Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı b) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu c) Nükleer Düzenleme Kurumu ç) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü d) Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü e) Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 2 |
Tarih | : | 17 .11.2023 |
HÜSEYİN ALTINSOY (Aksaray) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.
Sayın Bakanım, Değerli Komisyon üyelerimiz, milletvekili arkadaşlarımız, kıymetli bürokratlarımız, değerli basın mensupları; sizleri saygıyla sevgiyle selamlıyorum.
Enerji, toplumların refah seviyesinin yükseltilmesinde ve ülkelerin kalkınmasında hayati bir öneme sahiptir. Kısır bir siyasi tartışma argümanı olarak değil de millî bir gelecek vizyonunun üzerinde mutabık kalınması gereken bir konu olan enerji, hızlı sanayileşmenin bir sonucu olarak bugün geldiğimiz nokta itibarıyla dünyadaki tüm ülkelerin ekonomileri için son derece hayati öneme sahiptir.
Yaşadığımız çağda hem bölgesel hem de küresel alanda rekabetçi olmak için doğal kaynaklara erişim ve enerji yatırımları büyük önem arz etmektedir. Millî bir enerji politikası inşa etmeyi hedefleyen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız enerji arz güvenliğinden enerji verimliliğine, enerji ve tabii kaynaklar alanında teknoloji geliştirmeden yerlileştirmeye, bölgesel ve küresel etkinliği artırmaya, piyasalarda öngörülebilirlikten sürdürülebilir madenciliğe; birçok alanda çalışmalar gerçekleştirmektedir.
Ülkemizin her bir hanesinin doğal gaz konforuna erişebilmesi için çalışmalar aralıksız sürdürülmektedir. Bu kapsamda, 2002 ve öncesinde 5 şehrimize giden doğal gaz, bugün itibarıyla 81 ilimizin tamamına ve 800'e yakın yerleşim yerine ulaşmıştır. Ayrıca, 2002 yılında 1,3 milyon olan doğal gaz abone sayısı 20 milyonu geçmiş olup ülkemiz nüfusunun yüzde 80'inden fazlasına doğal gaz kullanım imkânı sunulmuştur. Yine, doğal gazdan aktif olarak faydalanan nüfus ise 60 milyonun üzerindedir. Bu nedenle hem arz güvenliğinin sağlanması hem de mevsimsel talep dalgalanmalarından etkilenmemek için doğal gaz depolama tesislerinin varlığının ve kapasitelerinin yeterli seviyeye getirilmeleri büyük önem arz etmektedir. Ülkemiz yer altı depolama ve LNG depolama tesislerinin mevcut doğal gaz depolama kapasitesi yaklaşık 5,8 milyar metreküptür. Doğal gaz depolama kapasitesinin ülkemizin yıllık tüketiminin yüzde 20'sine çıkarılması çalışmaları ise hızla devam etmektedir. Bu kapsamda hâlihazırda 1,2 milyar metreküp depolama kapasitesi ve 40 milyon metreküp/gün geri üretim kapasitesine sahip Aksaray Sultanhanı Tuz Gölü Doğalgaz Yeraltı Depolama Tesisi'nin proje geliştirme çalışmaları devam etmektedir.
Ayrıca, Silivri Doğalgaz Depolama Tesisi'nin kapasite artırımına yönelik çalışmalar tamamlanmış olup 4,6 milyar metreküp nihai depolama kapasitesine ve 75 milyon metreküp/gün geri üretim kapasitesine ulaşılmıştır.
Diğer taraftan ilki İzmir Aliağa'da devreye alınan yüzer LNG depolama ve yeniden gazlaştırma ünitesi terminali ve Hatay Dörtyol'da devreye alınan ikinci terminalin ardından 2023 yılı içerisinde Saros Körfezi'nde ülkemizin üçüncü tesisini de devreye alarak doğal gaz arz güvenliği noktasında önemli noktaya gelinmiş bulunmaktadır.
Yeni arz kaynaklarının ortaya çıkarılması ve mevcut rezervlerimizin geliştirilmesine yönelik karada ve denizde yürütülen hidrokarbon arama ve üretim faaliyetleri kapsamında çalışmalarımız durmaksızın devam ediyor. Bu doğrultuda hem Karadeniz'de hem de Akdeniz'de 2 adet sismik araştırma ve 4 adet derin deniz sondaj gemilerimiz çalışmalarına devam etmektedir.
Karadeniz'de keşfedilen ve toplam 710 milyar metreküplük rezervle tarihimizin en büyük doğal gaz keşfi olan yerli doğal gazımız 20/4/2023 tarihinde Filyos Doğal Gaz İşleme Tesislerine getirilerek devreye alınmış olup sahadaki üretimin plato döneme ulaşmasıyla birlikte ülkemizin yıllık doğal gaz ihtiyacının yaklaşık yüzde 25'i Sakarya sahasından karşılanabilecektir.
Ayrıca, Gabar sahasında şehit Esma Çevik ve şehit Aybüke Yalçın sahalarında yapılan petrol keşifleriyle yurt içi petrol rezervine önemli katkılar sağlanmıştır. Sahada planlandığı şekilde sondaj operasyonları yürütülmekte olup üretimin plato döneme ulaşmasıyla birlikte günlük petrol tüketimimizin beşte 1'i yerli kaynaklardan sağlanmış olacaktır.
Son yıllarda uluslararası alanda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız, kazan-kazan prensibine dayalı enerji diplomasisini en üst düzeye çıkaran yoğun bir iş birliği faaliyetine devam etmektedir. Bu çerçevede, 2023 yılı içerisinde Bulgaristan, Macaristan, Romanya, Moldova'yla gaz ihracat anlaşmaları imzalanmış; Türkiye ile Azerbaycan arasında Iğdır-Nahçıvan Doğal Gaz Boru Hattı temel atma töreni 9'uncu ayın 25'inde yapılmıştır. Iğdır-Nahçıvan Doğalgaz Boru Hattı'nın tamamlanmasıyla Nahçıvan'ın 500 milyon metreküplük yıllık doğal gaz ihtiyacının tamamı artık ülkemiz üzerinden karşılanacaktır.
Enerjide bağımsızlığı kendisine hedef olarak koyan Türkiye, attığı bu adımlarla hedefine her geçen gün daha da yaklaşmaktadır. Sosyal devlet anlayışının gereği olarak 2003 yılından başlayarak 2018 yılına kadar Bakanlar Kurulu kararıyla, 2019 yılından itibaren ise Cumhurbaşkanı kararları doğrultusunda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı bünyesinde ve TKİ Kurumu koordinatörlüğünde muhtaç ailelere ısınma amaçlı kömür yardımı yapılması uygulaması hayata geçirilmiştir. Bu doğrultuda, bugüne kadar geçen yirmi yılda yaklaşık 34 milyon ton kömür ihtiyaç sahibi aileleri dağıtılmak üzere ülkemiz genelindeki sosyal yardımlaşma ve dayanışma vakıflarına teslim edilmiştir. 2022 yılında 1,9 milyon aileye 1,7 milyon ton; 2023 yılında Eylül ayı itibarıyla 116 bin aileye 105 bin ton kömür yardımı yapılmıştır. Türkiye Taşkömürü Kurumu koordinatörlüğünde ise muhtaç ailelere 2022 yılında 25.662 ton, 2023 yılı Eylül ayı sonuna kadar 540 ton kömür yardımı yapılmıştır.
İhtiyaç sahibi hanelere elektrik tüketim desteği verilmesine yönelik 795 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı kapsamında, hanedeki kişi sayısı kriteri dikkate alınarak aylık 150 kilovat karşılığı tutara kadar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının bütçesinden destekleme yapılmaktadır. Bu kapsamda, 2019-2022 yılı döneminde toplam 10,9 milyar TL tutarında elektrik tüketim desteği verilmiş olup 2022 yılında ise 3,7 milyon hane 4,7 milyar TL tutarında destekten faydalanmıştır. 2021 tarihli ve 31700 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'yle elektrik faturalarında yer alan Enerji Fonu ve TRT payı da kaldırılmıştır.
Yine, 2022 yılında son tarife düzenlemesiyle birlikte elektriği az tüketen vatandaşlarımızın daha az fatura ödemesine yönelik kademeli tarifeye geçilmiştir.
Kömür yardımı alan hanelerden isteyenlerin bunu doğal gaz olarak da kullanabilmelerini sağlayacak düzenleme tamamlanmış olup yaklaşık 4 milyon haneye senelik 3 milyar TL'lik yardım yapılacaktır.
Meskenlerde ve tarımsal sulamalarda kullanılan elektriğin KDV'si yüzde 18'den yüzde 10'a düşürülmüştür. 2022 yılında gerek elektrik gerekse doğal gaz sektöründe yapılan düzenlemeler bir arada değerlendirildiğinde evlerinde düşük kademe tarife üzerinden elektrik kullanan vatandaşlarımıza yüzde 55, evlerinde doğalgaz kullanan vatandaşlarımıza ise yüzde 79 sübvansiyon sağlanmıştır.
2022 yılında doğrudan ve dolaylı maliyet ve fiyat etkileşiminin yüksek düzeyde gerçekleştiği enerji sektöründe elektrikte 187 milyar TL, doğal gazda 292 milyar TL olmak üzere vatandaşlarımıza yönelik toplam 479 milyar TL tutarında destek portföyü hayata geçirilmiştir.
Sakarya Gaz Sahası'nın devreye alınmasıyla birlikte konut, ibadethane ve cemevi abonelerinin aylık ortalama 25 metreküpe denk gelen tüketimlerinin bir yıl boyunca ücretsiz olmasına imkân verilmiş ve ilk ay tüm tüketim ücretsiz olmuştur. Olağanüstü hâl ilan edilen afet bölgelerinde konutları veya iş yerleri yıkılan, acil olarak yıkılması gereken ağır veya orta hasar gören binalarda elektrik veya doğal gaz abonelerinin 6 Şubat 2023 tarihine kadar tahakkuk etmiş ancak tahsil edilememiş fatura bedelleri ve bunların ilave masrafları terkin edilmiştir.
Enerji Bakanlığı olarak Aksaray ilimizde yapımı devam eden Sultanhanı Tuz Gölü Doğal Gaz Yer Altı Depolama Tesisi'yle tüm ilçelerimize ve bazı beldelerimize verilen doğal gaz ve diğer yatırımlarınız için ben Bakanlığımıza teşekkür ediyorum.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde, Cumhur İttifakı'yla birlikte Türkiye Yüzyılı hedeflerine ulaşmada Bakanlığımızın çalışmalarını takdirle karşılıyoruz. Bu duygu ve düşüncelerle 2024 yılı bütçesinin ve bu bütçeyle gerçekleştireceğimiz tüm çalışmalarımızın ülkemize ve aziz milletimize hayırlı ve uğurlu olmasını diliyor, emeği geçen Sayın Bakanımız Alparslan Bayraktar ve tüm bürokratlarımıza teşekkür ediyorum.