OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Hocam, siyanürle ilgili, su havzalarına ya da derelere kalıcı zararıyla ilgili bir soru sormuştum; buna cevap vermediniz. Yani sürekli su kullanımı bizim aşağıki, işte, 1.600 metre Fırat Nehri; ondan sonraki, işte, oradaki tehlike arz edilirken... Yani siyanür havada karışınca altı ay, suda... Onunla ilgili bir yorumda bulunmadınız.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Şu anda okuduğumuz makalelerde, çalışmalarda bu havuzlardaki normal proses içinde, oldukça düşük düzeyde olduğu belirtilen proses içinde tabii. Bunlar her kuralın tam olarak uygulanmasıyla ilgili bir durum.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Yok, kurallara uydular ama aktı şimdi yani zehirledi dereyi.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Evet. Şu an akan malzemeyi diyorsunuz değil mi Vekilim?

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Yok, yok. Su zehirlendi.

KAYIHAN PALA (Bursa) - Su kontaminasyonu.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Su kontaminasyonu.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Su kontaminasyonu.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Bu olayla ilgili su kontaminasyonu riski, bana göre, siyanür açısından zayıf.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Yok, yok, bu olayla ilgili demiyorum Hocam.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Ama diğer konu biraz farklı.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Havuzlar boşaldı, Romanya'daki kaza yaşandı.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Evet.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Özellikle, işte, Çernobil'le hep böyle bir kıyas yapılır yani. Asıl tehlikenin bu olduğu söylendikçe... İşte, suya aktı; diyelim ki kurallara uyulsa bile bir zehirlenme söz konusu olur.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Evet yani "Farklı bir durum oluştu ve o, aktı." diyorsunuz.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Şimdi, su kontaminasyonunu merak ediyorum.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Oraya, tabii, akış ve mesafe koşullarını bilmiyorum. Gördüm gerçi, hani, yakınlık var ama açıkçası yorumlamam zor olur. Bir risk oluşturabilir mi? Elbette oluşturabilir yani "oluşturmaz" demek de yanlış olur fakat oradaki siyanür düzeyinin yüksek olmadığını biliyorum, kullanılan siyanür konsantrasyonu çok düşük, bozundurma süreçleri var, havaya karışan oran çok düşük. Alkali ortam sağlandıysa riskler azaltılıyor zaten.

OĞUZ ÜÇÜNCÜ (İstanbul) - Yapılıyor zaten.

PROF. DR. ONUR ERDEM - Evet yani bunları zaten yapmaları gerekiyor, bunlar temel şeyler yani yapılması gereken şeyler ama tabii, öyle olağanüstü bir durum oluşursa oradaki malzeme ya da sıvı malzemenin akışı olabilir mi? Onun hareketi oraya kadar... Tabii, bunu bilemiyorum yani net bir cevap vermem zor olur, özür diliyorum.

DENİZ YAVUZYILMAZ (Zonguldak) - Otopsi raporlarını inceleyebildiniz mi?

PROF. DR. ONUR ERDEM - Hayır, bana gelmedi, bilmiyorum yani.

DOÇ. DR. SERMET SEZİGEN - Sayın Milletvekilim, demin de arz ettiğim üzere, hani, biz o bir haftalık akut süreçte sadece danışmanlık hizmeti verdik; sonrasında herhangi bir temasımız olmadı. Otopsi raporlarını görmedik. Ben de sizin gibi basından takip ettim efendim. Enkaz altında kalan işçilerin, cenazesine ulaşılan kardeşlerimizin otopsisinde ağır metal maruziyetine bakılıp bakılmadığı hususunda, hani, savcılık makamı ne tür bir talepte bulundu, açıkçası bilmiyorum, bu konuda bilgimiz yok. Dediğiniz üzere, biz bu bilirkişi raporunu görmedik; dolayısıyla, sizin verdiğiniz bilgilerden yola çıkarak, işte, bu su örnekleri -görmediğim için konuşuyorum, sadece sayfa notu aldım efendim- hani, bunlar yer üstü suyu mu, yer altı suyu mu yoksa akıntı suları mı, hani, ben oradan onu çok çıkartamadım. Referans alınan, 2021'deki bu referans kuyular var madenin etrafında, yer altı kuyuları -ona da tamamen, gittiğim için aşinayım- oralarla mı karşılaştırıldı, bilmiyorum. Dolayısıyla biz çevre sağlığı uzmanı değiliz; hocam toksikolog, ben de KBRN uzmanıyım. İkinci Oturumda hocam zaten çevre sağlığına etkilerini söyleyecek. Eğer, hani, bilirkişi raporu çevre sağlığıyla ilgili akademik bir birime gönderilirse Komisyona çok net, sağlıklı bilgiler gelir karşılaştırma anlamında çünkü bizim günlük akademik ve bilimsel faaliyetlerimizde, işte, özellikle siyanür ve ağır metalle ilgili su veya toprak örneklerine yoğunlaştığımız bir nokta yok efendim; dolayısıyla hani, çevre sağlığıyla bire bir ilişkili bir kuruma veya üniversitedeki ilgili bölüme göndermek sizlere daha sağlıklı bilgiler sunacaktır.

Teşekkür ederim.