AŞKIN GENÇ (Kayseri) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Bakanım, ben size yüksek hızlı tren hatlarıyla ilgili birkaç söz söylemek istiyorum Kayseri Milletvekili olarak. Biliyorsunuz, yüksek hızlı tren konusunda çok mağduruz; Ankara'dan Konya'ya var hızlı tren, Ankara'dan Sivas'a var hızlı tren, biz ne yazık ki o hizmetten faydalanamıyoruz. Bu konuyla ilgili olarak, seçildiğim dönemde, Meclis açılır açılmaz bir soru önergesi vermiştim; geçen hafta o soru önergemize cevap geldi biraz gecikmeli de olsa, beş ay sonra da gelse; yine de teşekkür ediyorum. 2028 yılında bitireceğinizi ifade etmişsiniz, o açıdan memnun olduk; o konuyla ilgili Kayseri'de haber de yaptık. Daha önceki beyanatlarda Cumhurbaşkanlığı yatırım programında bu hattın 2026 yılında bitirileceği söyleniyordu, geçtiğimiz yılki Ulaştırma Bakanımız da bu hattın 2027 yılında tamamlanacağını ifade etmişti, sizden gelen bilgide 2028 yılında tamamlayacağınızı ifade ettiniz. Umarım 2028'de biter ve Kayserili vatandaşlarımız da bu hizmetten faydalanır diyorum.

Sayın Bakanım, aslında Kayseri'deki sorun tüm hızlı tren projelerinde sık sık yaşanan bir durum, bu projelerin tamamı dolara endeksli. Şu an Türkiye'de yaşadığımız durumu, tam anlamıyla bir dolarizasyon sıkıntısını ifade etmek istiyorum; en büyük etkisini de altyapı projelerinde gösteriyor. Buradaki gecikmeler dolar endeksiyle bir araya geldiğinde inanılmaz bir maliyet sapmasına da neden oluyor. Sene başında bu hattın maliyeti 26 milyar TL'ydi, o gün hesaplanan maliyetten bugüne kadar yapılan yatırımı düştüğümüzde 24 milyar TL gibi bir meblağ kalıyor. Bunu da Ocak 2023 dolar kuruyla hesap ettiğimizde 1 milyar 317 milyon dolara tekabül ediyor. İki yıllık bir gecikme ve dolar etkisini baz aldığımızda 2028 yılına kadar bu hattın maliyetinin 93 milyar TL seviyesine çıktığını göreceğiz. Zaten Ocak 2024'te yayınlanacak yatırım programında da bu artışın ilk kalemini görmüş olacağız. Burada sapma gerçekten korkunç boyutta, beklenen maliyetten şu anki maliyeti çıkardığımızda sapma miktarının 66 milyardan fazla olduğunu görüyoruz. Yani dolardaki artış hatta yaşanan gecikme 3 hat yerine bize 1 hat yapabilecek.

Sayın Bakanım, benzer durumlar diğer 2 önemli hatta da yaşanıyor. Bunlardan birincisi Ankara-İzmir hattı, ikincisi de Adapazarı-Yavuz Sultan Selim Köprüsü-Halkalı hattı. İzmir hattında da Sayın Bakanım, aynı sıkıntılar yaşanıyor; hat maliyeti 97 milyar TL, bunun önemli bir kısmı dış kredi. Sanıyorum 2022'de onaylandı bu kredi. Yatırım programında 2023 yılı hariç önümüzdeki yıldan itibaren harcanması planlanan meblağ 55 milyar TL'ydi. Yine, o günün kuruna göre 2 milyar 925 milyon dolara tekabül ediyor bu miktar. Şimdi, bu maliyeti kurdaki artış ve enflasyona oranladığımızda Ankara-İzmir hattının 2026 yılında da bitirileceği öngörülüyor ancak çok büyük ihtimalle gecikecek, 178 milyar TL'lik bir maliyeti olacağı hesaplanıyor. Burada da sapma yaklaşık 81 milyar TL.

Yine, bir diğer önemli aks olan Adapazarı-Halkalı hattına değinmek istiyorum. Bu hattın da maliyeti yatırım programına göre 87,5 milyar TL'ydi 2023 yılının başında. 2023 yılı dâhil olmak üzere projeye bir harcama yapılmamış, hat olduğu gibi duruyor diyebiliriz. 2026'da da bitiş tarihi öngörülmüş. Bu hattaki gecikme ve dolar etkisini hesaba kattığımızda 2026 yılına kadar hattın toplam maliyeti kurdaki artışla 211 milyar TL'ye çıkabilir sevgili Bakanım. Başlangıç maliyeti, dediğim gibi, 87 milyar TL'ydi. Buradaki sapmada da yaklaşık 124 milyar rakamını buluyoruz.

3 hattan bahsettim sadece, bu 3 hattaki beklenen sapma tam 270 milyar TL. Sayın Bakanım, bu miktar sizin sunumunuzda belirttiğiniz 2024 yılı yatırım teklifindeki demir yolu harcamalarından yaklaşık 100 milyar daha yüksek. Burada temel konu, ülke ekonomisinin yatırımları getirdiği nokta. Planlamanın, planlı ekonominin aslında yok sayılması ve ihale süreçlerinde yaşanan sorunlar ki bunların birçoğu 21/b'den kaynaklanıyor, demir yolu yatırımlarımızın geldiği noktayı gözler önüne seriyor.

Sayın Bakanım, bölgemle ilgili bir diğer önemli hususu da arz etmek istiyorum. Kayseri bildiğiniz gibi yaklaşık 1,5 milyonluk nüfusa sahip bir şehrimiz ve sanayide, ticarette ve turizmde çok önde gelen şehirlerimizden bir tanesi. Yaklaşık 4 milyar dolarlık ihracata sahip ve 4 üniversiteyi barındırıyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Toparlayın lütfen.

AŞKIN GENÇ (Kayseri) - Ve ne yazık ki şehrimizin dört bir çıkışında da ne kuzeyinde ne güneyinde ne doğusunda ne de batısında otoyola sahip değiliz. Ankara'dan Niğde'ye ve Adana'ya otoyolumuz var, Konya'ya otoyolu var fakat Kayseri otoyolu Kırşehir'e geldiğimizde sonlanıyor. Kırşehir'den sonra yine eski hatlardan Kayseri'ye ulaşıyoruz, yaklaşık 150 kilometrelik bir bölüm. Bizler Kayserili milletvekilleri olarak, Kayseri halkı olarak Kırşehir ve Kayseri arasında da otoyolun gerçekleştirilmesinden son derece mutlu olacağımızı ifade ediyorum.

Bütçemizin hayırlı olmasını temenni ediyorum, teşekkür ediyorum, sağ olun.