ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Soruların içerisinde benim sorularım sorulmuşsa zaten söz hakkımı kullanmayacağım.

Tabii, konu teknik, herkes kendi alanında uzman. Sizin söylediğiniz harita o dediğiniz incelemelere göre oluşturulmuş bir harita yani "Bir fayın aktif olup olmadığı şu parametrelere göre tespit edilir." diyorsunuz ya, o harita güncel ve o dediğiniz parametrelere göre tespit edilmiş bir harita mı, buna rağmen mi "Aktif değil." diyoruz?

İkinci olarak, tabii, her yerde, medyada da bu konuda çok görüş beyanında bulunan oldu, Komisyonumuza da alanında çok uzman geldi, aktif fay iddiasına karşı şöyle bir şey söylemişlerdi: "Aktif bir fayda 70 metre kil birikmez." Burada kil birikti ve bu ölçümler sonucu ortaya çıkan verilerle de belirtilmiş; bu konuda düşünceniz nedir, bunun aktifliğiyle ilişkin olarak?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Şimdi, bu fayın aktif olup olmadığını Jeoloji Mühendisleri Odası söylemiyor, Türkiye Cumhuriyeti devletinin yayınlattığı diri fay atlası var, orada ifade ediliyor.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - İşte "Güncel mi? dedim. Az önce söylediğiniz incelemeler yapılmış mı?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Bu güncel, söylediğim şey güncel, 2013 yılında yayınlandı. Maraş depremlerinden sonra bunun yenilenmesi konusunda bir çalışma başlatıldı, çalışma içerisinde yer alan kurumları biraz önce ifade ettim.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Henüz yenilenmedi.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Belki 2026'da yeni diri fay haritası da çıkacak. Tabii ki 70 metre bir fay üzerinde kil birikebilir, onun ne periyotta deprem ürettiğini bilmiyorum çünkü biraz önce dediğim gibi, palio sismolojik çalışmalar yürütülmesi lazım bir noktada. Bir de bunlar sondajla tespit edilen olgular değil. Ta barajın batısından başlayıp Ovacık'ın doğusunda bağlanan, aşağı yukarı 70 kilometre uzunluğundaki bu fayın diri olup olmadığı o fay üzerinde yapılacak inceleme, jeolojik çalışmalar, morfolojik belirteçler... En önemlisi de farklı lokasyonlarda paleosismolojik hendekler açılır, bu hendeklerde yaşlandırma yapılır...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Ama siz bunlar yapılmadan "Aktiftir." diye söylediniz, net.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Ben demedim, bunu Türkiye Cumhuriyeti devleti söylüyor.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Ama bunlar yapılmış mı peki, bunlar yapılmış mı? Emin misiniz?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Bunlara ilişkin çalışmaları başlattığımızı ifade ettim ben...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Bürokrasinin yaptığı hiçbir şeyi doğru bulmuyorsunuz, bunu niye buluyorsunuz?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Ya, ben ülkenin yayınladığı haritayı doğru buluyorum. Bizim elimizde şu an geçerli tek harita 2013 yılında MTA Genel Müdürlüğü...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Hayır, Bakanlık ile o saydığınız kurumların yayınladığı ve söylediği hiçbir şeyin doğru olmadığını söylüyorsunuz. Bu hariç mi?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Hayır, bu hariç değil. Tabii ki itiraz ettiğimiz konular var; bunun yetersiz olduğunu, eksik olduğunu, şu an mesela 550'ye yakın diri fay olduğunu söylüyoruz. Bu yaptığımız çalışmalar...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Bu, hepimizin sorunu tabii. Bu arada, ben bir savunma makamı değilim, onu söyleyeyim.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Sayın Vekilim, burada söylediğim şey şu...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Emin olmaya çalışıyorum.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Bunu söyleyen, iddia eden arkadaşların bir tane bilimsel yayın göstermesi lazım bize; bizi davet edip, götürüp yaptığı çalışmayı anlatması lazım, onun gördüğü 70 metre kili benim de görmem lazım.

MUSTAFA SARIGÜL (Erzincan) - AFAD'ın programlarında, AFAD'ın haritasında bu var, değil mi?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Tabii, var.

TMMOB ERZİNCAN İLİÇ KOMİSYONU ÜYESİ CEMALETTİN KÜÇÜK - Son bilirkişi raporuna bakarsanız görürsünüz.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - 70 metre kile ilişkin bir veri, data yok mu hiç bildiğiniz, ulaştığınız?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Yok, hiç yok, bir tane yayımlanmış makale yok diyorum Sayın Vekilim. Ben parmağı koklayarak bilemem ki 70 metre mi kesti, 60 metre mi kesti, nerede kesti? Bunun açıklanması gerekmez mi? Biraz önce ifade...

BAŞKAN ATAY USLU - Şimdi, Başkanım, tabii, benim de merak ettiğim soru şu, hani, burada bizim Komisyon olarak aslında alanımız şu: Mesela diri deprem fay hattının olduğu noktalarda -sizin görüşünüz- madencilik, işte, diğer ekonomik faaliyetlerin hiçbirinin yapılmaması mı gerekiyor; güvenlik katsayısı değiştirilerek mi yapılması gerekiyor? Aslında biz, hani, raporun son bölümüne şunu yazacağız tabii...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Bizi ilgilendiren kısmı orası.

BAŞKAN ATAY USLU - Hani, şey şu: Biz yasaya öyle bir şey yazalım ki -çünkü biz yasa koyucuyuz, biz bunun için çalışıyoruz- yürütme organı da bundan sonra yapamasın. Bizim orada görmek istediğimiz şey şu: Diri fay hatlarının olduğu yerlerde bu tür madenciliklerin hiçbirinin asla yapılmaması gerekiyor.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - "Yapılmamalı." demeliyiz yani.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Hayır, öyle bir şey söylemiyoruz, öyle bir iddiamız yok.

BAŞKAN ATAY USLU - Yok, hani...

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Ama işletme tesisi götürülüp fay zonu üzerine inşa edilemez. Siz orada ocak açabilirsiniz, madeni...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - İşletme tesisi kısmını diyorsunuz.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Onu söylüyorum zaten.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Tamam.

BAŞKAN ATAY USLU - Bizim asıl öğrenmek istediğimiz bu.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Biz bilgiye ulaşmaya çalışıyoruz; kavga değil derdimiz, savunma da değil.

BAŞKAN ATAY USLU - Bundan sonraki süreçte şeyimiz ne olsun ya...

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Sayın Başkanım, şunu söyleyeyim...

BAŞKAN ATAY USLU - Yürütme organına, yasama organına tavsiyemiz ne olsun?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Tamam, ona örnek vereceğim.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Biz doğru yere ulaşmaya çalışıyoruz.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Yani, bu konuda Çevre Bakanlığının da bir çalışması var, AFAD Başkanlığının da bir çalışması var.

Birkaç tane örnek vereceğim: Çin gibi kalabalık bir ülke fay zonlarına 3 ile 5 kilometrede bina inşa etmiyor. Yanı başımızda İran 500 metre yakınsa bir tane bina inşa etmiyor, ahır bile yapamazsın. Avrupa Birliği ülkelerinin deprem yönetmeliklerinde bu veri var. Amerika Birleşik Devletlerinde aktif fayların bulunduğu alanlar için düzenlemeler getirildi. Bizde, biraz önce de gösterdim, tesis alanın ortasından geçiyor.

BAŞKAN ATAY USLU - Peki, bu aktif fayların tamamı aynı kategoride mi? Bazılarının depremselliği yüksek, bazıları düşük mü?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Hayır, farklı farklı tabii.

BAŞKAN ATAY USLU - Bununla ilgili teknik bir olay var mı?

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Var tabii. Buna ilişkin de yaklaşım metotları var. Bunların tamamı artık uluslararası standartları olan, teknik...

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Odanızın buna ilişkin bir çalışması, raporu var mı?

BAŞKAN ATAY USLU - Mesela bu lazım bize, mesela bu konu bizim için önemli.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Tabii, o, bize lazım.

BAŞKAN ATAY USLU - Yani, depremsellik üreten noktalar... Tabii, depremselliğin -ben teknik bir insan değilim- büyüklüğüne bağlı olarak kurulamayacak işletmeler ya da alınacak güvenlik tedbirleri -neyse- güvenlik katsayılarıyla ilgili bir çalışma varsa aslında bizim için önemli. Ama Türkiye'deki fay hatlarının doğru olup olmadığı, diri fay hattının yeteri kadar tespit edilip edilmediği gibi konu, evet, bizim alanımıza giriyor ama biz bunu, tabii araştıracak, bir Komisyon da değiliz. Bu konu zaten çalışılıyor, çalışacak ama biz "Şurada bu sistem olmasın, bu madencilik yapılmasın." yerine bununla bağlantı kurmak için aslında sizi dinlemek istedik, zaten akademisyenleri bunun için dinlemek istiyoruz.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Sayın Başkanım, şimdi...

BAŞKAN ATAY USLU - Hani, hiç yapılamaz bir konu, bu denebilir. Hani, denebilir ki: "Deprem üreten noktalarda, fay hatlarının olduğu noktalarda hiç yapılamaz." Bu denebilir, bir görüş, buna saygımız... Herhangi bir şeyi yok ama Jeoloji Mühendisleri Odası olarak "Biz jeoloji mühendisiyiz, biz depremselliği hissedebiliriz, biz mühendisiz. Biz tedbir alınarak bunların da şunların da yapılabileceğini düşünüyoruz ancak şu tedbirlerin alınması lazım, şu kısıtlayıcı önlemlerin getirilmesi gerekiyor..." Bizi ilgilendiren nokta tam burası.

TMMOB JEOLOJİ MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI HÜSEYİN ALAN - Sayın Başkanım, ben diğer...

BAŞKAN ATAY USLU - Yoksa bizim altın madenciliğiyle ilgili "Yapılmasın." diyenlere saygımız... Eyvallah! Bununla ilgili belki burada farklı arkadaşlarla aynı şeyleri düşünüyor olabiliriz farklı noktalarda ancak "Yapılsın ancak şu önlemler de alınsın, şu tedbirler mutlaka uygulanmalıdır, kati olarak yasa şunu konularda düzenleyici tedbir getirmelidir." denen noktalar da önemli bizim için.

ŞENGÜL KARSLI (İstanbul) - Zaten anladığım kadarıyla buradaki hazırunda da "Madencilik, işte, siyanürle yapılsın, yapılmasın." diye net, ortak bir görüş yok; konuşmalarından çıkardığım sonuç.