MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Çok teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonunun kıymetli üyeleri; bugün Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Kanunu Teklifi'mizin görüşmeleri için toplanmış bulunuyoruz.

1173 sayılı Milletlerarası Münasebetlerin Yürütülmesi ve Koordinasyonu Hakkında Kanun çerçevesinde ülkemizin yabancı ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla ilişkilerini yürüten ve bu alanda koordinasyonu sağlayan Dışişleri Bakanlığımız, Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın liderliğinde, Türkiye Yüzyılı vizyonumuz çerçevesinde bir yandan ülkemizin ve milletimizin hak ve menfaatlerini her platformda korumak ve geliştirmek için faaliyet göstermekte, bir yandan da küresel bir vizyonla Gazze'den Ukrayna'ya kadar geniş çapta uluslararası meseleleri takip ederek ihtilafların çözümü için aktif görevler üstlenmektedir.

Dışişleri Bakanlığımız, sadece siyasi ve diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi alanında değil, ekonomiden sağlığa, savunmadan bilişime, sanayiden çevreye uluslararası ilişkilerin geniş kapsamlı bir yaklaşımla ilgili tüm kurumlarımızla eş güdüm içerisinde yürütülmesi için çaba sarf etmektedir.

Dışişleri Bakanlığımızın ilgi ve dikkati aynı zamanda başta Avrupa ve Amerika'daki yurt dışı millet varlığımızın, soydaş ve akraba toplulukların ve insani dış politika anlayışı çerçevesinde dünyanın her köşesindeki tüm mazlum ve mağdurların da üzerindedir.

Dışişleri Bakanlığımızın ülkemiz bakımından bu hayati görevlerini en nitelikli şekilde yürütmesini temin etmek üzere, Bakanlığın ilgili birimleri kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi ve personel niteliklerinin yükseltilmesi için gerekli çalışmaları yürütmektedir. Bu yöndeki çalışmalara özellikle Sayın Hakan Fidan'ın Dışişleri Bakanlığı görevini üstlendiği 5 Haziran 2023 tarihinden itibaren de yoğunluk kazandırılmıştır. Bu çalışmalar kapsamında, ülkemizin uluslararası alandaki öncü konumuna ve rolüne uygun şekilde Türkiye Yüzyılı vizyonumuzu dış ilişkilerde en etkili şekilde hayata geçirmek üzere, Dışişleri Bakanlığının kurumsal kapasitesini daha üst seviyeye taşımaya ve daha donanımlı ve alanında uzman diplomatlar yetiştirmeye katkıda bulunmak amacıyla Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfının kurulması öngörülmüştür.

Vakfın hedefi, Dışişleri Bakanlığımıza paralel bir dış işleri yapılanması oluşturmak ya da Bakanlığın görevlerini üstlenmek değil Bakanlık merkez ve yurt dışı teşkilatının ve Bakanlık personeli faaliyetlerinin en etkin şekilde yürütülmesine destek sağlanmasıdır. Dünyada 261 diplomatik ve konsüler misyonla en geniş 3'üncü diplomatik ağa sahip Dışişleri Bakanlığımızın diğer ülkelerin dışişleri bakanlıklarıyla karşılaştırılamayacak ölçüde yoğun gündemini ve ilgi alanını dikkate alarak ilave imkânlarla desteklenmesi ve kurumsal gelişimine katkıda bulunulmasının ülkemizin ve milletimizin yüksek menfaatlerinin gereği olduğunu değerIendiriyoruz.

Dışişleri Bakanlığımız, Diplomasi Akademisiyle diplomatlarımızı uluslararası ilişkilerin güncel ve çetrefil meselelerine hazırlamakta, mesleki nitelik ve birikimlerini geliştirmek için kapsamlı eğitim programları düzenleyerek Türk diplomatlarının en yetkin şekilde yetiştirilmesi için çalışmalar yürütmektedir. Bununla birlikte, hızla değişen dünyada diplomatlarımızın çok çeşitli sınamalara göğüs gererek, ülkemizin menfaatlerini en iyi şekilde savunabilmeleri için mümkün olabilecek her türlü imkân vasıtasıyla daha nitelikli biçimde eğitilmeleri ülkemizin uluslararası alandaki rolünü ve etkinliğini doğrudan etkileyecektir. Özellikle "Yükseköğretim kurumları kurmak" olarak belirtilen faaliyet çerçevesinde...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Niye, üniversitelere güvenmiyor musunuz?

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Şimdi, istişare olacak; bu, konuşmanın ilk bölümü. Birazdan tartışacağız; güveniyoruz.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Amaç ne? Amaç, militan yetiştirmek mi?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Ağbaba, söz vereceğim.

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Bunun böyle olmadığını birazdan anlatacağız.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Türkiye'de yüzlerce üniversite var. Amaç ne?

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Var, var, o sorunun cevabı da var, rahat ol.

VELİ AĞBABA (Malatya) - "Paralel yapı" diyoruz ya, paralel yapı ...

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Yok, yok, öyle bir şey yok. Siz rahat olun, ben birazdan onun cevabını da vereceğim size.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Hocanız iyi değil sizin. Eskiden iş birliği yapıp ortak olduğunuz bir kocanız vardı ya; o, paralel yapı kurmuştu ya! Hocanız iyi değil sizin.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Ağbaba...

NİLGÜN ÖK (Denizli) - Hocadan haberleri sen alıyorsun, direkt görüşüyorsun, söyledin ya Komisyonda.

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Sayın Başkanım, herhâlde bir istişare bölümü olacak değil mi?

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Canbey, bir müsaade edin bana.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Hocanıza uymayın!

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli milletvekilleri, sayın hatibe lütfen konuşmasını tamamlamak için müsaade edelim, meramını bir anlatsın, müzakere edelim; niye bu teklifi vermiş diye öğrenelim.

Buyurun Sayın Canbey.

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Özellikle "Yükseköğretim kurumları kurmak" olarak belirtilen faaliyet çerçevesinde ileride tesis edilecek akademik eğitim kurumu vasıtasıyla bu diplomatlarımızın akademik donanımlarının geliştirilmesi...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Olacak iş değil ya, üniversite kuruluyor.

Sizin de karşı çıkmanız lazım.

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Ya, Sayın Ağbaba, cevabı var ya, biraz bekle, cevabı içinde var.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Canbey, buyurun, siz devam edin

MUSTAFA CANBEY (Balıkesir) - Konuşmanın insicamını bozuyor da Sayın Başkanım.

Başkanım, o zaman tekrar baştan alıyorum.

Özellikle "Yükseköğretim kurumları kurmak" olarak belirtilen faaliyet çerçevesinde ileride tesis edilecek akademik eğitim kurumu vasıtasıyla diplomatlarımızın akademik donanımlarının geliştirilmesi, yüksek lisans ve doktora çalışmaları yapılması ve referans yayınlarının geliştirilmesi ve çoğaltılması amaçlanmaktadır.

Vakfın ülkemiz ve milletimiz için yüksek bir kamu yararına hizmet edeceğine, geçmişi yüzyıllara dayanan köklü Hariciyemizin her zaman takdirle izlediğimiz performansının daha da yukarıya çekilmesine önemli katkılarda bulunacağına inanıyoruz

Çeşitli sınama ve tehditlere maruz kalan devletimiz ve milletimiz bakımından ülkemizi temsil edecek diplomatlarımızın Vakfın sağlayacağı ilave imkânlardan istifadeyle daha nitelikli ve alanlarında uzman olarak yetiştirilmeleri ve Dışişleri Bakanlığımızın kurumsal kapasitesinin geliştirilmesi şüphesiz yüksek bir kamu yararı teşkil edecektir.

Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfı ülkemizin temel kurumlarını desteklemek üzere kurulmuş Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı, Adalet Teşkilatını Güçlendirme Vakfı, Türk Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı gibi vakıflarla amaç ve faaliyetler itibarıyla benzer özellikler göstermektedir.

Vakfın amacı, Bakanlık mensuplarına sosyal güvenlik imkânları ya da kişisel imkânlar sunmak değil, Bakanlığın kurum olarak kapasitesinin daha da geliştirilmesine katkıda bulunmaktır. Bu bakımdan, kurulmak istenen Vakıf, 1996 yılında kurulmuş olan Dışişleri Bakanlığı Mensupları Sosyal Güvenlik ve Yardımlaşma Vakfından amaçları ve faaliyetleri bakımından tamamen farklıdır. Kanun teklifi kapsamında kurulacak Vakıf, Bakanlığın hizmet kalitesinin ve kurumsal kapasitesinin artırılması amacıyla her türlü taşınır ve taşınmaz almak, kiralamak, inşa etmek, gerektiğinde bunların kullanımını kısmen veya tamamen Bakanlığa bırakmak, her türlü taşıt aracı almak, kiralamak, gerektiğinde Bakanlığa tahsis etmek; Bakanlığa ait veya tahsisli olup güncel olarak ihtiyaç duyulmayan taşınmazların ilgili mevzuat hükümlerine uyulmak suretiyle Bakanlık yararına değerlendirilmesine yönelik çalışmalar yapmak; yükseköğretim kurumları kurmak; personelin niteliklerinin ve temsil kabiliyetinin geliştirilmesini desteklemek; Vakfa gelir temin edilmesi ve Vakfın amaçlarına tahsis edilmesi maksadıyla yurt içinde ve yurt dışında taşınır ve taşınmaz almak, satmak, kiralamak; ayni ve nakdî, fikrî ve sınai her türlü hak ve alacağı temin etmek; takas, trampa, ipotek tesisi ve benzeri tasarruflarda bulunmak; taşınmaz inşa etmek ve ettirmek; devlet iç borçlanma senetleri ve 4749 sayılı Kanun kapsamında Hazine Müsteşarlığı Varlık Kiralama Anonim Şirketi tarafından ihraç edilen kira sertifikaları, şirket tahvilleri, hisse senetleri ve sair menkul kıymetler almak, satmak; şirket ve ticari işletme kurmak, işletmek, işlettirmek faaliyetlerini yürütecektir.

Bu faaliyetlerin Vakfın faaliyet alanları arasında yer almasının sebebi, Vakfın temel amaçları olan Dışişleri Bakanlığı teşkilatının faaliyetlerinin güçlendirilmesi, personelin temsil kabiliyeti yüksek ve donanımlı yetiştirilmesinin desteklenmesi hedeflerine yönelik olarak kaynak üreterek katkıda bulunmasıdır.

Vakfın amacı, kamu yararına faaliyet gösteren diğer vakıflarda şirketler, ortaklıklar, iştirakler vasıtasıyla gelir elde edilmesi gibi, devlet hazinesi ve Hazine ve Maliye Bakanlığından herhangi bir destek almadan gelir üreterek amaçlarına yönelik faaliyetlerde bulunmaktır. Bu maddelerle vakfa Dışişleri Bakanlığının maddi varlıkları üzerinde bir yetki değil, Dışişleri Bakanlığının bu alandaki tasarruflarına katkı sağlayacak çalışmalar, raporlar ve değerlendirmeler hazırlamak üzere görevler verilmesi hedeflenmektedir.

Vakfın karar organı olan mütevelli heyeti, Sayın Dışişleri Bakanının başkanlığında; Bakanlıkta genel müdür veya büyükelçi ve üstü seviyede görev yapan veya yapmış kişiler ile akademi ve iş dünyasından alanında temayüz etmiş kişiler arasından Sayın Bakan tarafından seçilecektir.

Yönetim ve denetleme kurullarının oluşumu da Vakıf kanununda açık ve net şekilde tanımlanmaktadır. Mütevelli heyeti başkanı olan Bakan Vakfın tüm çalışma ve işlemlerini her zaman denetleme yetkisine sahiptir. Dolayısıyla, vakfın bizzat Sayın Bakanın başkanlığında ve denetiminde faaliyet gösterecek olması, buna ilaveten denetleme kurulunun 2'si Bakanlık mensubu ve 1'i Hazine ve Maliye Bakanlığı mensubu olmak üzere 3 kişiden oluşacak olması Vakfın Bakanlığın yönlendirme ve denetiminde faaliyet göstermesini sağlayacaktır.

Vakfın kurulmasında ve faaliyetlerini yürütmesinde kamu yararının ölçütü, ülkemizin uluslararası alanda daha da artacak etkinliği ve uluslararası gündemi ülkemizin çıkarları doğrultusunda yönlendirme kabiliyeti olacaktır.

Bu hususlar çerçevesinde, Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfının kuruluşunun kıymetli milletvekillerimizce desteklenmesini istirham ediyoruz.

Teşekkür ediyorum.