Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
Konu | : | 2024 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/276) ve 2022 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/274) ile Sayıştay tezkereleri a) Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı b) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu c) Nükleer Düzenleme Kurumu ç) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü d) Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü e) Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu |
Dönemi | : | 28 |
Yasama Yılı | : | 2 |
Tarih | : | 17 .11.2023 |
ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Teşekkürler.
Sayın Başkanım, değerli hazırun; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Ülkelerin bağımsızlıkları için enerji arz güvenliği büyük önem taşımaktadır. Enerji ulaştırmadan ısınmaya, sağlık hizmetlerinden haberleşmeye en önemli üretim girdisidir. Enerji arz güvenliği de bu nedenle hayati önemdedir. Bugün dünyada enerji talebi giderek artmaktadır ancak önemli olan bu talebin çevreye zarar vermeden sürdürülebilir kaynaklardan karşılanması, yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artırılmasıdır. Temiz enerji kaynaklarının kullanımında ülkemiz hâlâ arzu edilen seviyelere erişebilmiş değil. Birkaç ülke örneği vermek istiyorum: Örneğin, rüzgârın elektrik üretimindeki payının en yüksek olduğu ülke yüzde 55,6'yla Danimarka olurken, Danimarka aynı zamanda bu yılın ilk yarısında elektriğinin yüzde 10,3'ünü de güneşten elde etmiş. Hollanda ve Yunanistan elektrik üretiminin yüzde 18,3'ünü, Almanya yüzde 12,6'sını güneşten karşılarken ülkemize bakıyoruz bunca güneşli gün sayısına rağmen Türkiye'nin elektrik üretiminde ise bu yılın ilk yarısında rüzgârın payı yüzde 10,4 ve güneşin payı yüzde 5,65. Bizim artık yenilenebilir enerjiler konusunda ciddi ve gerçekçi bir açılım gerçekleştirmemiz lazım Sayın Bakan. Tabii, rüzgâra, güneşe, yenilenebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparken enerji depolama tesisleriyle ilgili AR-GE süreçlerini de ihmal etmemeliyiz. Enerji depolamada öne geçen ülkeler küresel rekabette diğer rakiplerine beşer onar adım fark atmış olacak.
Sayın Bakan, Bakanlığınızla ilgili bir diğer önemli husus da madenler, madenlerde yaşanan iş cinayetleri ve yıllardır süregelen ve bir türlü çözüme kavuşturamadığınız kaçak madenler konusu. Geçtiğimiz günlerde Zonguldak'ta kaçak olarak işletilen bir maden ocağında fenalaşarak bilincini kaybeden maden işçisi Vezir Muhammet Nourtani'nin ormanda yakılarak öldürülmesi vahşetine değinmek istiyorum. Maden ocağının kaçak çalıştırıldığı ortaya çıkmasın diye yakılarak öldürülen bir candan bahsediyoruz; aklınız, vicdanınız alıyor mu bu durumu? Siz, yetkili olarak bu kaçak maden ocaklarına gerekli denetimleri sağlasaydınız belki de bugün bu vahşet yaşanmayacaktı.
Değerli milletvekilleri, Sayıştayın Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü için yazmış olduğu son birkaç yılın raporlarına baktığımızda çok üzücü bazı hususlar gördük. Sayıştay sizleri madencilik faaliyeti yapılması yasak olan alanlarla ilgili ihaleler yapıldığı, ruhsatlandırılan bu alanlara dair ilerleyen zamanlarda ruhsat iptalleri gerçekleştiği, ruhsatları iptal edilen ilgililer tarafından kurum aleyhine davalar açıldığı konusunda defalarca kez uyarmış. Açılan davalar sonucunda ise kurumun bütçesel anlamda önemli miktarda mali külfete katlandığı görülüyor. Sadece 6 dosyada ihale edilmemesi gereken alanların ihale edilmesi ve akabinde bu sahalara ilişkin ruhsat iptallerinin neticesinde tahsil edilen 31 milyon 891 bin ihale bedeli, 106 milyon 487 bin 366 lira faiz ve hukuki dosya masrafıyla birlikte toplam 130 milyon 853 bin 840 lira 67 kuruş olarak iade edilmek zorunda kalınmış. Mahkeme kararlarında vurgulanan bu konudaki hizmet kusuru neticesinde katlanılan hukuki dosya masraflarının 2021 yılı bütçesine oranı yüzde 26,36 ve toplam iade edilen tutarın 2021 yılı bütçesine oranı yüzde 32,39 olarak gerçekleşmiş. Peki, sormak istiyorum: Bu hatalı işlemlerden dolayı kusuru bulunan personellere rücu işlemi gerçekleştirildi mi? Vatandaşın kesesinden çıkan bu paraların peşine siz düşecek misiniz? Yine, Sayıştay denetçilerimiz sağ olsunlar, işlerini gerçekten layıkıyla, titizlikle yapmışlar; ruhsatı hükümden düşen ve terk edilen maden sahalarında yapılan rehabilitasyon yani tekrar eski hâline döndürme, çevreyle uyumun sağlanması çalışmalarının icrasında ve takibinde ciddi eksiklikler bulunuyor diye her sene raporlarına yazmışlar.
(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)
BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Gökçek, uzatıyorum bir dakika.
Buyurun, lütfen tamamlayın.
ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Teşekkürler Başkanım.
Sayıştay sizi ısrarla uyarıyor ancak siz ısrarla bu uyarılara kulak tıkamaya devam ediyorsunuz.
Bakın, bu doğa, bu ormanlar, su kaynaklarımız bize çocuklarımızın emanetidir. Bizim bu emanetlere gözümüz gibi bakmamız gerekiyor. Bir başka Akbelen yok, bir başka Kaz Dağı da yok. Unutmayın ki bu toprakların üstü altından çok daha kıymetli. Siz de bu toprakların kıymetini anlayıp bu rant düzeninden vazgeçene kadar da biz bunu söylemeye devam edeceğiz.
2024 yılı bütçemizin ülkemizin yararına, vatandaşlarımızın yararına olmasını dileyerek bütün hazırunu saygıyla selamlıyorum.