FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Sayın Başkan, değerli Bakanım, Bakan Yardımcım, Müsteşarım, müsteşar yardımcılarım, çok kıymetli kamu kurum ve kuruluşlarımızın ve kalkınma idarelerimizin, ajanslarımızın başkan ve yöneticileri, değerli milletvekili arkadaşlarım; hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Ben öncelikle, Bakanlığınızın yapmış olduğu hayırlı hizmetlerden dolayı sizlere teşekkür ediyorum.

Benim üzerimde duracağım konu, teşvik sistemiyle ilgili olacaktır. Bilindiği gibi, ülkemizde bölgesel teşvik sistemi uygulanmakta ve bu bölgesel teşvik sistemi çerçevesi içerisinde de Türkiye, birtakım bölgelere ayrılmış vaziyette ve 6 bölgemiz var. Burada arzu edilen şey, bu bölgelere verilen teşviklerle birlikte Türkiye'nin 2023 vizyonuyla üretim ve ihracat odaklı büyüme stratejisi bakımından öngörülen hedefleri yakalamak olarak tarif ediliyor. Ancak bu diğer arkadaşlarımızın da belirttiği gibi bölgesel teşvik uygulamasının birtakım eksikleri, birtakım mahzurları var, bunları ifade etmek istiyorum.

Öncelikle "Her ilde desteklenecek sektörler, illerin potansiyelleri ve ekonomik ölçek ve büyüklükleri dikkate alınarak tespit edilmiştir." deniliyor. Fakat biz bunu iller bazında ele aldığımız zaman, örneğin Zonguldak ili için bir örnekleme yaptığım zaman, Zonguldak ilinde 3'üncü bölge olması öngörülmüş. Çevremizde iki tane il var; biri Bartın, biri Düzce ve bunlar da 4'üncü bölgede. Biz maalesef bunlarla aramızda bölge farkı olduğu için hiç yatırım alamıyoruz Zonguldak ili olarak.

Zaten Zonguldak, geçmişinde Türkiye ekonomisine çok ciddi katkılarda bulunmuş gerek madencilik gerek demir çelik gerek ağır sanayi ve diğer sektörler bakımından ekonominin belkemiğini teşkil etmiş, belirli bir refah düzeyini yakalamış, birçok ilkleri yaşamış bir vilayet ama ancak daha sonra bu madenciliğin ve çelik endüstrisinin katma değerinin azalmasından dolayı da oldukça sıkıntılı günler yaşamış ve hâlen de yaşıyor.

Tabii, Zonguldak gibi şehirlerin bu klasik teşvik yöntemleriyle bir yere varmasının imkânı yok. Dünyada bunlara farklı yaklaşımlar gösterirler. Mesela, Almanya'nın Nordrhein Westfalen Eyaleti aynı Zonguldak gibi bir bölge. Orada kömür var, orada çelik var ama belli bir süre sonra bunlar önemini yitirmiş ve bölge çok büyük krize girmiş. Orada sadece bu bölgeye özel bir proje yapılmış ve uygulanmış. Bugün o eyaleti tanımak mümkün değil hem ekonomik olarak dönüşümünü tamamlamış, sadece madenciliğe ve demir çelik endüstrisine bağlı kalmamış, öbür taraftan geliştirmiş olduğu yeni projelerde teknoparklar, lojistik merkezler, yeni hizmet alanları, alışveriş merkezleri, turizm potansiyeli, özellikle eğitime çok büyük vurgu yapılmış ve şehirler de birbirine çok yakın olmasına rağmen her şehre mutlaka üniversite kurulmuş ve bunlar desteklenmiş. Yatırımcılara ki bu NRW'nin Türkiye'de de bir şubesi var, Türk yatırımcılarını Almanya'ya davet ediyor yani o bölgeye davet ediyor, o bölgeye teşvikler veriyor. Diyor ki "gelin burada yatırım yapın." Uzun vadeli krediler veya hibe, birtakım yardımlar, arazi tahsisleri vesaire şeklinde olmak kaydıyla o bölgedeki bu katma değer azalışından kaynaklanan sorunların önüne geçilmeye çalışılmış ve bunda başarılı olmuş. Şimdi, 2010'dan sonra da çevresel Kentsel Dönüşüm Projesi başlatmışlar. Yakında o bölgeye giden insanlar oranın bir maden şehri değil de sanki turistik bir bölge olduğu zannına kapılabilirler. Oysa biz şimdi Zonguldak'a gitmeye çekiniyoruz yani hem çevresel sıkıntılar var hem demin anlattığım şeylerden kaynaklanan birtakım sıkıntılar var. Mesela, biz böyle bir projeyi Zonguldak için önermek istiyoruz. Bunun çalışması zaten daha önce Karaelmas Üniversitesi, şimdiki Bülent Ecevit Üniversitesiyle bir çalışma yapıldı. Şimdi buna BAKKA'yı da katmak suretiyle, Batı Karadeniz Kalkınma Ajansını da katmak suretiyle böyle gidişlerle gelişlerle bir güzel proje yapılabilir ve uygulanırsa o bölgeye Türkiye Cumhuriyeti olarak ahde vefamızı da ödemiş oluruz diyorum.

Şimdi, bakın, bu teşvikleri uygulamışız, Zonguldak'ta ne olmuş, ona kısaca bir değinelim. Acaba ne yapmışız biz işimizi bir yerlere götürme noktasında? Bir yerlere varabilmiş miyiz?

Öncelikle, nüfus projeksiyonlarına baktığımız zaman, şimdi, neticede teşvikin uygulandığı bölgelerde teşvikten bir verim, bir sonuç almamız gerektiği ortada. Bunun en önemli göstergelerinden bir tanesi nüfustur. Daha önce göç alan bu bölgeye şimdi ne olmuş 3'üncü bölge teşvikleri uygulanmış? 2013 yılında 602 binmiş nüfus -daha önce daha fazla bu nüfus- 2014'te 597 bine düşmüş, 2015'te 592 bine düşmüş, böyle gidiyor. 2023 projeksiyonunda da 539 bine düşüyor bizim nüfus eğer bir şey yapılmazsa, bu sistemle böyle devam ederse.

Peki, biz nerelere göç vermişiz? İstanbul gibi, Ankara gibi, Kocaeli gibi, Bursa gibi ve yanı başımızda ekonomik canlandırmasını başlatan ve devam ettiren Karabük gibi illere de göç vermişiz.

Peki, bu göçün nedenleri neymiş? Bununla ilgili bir araştırma yapılmış. Bu araştırmada şu sonuçlar elde edilmiş: "Yaşam şartlarının kötü olması." diyor vatandaş göç saikı olarak, "Gelir yetersizliği." diyor, "Zonguldak'ta iş bulmanın zor olması." diyor, "Pahalı bir şehir olması." diyor ve iklim koşulları ile çevre kirliliğini öne sürüyor. Yani burada hem ekonomik ve hem de sosyal yönden yetersiz olduğunu ifade ediyor şehrin. Hâlbuki biz ölçümler yapıyoruz. Bu SEGE endeksleri gerçek durumundan daha farklı çıkabiliyor. Niye? Çünkü içinde bir sürü parametre var. Mesela diyor ki: "İnternet'e erişim kolaylığı." İnternet'e erişim kolaylığı da pozitif yönde bunu etkiliyor. Ama boş duran adamın yapacağı başka iş yok ki. İşsiz adam ne yapacak? İnternet'e girecek, Facebook'a girecek, yok, işte, WhatsApp'ta oynayacak, İnternet kafeye girecek, kendi kafasına göre oyunlar yapacak. Bunun buradan çıkarılması lazım, bu ölçü sayılmaz. Herkesin elinde bir telefon var, istediği yere girip çıkıyor.

Peki, başka ne var? İstihdam göstergeleri var. Bu istihdam göstergelerinde de mesela sosyal güvenlik kapsamındaki aktif çalışanların toplam nüfusa oranı azalmış; 2010'da yüzde 23'müş, 2014'te yüzde 20'ye düşmüş.

Eğitim göstergeleri var. Gelişmiş bir kentte eğitim göstergelerinin de ileriye doğru gitmesi beklenir. Onlara baktığımız zaman da ne olmuş? Mesela ilin YGS ortalama başarı puanı bütün puan türlerinde düşmüş. 180 ve üzeri alanların toplam oranı 2010'da yüzde 82 iken, 2014'te yüzde 69'a düşmüş.

Başka? Mali göstergeler... Mali göstergelere baktığımız zaman da bunun içerisinde, mesela ildeki banka kredilerinin Türkiye içindeki payı 2010'da binde 5'miş, 2014'te binde 3'e düşmüş, düşüşe geçmiş yani.

İldeki tasarruf mevduatının Türkiye içerisindeki payı bu da binde 8'den 2010 yılında, 2014 yılında binde 7'ye düşmüş.

İlimiz, maalesef -kötü bir olay bu, bunu tabii üzülerek söylüyorum- kişi başı takipteki alacaklarda da 2015 yılında 1'inci olmuş, Türkiye 1'incisi olmuş, iyi bir 1'incilik değil yani.

MUSTAFA SAVAŞ (Aydın) - Krediler düşük olduğu için olmuş o.

FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Yok, yüksek krediler yani, şeye göre yüksek.

Peki, bu sorunların üstesinden nasıl geliriz? Öncelikle madencilik sektörümüz için yapılması gereken birtakım çalışmalar var. Ben detayına girmiyorum. Bu dosyayı zaten size takdim edeceğim Sayın Bakanım. Bu, Bülent Ecevit Üniversitesinde bir öğretim görevlisi tarafından yapılmış bir çalışma.

Hayati önem taşıyan bir Filyos Projemiz var. Maalesef yargı süreçleri bitmediği için...

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Sayın Çaturoğlu, lütfen, toparlarsanız...

Bu arada bir de bilgi vereyim: Arkadaşlar, Sayın Çaturoğlu'nun konuşması bittikten sonra 8 konuşmacı arkadaşımız var. Yarın da aşağı yukarı on altı on yedi saatlik bir mesai bekliyor. Yani süreleri ona göre ayarlarsak sevinirim.

Buyurun Sayın Çaturoğlu, bir dakika ek süre verdim.

FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Bu Filyos Projesi hayata geçtiğinde 15-20 bin civarında bir istihdam yaratması öngörülüyor.

Yine, tersaneler bölgesi diye bir bölgemiz var. Bu bölgede de biz 6 bin kişilik istihdam rakamına ulaşmıştık ama 2008-2009 dünya krizinden sonra bu sayı 277'lere kadar düştü. Burada Millî Savunma Bakanımıza, kendisine de rica ettik, dedik ki bu millî gemi projelerinden bir tanesini bu bölgede yapalım, bu tersanecilik tekrar canlansın. O konuda da sizlerden yardım bekliyoruz Sayın Bakanım.

BAŞKAN - Teşekkür ederim.

FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Bitmedi efendim, biraz daha var.

Maalesef, ulaşım altyapısındaki eksiklerimiz de çözülmemiş durumda. Yani şimdi burada DAP ve GAP bölgesindeki arkadaşlar haklı olarak birtakım sıkıntılardan bahsediyorlar ama bizim yollarımız onlardan beter, bunu da gelsinler görsünler, ben davet ediyorum. Bir Ereğli-Zonguldak yolunu görsünler, bir Ereğli-Devrek yolunu görsünler, yol sorunu hakikaten var mı, yok mu, bunu da... Bu altyapılarla ilgili sıkıntılarımız devam ediyor.

BAŞKAN - Lütfen toparlayalım. Bakın, bir ilave daha süre verdim.

FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Toparlıyorum.

3 tane organize sanayi bölgemiz var. Bu bölgelerimizde de sıkıntılar var. Erdemir'in özelleştirilmesinden sonra özellikle bölgede büyük bir sıkıntı oluştu.

Teşvik sistemimizin temelini oluşturan SEGE 2011 çalışması mutlaka revize edilmesi lazım ve teşvik sisteminde ilimizin tekrar gözden geçirilmesi sağlanmalıdır. IPA desteklerinden bölgemizin de yararlandırılmasını arzu ediyoruz.

Bunlardan çıkış yolu olarak somut önerilerimiz var. Bunlardan bir tanesi Filyos Vadi Projesi'nin bir idare hâline getirilmesi.

İkincisi: 1994-1997 yılları arasında yapılmış ama faaliyete geçmemiş Zonguldak Bartın Karabük Projesi'nin demin anlattığım gibi Nordrhein Westfalen bölgesindeki örnek çalışmanın uyarlanarak bölgemize uygulanması.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN - Lütfen toparlar mısınız Sayın Çaturoğlu.

FARUK ÇATUROĞLU (Zonguldak) - Üçüncüsü: Nasıl GAP varsa, DAP varsa, DOKAP varsa, biz de "BAKAP" istiyoruz Sayın Bakanım, Batı Karadeniz Kalkınma Projesi'ni istiyoruz Batı Karadeniz bölgesindeki 8 vilayetle birlikte.

Bu duygu ve düşünceler içerisinde Sayın Bakanım, 2016 yılı bütçenizin hayırlara vesile olmasını Cenab-ı Allah'tan temenni ediyor, şahsınızda bütün Bakanlık çalışanlarını sevgi ve saygıyla selamlıyorum.