ADEM YILDIRIM (İstanbul) - Başkanım, ben de öncelikle böyle bir toplantı tertip ettiğiniz için size ve Komisyon üyelerimize teşekkür ediyorum. Yine, kıymetli Bakanımıza, Bakan Yardımcımıza ve Bakanlıktaki bürokratlarımıza, Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürümüze de teşekkür ediyorum, vekillerimizi de saygıyla selamlıyorum.

Tabii, ben buradaki verilerden hareketle birkaç hususa dikkat çekmek istiyorum. Öncelikle, 340 bin mahkûm olduğu söylendi -daha doğrusu tutuklu ve hükümlü sayımız- bunun yüzde 84'ünün hükümlü, diğer yüzde 16'lık kısmı ise tutuklu olarak söylendi; bu sayı bizim nüfusumuzla orantılandığında dünya kriterleri çerçevesinde nasıl bir fotoğraf ortaya koyuyor, bu konuda bir çalışmamız var mı?

Diğer bir husus, yine, suç tiplerine göre bir analiz yapıldı ve en fazla uyuşturucu yüzde 36, hırsızlık yüzde 25, yağma yüzde 8, dolandırıcılık yüzde 6; topladığımızda zaten aslında "adi suç" dediğimiz bu suç tipleri yüzde 75 civarı oluyor. Terör suçuna baktığımız zaman yüzde 7 ama gerek Genel Kurulumuz gerek bu komisyonlarımız hep terör suçları üzerinden, maalesef, işgal edilir. Ya, yüzde 75 başka suçtan mahkûm var, biz bunu nasıl engelleyebiliriz, nasıl burayı önleyebiliriz, nasıl burayla alakalı birtakım çalışmalar yapabiliriz; aslında bunları konuşmamız lazım. Toplumun yüzde 75'ini ilgilendiriyor, en az, diğer suçları saymadığım için söylüyorum. Bu anlamda da her mahkûm, her hükümlü, her tutuklu bizim için önemli her şeyden önce çünkü insandır ve devletimize -biraz önce Harun Bey de ifade etti- emanettir; suçuna, tipine bakamayız, şekline bakamayız, artık ona bizim himayemizde olan, devletin himayesinde olan bir emanet olarak bakmak ve görmek zorundayız. Bu anlamda, temelinde insan olan, bu insanlarımıza dönük; Avrupa'yla kıyasladığımız zaman, Amerika'yla veya başka ülkelerle kıyasladığımız zaman bizim tutuklu ve hükümlülerimizle ilgili bir veriyi ortaya koyabiliyor muyuz; bunu ben ifade etmek istiyorum.

Diğer taraftan, erkek hükümlü ve tutuklu sayımız yüzde 95, kadın yüzde 4, çocuk yüzde 1; bu veriler bize suça yaklaşmadan öncesi için birtakım şeyler vermiyor mu? Mesela, cezaevine gelmeden önceki noktalarda burayı nasıl engelleyebiliriz, aslında bizim buralarda biraz da bunları konuşmamızda fayda var. Tabii ki hükümlü haklarını, tutuklu haklarını konuşacağız ama nihayetinde bu insanlar buraya gelmeden önce başka masum insanların hakkını ihlal etmiştir, o hakkı ihlal edilen insanlar da en temelde insandır, onların hakkını da düşünmemiz gerekebilir; bu anlamda da belki Bakanlık olarak böyle bir çalışma yapmamızın gerekli olduğunu düşünüyorum.

Diğer taraftan, kamera görüşmesiyle ilgili güzel bir sunum yaptınız, izledik, duygulandırıcı bir şey, evet, hiç kimsenin temenni etmeyeceği bir şey; böyle bir uygulama bizden başka ülkelerde var mı veya biz model olabiliyor muyuz yoksa başka bir yerden mi model aldık; bu da önemli.

Son bir sorum da şu olacak: Cezaevinde hükümlü olarak kalan en uzun hükümlü grubu hangisi? Yani, şu an hükümlü olarak en uzun kim kalmış? Ya, bu siyasi olur, adi olur, adam öldürmeden olur, ne bileyim, yağma olur, terör suçu olur...

ADALET BAKANI YILMAZ TUNÇ - Suç bakımından mı?

ADALET BAKAN YARDIMCISI HURŞİT YILDIRIM - Suçlu bakımından mı?

ADEM YILDIRIM (İstanbul) - Suç bakımından, suçlu bakımından baktığımızda, yani mesela ben 1992 Sivas olaylarını biliyorum. Yani Sivas mahkûmlarından daha önce bir hükümlü var mı mesela burada?

BAŞKAN DERYA YANIK - Hükümlü mü, tutuklu mu?

ADEM YILDIRIM (İstanbul) - Hükümlü. Tutuklu zaten olma ihtimali olmaz yani otuz yılı aştı, otuz iki yıla gelmiş oldu.

Mesela otuz yıldan fazla hükümlü grubu var mı Bakanım? Bu konuda da bir bilgilendirme yapılabilirse.

Bir de son olarak, tutuklu ve hükümlü oranları bakımından yüzde 84 hükümlü var cezaevlerimizde, yüzde 16 da tutuklu var. Bu oran yine, dünya değerlendirmesinde kıyasladığımız zaman veya gelişmiş ülkeler bakımından Türkiye'mizin bulunduğu yer de önemlidir. Bu konuda da bir bilgilendirme yapılırsa. Cezaevleriyle alakalı, İbrahim Bey değerlendirme yaptığı için oraya girmeyeceğim çünkü beraber gezmiştik cezaevlerini; Diyarbakır, Mardin, Sincan Cezaevlerini.

BAŞKAN DERYA YANIK - Toparlayalım.

ADEM YILDIRIM (İstanbul) - Oradaki değerlendirmeleri diğer milletvekillerimizle, Komisyon üyelerimizle birlikte değerlendirdik. Bizim amacımız, hep birlikte, hangi partiden olursa olsun arkadaşlarımız, tabii ki buradaki gerçek ihlaller varsa bunu görüp, doğrudan yetkili kurumlara bildirip gereğini yapmaktır. Cezaevleri Genel Müdürümüzü de burada tekrar tebrik ediyoruz. Oradan iletmiş olduğumuz notların gereğinin yapılmış olması, bu ziyaretlerin önemini bir kez daha artırmış oluyor. Bu bakımdan da bizim bu çalışmaların ne denli kıymetli, önemli olduğunu ve bunun gereğini yapan sizlerin de ne denli kıymetli çalışma yaptığını bir kez daha ifade etmek istiyorum.

Teşekkür ediyorum.