Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı b) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu c) Nükleer Düzenleme Kurumu ç) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü d) Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü e) Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 2 |
Tarih | : | 17 .11.2023 |
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.
Sayın Başkan, çok değerli Bakanım, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri, kamu kurum ve kuruluşlarımızın değerli temsilcileri; hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum.
Sayın Bakanım, görevinizin hayırlı ve uğurlu olmasını diliyorum. Çok da güzel bir sunumunuzu izledik. Tabii, AK PARTİ olarak enerji ve madencilikte tam bağımsız ve merkez bir ülke olma ülküsüyle çıktığımız yolda ülkemizin istikrar ve güven temelinde, ekonomik ve sosyal olarak kalkınması için ihtiyaç duyduğu enerjiyi geliştirdiğimiz yerli ve millî enerji teknolojileriyle nitelikli insan kaynağımızı en etkin şekilde kullanarak sürekli, güvenli, kalite ve en az maliyetle milletimizin hizmetini sunmak en temel amacımız olmuştur. Sayın Bakanımızın da sunumunda gördüğümüz üzere hidrojen dâhil yenilenebilir enerjinin farklı kaynaklardan üretimi ve depolanması başta olmak üzere, enerjide yeşil dönüşümün sağlanmasından kritik minerallerin uç ürüne dönüştürülerek ülke ekonomisine kazandırılmasına, sera gazı salınımını en aza indirecek yüksek nitelikli AR-GE projelerinden nükleer güç santrallerinin kurulmasına kadar ülkemizi enerji ve madencilik altyapısı yönünde en gelişmiş ülkeler arasına katacak yatırımları yaptık ve bundan sonra da yapmaya devam ediyoruz. Yeşil ekonomi ve düşük karbonlu büyüme vizyonu çerçevesinde enerji sektörünü stratejik bir alan olarak görüyoruz. Önemli olan da ithalatçı olduğumuz bu alanda attığımız adımlarla enerjide dışa bağımlılığımızı azaltmak. Cari açığımızı cari fazlaya dönüştürmek için birçok önemli çalışmayı da hayata geçirdik. Enerji politikalarımızı millî bir dava olarak görüyoruz. Biliyorsunuz Türkiye'nin cari açığı en çok enerjiyi dışarıdan almasından kaynaklanmakta, enerjiyi dışarıda bıraktığımızda biz 2022 yılı bütçesinde 30-40 milyar dolar fazla veren bir ülkeyiz. Ülkemizde 2022 yılında üretilen elektriğin yüzde 42,4'ü yenilenebilir enerji kaynaklarından, 34,6'sı kömürden, 22,9'u doğal gazdan, geri kalanı ise diğer kaynaklardan sağlanmakta. Yerli ve yenilenebilir kaynakların payı yüzde 58,1'dir. Artan nüfus, sanayi gelişimiyle birlikte enerji talebimiz de sürekli artmakta; tükettiğimiz enerji son yirmi yılda 2,5 kat artmış durumda. İktidara geldiğimiz dönemden itibaren elektrik enerjisi kurulu gücümüzde görülen gelişmeye de bakarsak 2002 yılında 31.846 megavat olan Türkiye'nin elektrik enerjisi kurulu gücünün 2023 yılı Ağustos ayı sonu itibarıyla 105.688 megavat olduğunu görmekteyiz. Tabii, bu kurulu gücümüzün 31.595 megavatı hidrolik enerji, 11.440 megavatı yerli kömür, 11.602'si rüzgâr enerjisi, 1.691 megavatı jeotermal enerji, 2.437 megavatı biyokütlesel enerji, 10.657 megavatı ise güneş enerjisine dayalı olarak üretim tesislerimizden oluşmakta. Bu çerçevede, ülkemizin elektrik enerjisi kurulu gücünü 2025 yılında 116,2 gigavata ulaştırmayı hedeflemekteyiz. Yeşil ekonomi ve düşük karbonlu büyüme hedefimiz çerçevesinde enerji sektörünü stratejik olarak gördüğümüzü söylüyoruz. Ülkemizin kurulu gücünün yüzde 55'i yenilenebilir enerji kaynaklarından geliyor, hedefimiz bunu daha da arttırmak. 2002 yılında 12.305 megavat olan yenilenebilir enerji kaynaklı kurulu gücümüzü 2023 Ağustos ayı itibarıyla 57.982 megavata çıkarmış durumdayız. Tabii, yenilenebilir enerji, bugün dünyanın temel tartışma konularından sera gazı emisyonlarının azaltılması için son derece hayatidir. Özellikle imzaladığımız Paris İklim Antlaşması... 2053 yılında sıfır karbon nötr hedefimiz için tüm enerji sistemimizde; sanayiden tarıma, ulaşımdan evsel tüketime kadar tüm alanlarda dönüşüm gerçekleştirmemiz gerekiyor. Bu alanda son yıllarda gerek mevzuatta gerek yatırım alanında birçok düzenlemeyi, projeyi hayata geçirdik ve teşvikler vermekteyiz. Ülkemizin 2053'e kadar olan dönemde enerji politikalarının belirlenmesine ışık tutacak, yatırımcılarımıza rehberlik edecek Türkiye Ulusal Enerji Planı'nı kamuoyuyla paylaşmış durumdayız.
Tabii, ülkemiz bugün yenilenebilir enerji kurulu gücünde dünyada 12'nci, Avrupa'da 5'inci sırada yer almakta; yine benzer şekilde rüzgâr kurulu gücünde Avrupa'da 7'nci, güneş enerjisi kurulu gücünde 8'inci sıradayız. Tabii, burada Danimarka örneği veren oldu ama Danimarka, sayın konuşmacının da bahsettiği üzere, rüzgâr enerji gücüne 1970'li yıllarda başladı. Keşke biz de bunlara daha önce başlayabilseydik imkânlar dâhilinde ama son yıllarda ciddi anlamda önemli atılımlar yapmaktayız, bunu da görmezden gelmememiz gerektiğini düşünüyorum.
Yine ülkemizin yenilenebilir enerji potansiyelinin değerlendirilmesine yönelik önemli ölçüde hız kazandırmak için yenilenebilir enerjiye yapılan yatırımlarda artış sağlamak amacıyla YEKA yani Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı modellerini 2017 yılında devreye aldık. Bu anlamda da yaptığımız yarışmalarla da ciddi anlamda düşük enerji fiyatları alma noktasında da bize faydası oldu.
Yine lisanssız elektrik üretim yatırımları için gerekli mevzuat ve altyapı ortamını biz oluşturduk. Böylece özellikle güneş yatırımlarında belirgin bir büyüme sağlandı. Uygulamaya koyduğumuz teşviklerle binaların çatı ve cephelerinde kullanılan ve kendi elektrik ihtiyacını yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılayan bir yatırımcı profilini de geliştirdik. Özellikle OSB'lerde, sanayi bölgelerinde de son yıllarda ciddi oranlarda yenilenebilir enerji kullanımı noktasında çok ciddi dönüşümler sağladık teşviklerle birlikte. Güneş ve rüzgâr enerjisi kurulu gücünde önemli gelişmeler yaşandığını bahsetmiştik. On yıl öncesine kadar güneş enerjisi kurulu gücünden çok fazla bahsedemezken yürüttüğümüz çalışmalar neticesinde 2023 yılı Ağustos ayı sonu itibarıyla güneşte 10.657 megavat kurulu güce ulaşmış durumdayız. Yine rüzgâr enerjisi kurulu gücünde ise 11.602 megavat seviyesine ulaşmıştık; 2002 yılında bu oran sadece 19 megavattı. Avrupa'nın en büyük, dünyanın ise sayılı GES'leri arasında yer alan Konya Karapınar'daki YEKA-1 GES 1.000 megavatlık kapasiteyi devreye aldık, gururluyuz. Yine Avrupa ve Orta Doğu'nun ilk ve tek entegre güneş paneli üretim fabrikası biliyorsunuz Ankara'da kuruldu. Güneş paneli üretim kapasitesinde ülkemizi dünyada 3'üncü sıraya taşımış durumdayız.
Kategorisinde ülkemizde en yüksek, dünyada 5'inci sırada yer alan, 275 metre gövde yüksekliğine sahip Yusufeli Barajı'nda su tutmaya başladı. Hidroelektrik enerji üretim santrallerinde kritik öneme sahip ekipmanlardan olan küçük ve büyük ölçekli türbin ve bileşenlerin tasarım ve üretimini ülkemizde yerli ve millî imkânlarla yapabiliyoruz. Yerel yönetimlerin içme suyu isale hatlarındaki potansiyelleri değerlendirmek için inşaat gerektirmeden kurulabilen kompakt, taşınabilir mikro HES'leri ürettik.
İklim değişikliği mücadelemizde önemli yer tutan sıfır emisyonlu nükleer güç santrallerini arz kaynaklarımız arasına dâhil ettik. 4.800 megavat kurulu güce sahip olan Akkuyu Nükleer Enerji Santrali inşaatı tüm hızıyla devam ediyor. 2023 yılında Akkuyu Nükleer Enerji Güç Santrali ilk yakıtın gelmesiyle nükleer tesis statüsü kazanmış olacak. Hedefimiz 4 üniteden oluşan ilk reaktörden 2024 yılında elektrik üretmek; diğer ünitelerin de birer yıl arayla devreye alınması noktası da önemlidir. Tamamı devreye alındığında yıllık enerji ihtiyacımızın yüzde 10'u buradan sağlanacak, bu da yaklaşık 35 milyon ton karbon emisyonundan kurtulmak anlamına da geliyor. Buradan emeği geçenlere ben çok teşekkür etmek istiyorum. Tabii, pek çok ülke vazgeçti deniliyor, yo, pek çok ülke vazgeçmiyor; bugün dünyada 33 ülkede yaklaşık 423 adet nükleer güç reaktörü santrali bulunmakta. 18 ülkede ise inşaatı devam eden yaklaşık 56 reaktör bulunmaktadır. Avrupa Parlamentosunda da biliyorsunuz nükleer enerji yeşil olarak nitelendirildi. Biz, tabii ki eğer nükleer yapmazsak, HES yapmazsak, GES yapmazsak, efendim, işte vahşi bir şekilde ormanlarda madenleri aramazsak iyi, onu yapmayalım, bunu yapalım peki, enerjiyi nereden temin edeceğiz? Bütün dünya arıyor yani biz de bütün imkânlarımızı dünya ne şekilde yapıyorsa yapacağız. Keşke daha önce olsaymış, daha fazla enerji üretebiliyor olsaydık, kendi kendimize yeten bir ülke olabilseydik ama son yıllarda yaptığımız atılımlarla da bunları da farkları...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Türkiye sınırları içerisinde Rusya'ya nükleer santral yaptırıyorsunuz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz, bir saniye.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Tabii ki bu da bir tercih.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Yüzde 100'ü Rusya'ya ait.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz, böyle bir usul yok.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Bu da bir tercih, bunlar anlaşma...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir saniye Sayın Ök, ilave süre vereceğim.
Değerli arkadaşlar, burada böyle bir usul yok, herkes kanaatlerini belirtir.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Alım garantisi veriliyor 4 üniteye.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, siz söylediniz, o da söylüyor.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Dünya bu şekilde yapıyor.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir saniye...
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Bunu İngiltere de böyle yapıyor, Polonya da böyle yapıyor. Eğer bu tarz, bu kadar...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - On beş yıl 12,35 sentten alım garantisi veriyorsunuz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir saniye Sayın Deniz Yavuzyılmaz.
Böyle bir usul yok arkadaşlar. Lütfen ya, böyle bir usul yok arkadaşlar. Bütün milletvekilleri...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - On beş yılın sonunda 38 milyar dolar ödenecek.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Olmaz değerli arkadaşlar...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Eğer tümünü satarsa 76 milyar dolar.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz, sözünü niye kesiyorsunuz?
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Sayın Deniz Yavuzyılmaz...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir saniye, Sayın Deniz Yavuzyılmaz...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Altmış yıllık ömrü Rusya'da kalıyor, 200 milyar dolar ödenecek...
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Böyle bir usul yok arkadaşlar, lütfen.
HÜSEYİN ALTINSOY (Aksaray) - Genel Kurulda mısın?
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - 200 milyar dolar altmış yılda ve santral Rusya'nın.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz, ben kime konuşuyorum? Size konuşuyorum. Böyle bir usul yok burada ya! Lütfen değerli arkadaşlar, başta ben bir konuşma yaptım. Her milletvekili...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Gerçeklikten koptuğu zaman müdahale etmek zorunda kalıyoruz.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sizin öyle bir hakkınız yok.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Gerçeklikten kopma diye bir şey söz konusu değil.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bir saniye...
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Bu ithamı reddediyorum.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sizin öyle bir hakkınız yok değerli arkadaşlar, buranın gerçekliğini millet verir. Cumhuriyet Halk Partisi milletvekilleri siz konuştunuz...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Maliyetini söyleyin o zaman.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz...
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - On beş yıl sonra nükleer santral kime ait olacak?
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Deniz Yavuzyılmaz, ne konuşacağına siz karar veremezsiniz ya, lütfen! Ben böyle bir şey hayatımda görmedim değerli milletvekilleri.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Rusya'ya ait olacak.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Her milletvekili istediğini konuşur, başta bunu söyledim, uyardım herkesi. Lütfen bir daha siz de müdahale etmeyin. Ben söz vermediğim müddetçe girmeyin lütfen.
Siz devam edin Sayın Ök.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Evet, teşekkür ediyorum Başkanım.
"Rusya'ya yaptırıyorsunuz." gibi söylemler ve ithamlar var. Tabii, böyle büyük bir yatırımda -yani orada tamamen Türk mühendislerimizin de çalıştığı yatırım- Rusya'yla anlaşma yapılmış. Dünya bunu böyle yapıyor, İngiltere de böyle yapıyor, Polonya da böyle yapıyor, biz de bunu, bu şekilde tercih ettik.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sözleşme burada, sözleşme.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - "Rusya'ya teslim ediyorsunuz." gibi ithamları ben asla kabul etmiyorum.
DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Sözleşmede "Yüzde 100 Rusya'ya aittir." yazıyor.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Enerji arz güvenliğini sağlayabilmenin diğer bir önemli aracı da enerji verimliliğinin verimli kullanılmasıdır. Bu kapsamda Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı çerçevesinde, 2017-2023 yılları arasında 55 eylem planımız kapsamında kümülatif 23,9 milyon tona eşdeğer petroenerji tasarrufunu planladık. Yine, Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamındaki tüm eylemlerin uygulanması hâlinde 2033 yılına kadar 30,2 milyar dolar mali tasarruf yapmayı hedeflemekteyiz. Ayrıca, yine 2021 yılında verimlilik artırıcı projelerin destek kapsamını genişleterek imalat sanayisinin yanına tarım ve hizmet binalarını da kapsama dâhil ettik. Ayrıca, imalat sanayi tesislerindeki enerji verimliliğine yönelik yatırımların 5'inci bölge teşviklerinden faydalanmasını sağladık.
Biliyorsunuz, AK PARTİ olarak iktidara geldiğimizde sadece 5 ilimizde doğal gaz kullanılırken bugün 81 ilimizin tümüne ve 793 ilçe ve beldemize doğal gaz ulaştırıyoruz. Dolayısıyla doğal gaz tüketimimiz de ciddi miktarda artmış bulunmakta. İlk doğal gaz kullanmaya başladığımızda, 1987 yılında 500 milyon metreküp olan doğal gaz tüketimimiz, 2022 yılında yaklaşık 54 milyar metreküp seviyelerine ulaşmıştır. Yine, 2002'de 3,3 milyon olan doğal gaz abone sayısı bugün itibarıyla 20,1 milyona ulaşmıştır. Böylece nüfusumuzun yüzde 83'üne doğal gaz kullanım imkânı sağlamış olmanın, doğal gazdan aktif olarak faydalanan nüfusu ise 61 milyona ulaştırmanın gururunu yaşıyoruz. Ayrıca, doğal gaz kullanımını yaygınlaştırarak şehirlerimizin hava kalitesini ve insanlarımızın sağlığına da önemli bir katkı sağlamış bulunmaktayız.
Tüm bunların yanı sıra doğal gaz depolama kapasitesini artırmaya yönelik çalışmalarımız da devam etmektedir. 2002 yılında arz güvenliği açısından büyük öneme sahip olan doğal gaz depolama tesisimiz bulunmazken 2007 yılında İstanbul Silivri'de 2 sahada doğal gaz depolama tesisimizi başlattık. Bölgede yürütülen çalışmalar neticesinde depo sahamızın büyüklüğü 4,6 milyar standart metreküpe ulaşmış bulunmakta. Karadeniz'de keşfedilen ve toplam 710 milyar metreküplük -rezerv tarihinin en büyük doğal gaz keşfi olan- yerli doğal gazımızı ulusal iletim sistemine verdik; bununla gurur duyuyoruz. Tabii, bunda kendimize ait 2 adet sismik araştırma gemimiz ve 4 adet sondaj gemimizi de ülkemize kazandırmış olmanın büyük bir katkısı olduğuna inanıyoruz. Bugün Karadeniz'deki doğal gazımızın günlük üretimi 4 milyon metreküp seviyesindedir. Ülkemizin yıllık doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 25'ini Sakarya doğal gaz sahasından karşılayacağız. Sakarya Doğal Gaz Sahası'nın devreye alınmasıyla birlikte mayıs ayı boyunca vatandaşlarımıza ücretsiz doğal gaz desteği sağladık. Sonraki on bir aylık dönem için de vatandaşlarımızın 25 standart metreküpe kadar olan kullanımlarını ücretsiz hâle dönüştürdük. Milyonlarca vatandaşımız hâlen fatura üzerinde "Faturanız devlet tarafından ödenmiştir." notunu alıyor. Bu kapsamda, doğal gaz bedeli için 16 milyar TL, sistem kullanım bedelleri için 3 milyar TL olmak üzere toplamda 19 milyar TL bütçemizden kaynak ayırdık. Doğal gazda kaynak ve güzergâh çeşitlendirilmesi faaliyetleri kapsamında TANAP, TürkAkım, Mavi Akım, Bakü-Tiflis-Erzurum gibi dev projeleri hayata geçirdik. Böylece, bir yandan ülkemizin ihtiyaçlarını karşılarken diğer yandan doğal gazın Avrupa pazarına ulaşmasında önemli bir konuma kavuşmuş olduk. Yine, terörle anılan Gabar Dağı'nda bugün petrol çıkarıyor olmaktan dolayı ayrı bir mutluyuz. Gabar sahasında toplam 16 kuyuda günlük 25 bin varil seviyesinde üretim yapılmakta. 2024 yılı sonunda plato üretiminin günlük 100 bin varile ulaşmasını bekliyoruz. Bu oran ülke tüketimimizin yüzde 20'sinin yerli üretimle karşılanması anlamına gelmektedir; bu anlamda da emeği geçen herkesi tebrik ediyorum.
Son iki üç yıldır pandemi ve savaşla birlikte uluslararası enerji fiyatlarındaki artışlardan vatandaşlarımızın daha az etkilenmesi için kullandıkları doğal gazı ve elektriği sübvanse ederek bütçemizden karşılıyoruz. 2023 yılında evlerinde doğal gaz kullanan vatandaşlarımıza ve KOBİ'lere doğal gazda yüzde 73 oranında, elektrikte ise aboneler için birinci kademede yüzde 63 oranında sübvansiyon sağladık. Vatandaşlarımızın daha ucuz elektrik ve doğal gaz kullanabilmeleri için 2024 yılı bütçesinden 508,6 milyon TL kaynak ayırıyoruz. Yine elektriği az tüketen vatandaşlarımızın daha az fatura ödemesine yönelik kademeli tarifeye geçtik. Ayrıca, düzenli sosyal yardım programlarından faydalanan ihtiyaç sahibi hanelere 150 kilovatsaate kadar elektrik tüketim desteğini Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığımız bütçesinden sağlıyoruz. Bu kapsamda, 2024 yılı bütçemizden 8,6 milyar TL kaynak ayırıyoruz. Tüm elektrik faturalarındaki TRT payını ve enerji fonu ödemelerini kaldırdık. Mesken ve tarım abonelerindeki KDV'yi yüzde 18'den yüzde 10'a düşürmüş bulunmaktayız.
Biliyorsunuz, sosyal yardım niteliğinde yapılan ısınma yardımlarımız var. Kömür yardımı alan hanelerden isteyenlerin bunu doğal gazlı olarak alabilmelerine imkân sağladık. 2024 yılı bütçemizden yaklaşık 3 milyar TL kaynak ayırıyoruz.
Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyeleri; ülkemizin yer altı potansiyelini ortaya çıkararak maden kaynaklarımızı ekonomiye kazandırmak amacıyla yapmış olduğumuz çalışmalar sonucunda, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğünün kurulduğu 1935 yılından 2002 yılı sonuna kadar altmış yedi yılda yapılan toplam sondaj miktarı 3,7 milyon metrekare iken 2003 yılından günümüze, son yirmi yılda toplam 8,6 milyon metrekare sondaj yapılmış durumda. Yerli kömür üretimimizi artırarak enerjide dışa bağımlılığımızı azaltmaya çalışıyoruz. 2002 yılında yine 51,7 milyon ton olan yerli linyit üretimimizi 2022 sonu itibarıyla yaklaşık 95 milyon tona yükselttik. Çevreyi ve temiz kömür teknolojilerini gözeterek yerli kaynakları da ekonomiye kazandırma hedeflerimizle yerli kömür arama çalışmalarında taş kömürü dâhil toplam kömür rezervimiz bugün 21 milyar tonu aşmıştır, 2002'de bu rezerv 8,3 milyon ton idi.
Yine, Türkiye'nin yer altı zenginliklerinin ekonomiye kazandırılması için yapmış olduğumuz çalışmalar neticesinde 2002 yılında yaklaşık 700 milyon dolar olan maden ihracatımızı 2022 yılında cumhuriyet tarihinin rekorunu kırarak 6,5 milyar dolara yükselttik. Bununla birlikte, madencilik sektörünün gayrisafi yurt içi hasıla içindeki payı 2002 yılında yüzde 0,8 iken 2021 yılında yüzde 1,3'e ulaştı. Böylece 2023 hedefimize iki yıl daha erken ulaşmış durumdayız. 2023 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla maden ihracatımız 4 milyar 261 milyon dolardır. Yine, 4,3 ton olan altın üretimimiz 2020 yılı sonunda 42,4 ton olarak gerçekleşmiştir, 2021 yılı altın üretimi 39,3 ton, 2022 yılında ise 31 tondur; ülkemizin son beş yıldaki altın üretimi ortalama 35 ton olarak gerçekleşmiştir.
Dünya bor rezervlerinin yüzde 73'üne sahip ülkemizde, Eti Maden, dünya bor pazarının yüzde 63'üne hâkim durumda, dünya bor sektörünün lideri olarak küresel bir markaya dönüşmüştür. Dünya bor pazar payımız 2002'de yüzde 30'du. Bor minerallerinden katma değerli yüksek uç ürün üreten, yıllık 1.000 ton kapasiteli bor karbür üretim tesisini 2023 yılında açtık. Tesisin açılışıyla, Türkiye dünyada bor karbür üreten 5 ülkeden biri olmuştur.
Ülkemizin sahip olduğu kaynakların tam olarak kullanılması amacıyla 1 milyon 428 bin kilometre veri uçuşu gerçekleştirerek, Türkiye jeofizik ve jeokimya haritalarını tamamlamış bulunmaktayız.
Sayın Bakanımızın sunuşundaki, özellikle...
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bitti.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Toparlıyorum Başkanım.
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Lütfen toparlayın, gideceğiz çünkü.
NİLGÜN ÖK (Denizli) - Tamam.
Sayın Başkanım, özellikle hidrojen enerjisiyle ilgili olarak dünya dönüşüm gerçekleştiriyor. Bunu ben de çok önemsiyorum, bu konudaki çalışmalarından dolayı Sayın Bakanımızı tebrik ediyorum. Biz AK PARTİ olarak yüzyılın enerjisini, hayatımızın her alanında hissedeceğimiz Türkiye Yüzyılı'nda yerli ve yenilenebilir enerji kaynaklarımızı en üst düzeyde değerlendiren, yeşil dönüşümü enerji ve madencilik sektörünün merkezine koyan, enerji verimliliğini ve enerjinin depolanmasına dair imkânları artırmayı hedefleyen, nükleer teknolojiyi elektrik üretiminde kullanarak kaynak çeşitliliğine katkı sağlayan, çevresel etkileri en aza indiren, enerji ve madencilik politikalarımızı ve stratejilerimizi geliştirmeye devam edeceğiz.
Sözlerimize son verirken Sayın Bakanımıza ve Bakan Yardımcılarımıza, bürokratlarımıza teşekkür ediyorum. 2024 yılı bütçemizin hayırlı olmasını temenni ediyorum.