı önce olabilir.

Şimdi, ben bugün Dışişleri Bakanlığından gelen heyetin -tabii, sizlerin de aracılığıyla- 1'inci sıraya Kazakistan'la yapılan bir anlaşmayı getirmesini büyük talihsizlik olarak görüyorum, nedenini tahmin edersiniz ama izah edeceğim. Şimdi, dün Genel Kurulda bir parça değinmiştim, orada olan arkadaşlarımız hatırlayacaktır. Geçen yıl biz sevindik, bir şeye çok sevindik. Neye sevindik? Kardeş vatan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni Türk Devletleri Teşkilatına gözlemci üye yaptığımız için çok sevindik, hepimiz tebrik ettik Genel Başkan seviyesinde, hatırlayacaksınız, buradan açıklamalar yapıldı Genel Kurulda. Evet, doğru, aslında sembolik bir adım, aslında adında "Türk" geçen bir teşkilatta gözlemci değil asıl üye olması lazımdır KKTC'nin. Olsun, bir adımdır dedik; bu, kırk yıllık mücadele hatta daha fazla mücadele de, cumhuriyet olarak kırk yıllık mücadele anlamında söylüyorum, Barış Harekâtı'ndan itibaren elli yıl. Nereye gelmek istiyorum? Şimdi, daha kaç gün oldu Türk Devletleri Zirvesi yapılalı Kazakistan'da?

DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI BURAK AKÇAPAR - 11 Kasımdaydı.

UTKU ÇAKIRÖZER (Eskişehir) - 11 Kasımdaydı, bugün 16'sı. Beş gün önce Kazakistan KKTC'yi bu teşkilatın zirvesine almadı, hepiniz biliyorsunuz; bizim bütün mücadelemize rağmen almadı. Bunu siyasi eleştiri olarak söylemiyorum yani biz alınmasını isterdik, muhalefet olarak her zaman bu konuda yapıcı desteğimiz ortadadır. Sayın Genel Başkanımız dün KKTC'nin kuruluş yıl dönümü törenlerindeydi yanında Sayın Namık Tan'la, yine Sayın Genel Başkan Yardımcımızla. O yüzden, bu konuda bizim kenetlenmemiz lazım. Kısa süre önce burada, bu Komisyonda bunun güzel bir örneğini verdik biz, hatırlayacaksınız -ben tutanaklardan takip ettim, katılamamıştım ama- bütün partiler "Ya, böyle bir durum varken biz bu anlaşmayı nasıl ele alacağız?" dediler, geri çekildi.

Şimdi, burada tabii ki Türkiye'nin çıkarı vardır, eminim, bu ulaştırma konusunda; Sayın Bakan Yardımcısı güzel bir izahat yaptı. Ben şahsen -hani partime bunu danışmadım, belki gündeme iyi bakmadığım için olabilir- doğru bulmuyorum yani beş gün önce KKTC'yi her şeye rağmen zirveye çağırmayan bir ülkenin -bizim için önemlidir Kazakistan, doğru- KKTC konusundaki tutumu kabul edilir değildir. O yüzden bu anlaşmanın bugün bu toplantıya, hem de ilk sırada gelmiş olması talihsizliktir -belki gözden kaçmıştır, bilerek olduğunu düşünmüyorum- talihsizlik olarak buluyorum, doğru bulmuyorum. Bu konudaki görüşümü sizinle paylaşmak istedim.

Eğer Sayın Bakan Yardımcısı da neden Kazakistan'ı biz ikna edemedik; niye daha bir yıl önce gözlemci statüsünü aldı diye sevindiğimiz KKTC'yi biz toplantılara sokamıyoruz, davet ettiremiyoruz -yani gözlemci, asıl üye de değil- bu konularda açıklama yaparsa sevinirim. Bu anlaşmanın şimdi bu şekilde gelmiş olması, şuradan beş gün önce hepimizi üzen bir hadise ortadayken... Hatta -yanılmıyorsam- AK PARTİ Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Sayın Erdoğan, açıkça olmasa da diplomatik satır aralarında gizlenen şekilde bu konunun bir sonraki zirvede çözülmesi beklentisini ifade etti. Ben daha açıkça Kazakistan'ın bu konuda büyük bir hayal kırıklığı yarattığını, biz her türlü desteği vermeye çalışırken -daha kısa süre önce, biliyorsunuz, yaşadıkları hadiselerde yine Türkiye Cumhuriyeti hemen yardıma hazır olduğunu açıklamıştı- KKTC'nin adı, varlığı, ismi geçen her yerde bizim bir şekilde bu konuda net tutum içinde olmamız gerektiğini düşünüyorum.

Lafı çok uzattım ama meramımı anlattım sanırım.

Teşekkür ediyorum.

BAŞKAN FUAT OKTAY - Teşekkür ediyorum.

Burak Bey...

DIŞİŞLERİ BAKAN YARDIMCISI BURAK AKÇAPAR - Saygıdeğer Başkanım, Türk Devletleri Teşkilatının 11 Kasım 2022 tarihinde Semerkant'ta düzenlenen Devlet Başkanları 9. Zirvesi'nde devlet başkanları müşterek kararıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti teşkilata gözlemci üye olarak kabul edildi. 16 Mart tarihinde Ankara'da gerçekleştirilen olağanüstü zirveye Cumhurbaşkanı seviyesinde katıldı. KKTC hâlihazırda bakan düzeyinde TDT bünyesinde pek çok toplantı ve faaliyete aktif katılım sağlamakta. KKTC Astana Zirvesi'ne ise katılamadı. Kazakistan, Nahçıvan Anlaşması'na değişiklik getiren protokolün iç onay süreci tamamlanmadığı cihetle KKTC'nin gözlemcilik statüsünün tekemmül etmediği görüşünü bildirdi. Bu durum esasen ev sahibi ülkenin ve kendi iç hukukunun bir takdiri. Sayın Cumhurbaşkanımız Astana Zirvesi'ndeki hitabında bu durumun telafi edilmesi yönündeki beklentimizi çok güçlü ifadelerle dile getirdi.

Öte yandan, aynı zirvenin bildirisinde KKTC'nin TÜRKPA ve Türk Ticaret ve Sanayi Odaları Birliğinde gözlemci statüsü edindiğinin de kayıt altına alınması sağlandı. Tabiatıyla KKTC'nin TDT'nin tüm etkinlik ve faaliyetlerine katılması esastır. Türkiye Cumhuriyeti bunun takipçisidir. Bu doğrultuda kardeş ülkeler nezdinde girişimlerimizi sürdürüyoruz.