ERTUĞRUL KOCACIK (Sakarya) - Sayın Başkan, Kıymetli Bakanım, değerli milletvekilleri ve saygıdeğer basın mensupları; Kültür ve Turizm Bakanlığımızın 2025 yılı bütçesi üzerine konuşmak için AK PARTİ Grubum adına söz almış bulunmaktayım. Hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün burada, yalnızca rakamlardan veya hedeflerden değil; ülkemizin medeniyet birikimini, tarihini ve kültürünü geleceğe taşıma sorumluluğumuzdan söz etmek için bulunuyorum çünkü biz biliyoruz ki bir ülkenin kültürel mirası tarih boyunca biriktirdiği değerleri, sanatı ve medeniyeti yansıtır. Geçmişten devraldığımız bu mirası korumak, gelecek nesillere aktarmak ve tüm dünyaya tanıtmak bizim için bir görevdir.

Değerli milletvekilleri, AK PARTİ olarak iktidara geldiğimiz günden bu yana kültür ve turizm alanında sayısız projeye imza attık, milletimizle kurduğumuz gönül köprüleri üzerinden sanat ve kültürü toplumun her kesimine ulaştırma hedefiyle yola çıktık. 2002 yılından bu yana geliştirdiğimiz projelerle çıtayı sürekli yükseltmek, ülkemizin kültür ve turizm potansiyelini dünya standartlarına taşımak için çalıştık; çalışmaya da devam ediyoruz. 2025 yılı bütçemizi bir önceki yıla göre yüzde 37 oranında artırdık ve bu artış kültür ile sanata verdiğimiz önemin ve yarına daha güçlü bir miras bırakma vizyonumuzun somut bir göstergesidir.

Anadolu'nun eşsiz zenginliğini barındıran bu topraklarda tarih boyunca birçok medeniyetin izleri yer almıştır. Bu izler, Türk turizmi açısından olduğu kadar kültürel zenginliğimiz için de bir gurur kaynağıdır. AK PARTİ olarak bu zengin mirasın korunması, restore edilmesi ve dünya kamuoyuna tanıtılması için yürüttüğümüz çalışmaları bugün sizlere anlatmaya çalışacağım.

Sayın Başkan, değerli katılımcılar; AK PARTİ olarak kültürel mirasımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması konusunda çok önemli çalışmalar gerçekleştirdik; özellikle arkeolojik kazı ve araştırmalar alanında büyük atılımlar yaptık. Bugün ülkemizde 536 arkeolojik kazı çalışması devam ediyor. 2020 yılında, küresel salgına rağmen, arkeolojik kazı sayısını 500'ün üzerine çıkardık; 2021'de bu sayı 670'e, 2022'de 713'e, 2023 sonunda ise 720'ye ulaştı; 2024 sonunda ise bu sayının 765 olmasını bekliyoruz.

Yurt dışına kaçırılan eserlerimizin iadesi konusunda çalışmalarımız da titizlikle devam ediyor. 2002-2024 yılları arasında toplamda 12.155 eserimizi ülkemize geri kazandırdık. Türkiye'nin ilk millî arkeoloji enstitüsü olan Türk Arkeoloji ve Kültürel Miras Enstitüsü 2024 yılında yasal statüsüne kavuşarak faaliyetlerine başladı. 430 bilim, kültür ve sanat insanın katkısıyla çalışmalarını sürdüren bu Enstitü, Türkoloji İhtisas Kütüphanesi ve Türkiye'nin alanında uzmanlaşan ilk Arkeometri Laboratuvarıyla hizmet vermektedir.

Değerli milletvekilleri, Bakanlığımıza bağlı müze sayısı 2002'de 183 iken 2024 yıl itibarıyla 2.117'ye yükselmiştir. Özel müze sayımız ise 2024 Ekim ayı itibarıyla 426'ya ulaşmıştır. Kütahya Arkeoloji ve Maden Müzesi, Manisa Müzesi, Ermenek Müzesi, İstanbul Arkeoloji Müzesinin Çinili Köşk ve Eski Şark Eserleri bölümleri, Osman Hamdi Bey Evi ve Müzesi ve Malatya Arkeoloji Müzesi gibi projelerimizde çalışmalar devam etmektedir. İnşallah, bu projeleri en kısa sürede tamamlayarak milletimizin hizmetine sunacağız.

Müze ve ören yerlerini ziyaret eden kişi sayısı 2002 yılında 7,4 milyon iken 2023'te bu sayı 30 milyona ulaştı. 2024 yılı Ocak-Eylül döneminde ise ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8 artarak 25,2 milyon olarak gerçekleşti. Bu artışta, vatandaşlarımızın tarihî ve kültürel değerlere kolay ve ekonomik bir şekilde ulaşmasını sağlayan, fiyatı 60 TL'ye sabitlenen Müze Kart uygulamasının büyük payı var. Bu vesileyle Sayın Bakanımıza teşekkür etmek istiyorum. Müze Kart'la Bakanlığımıza bağlı müze ve ören yerleri, Millî Saraylar İdaresi Başkanlığına bağlı ziyaret alanları ve Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığına bağlı alanlara giriş sağlanmaktadır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kültürel mirasımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması amacıyla çok önemli çalışmalara imza attık. Eser ve hizmet siyasetimizle medeniyetimizin kadim değerlerini ihya ederek geleceğe taşıyoruz. Kültürel mirasın korunması noktasında çarpıcı bir karşılaştırma yapmak gerekirse 2003 yılına kadar yalnızca 53 eser restore edilmişken 2003'ten 2023'e kadar toplamda 2.447 tescilli taşınmaz kültür varlığının restorasyonunu tamamladık. Sadece 2018-2023 yılları arasında 674 eserin restorasyonu gerçekleştirildi. 2024 yılında ise 76 eserimizin proje ve restorasyon çalışmalarını tamamladık, hâlen 150 eser üzerinde çalışmalarımız devam ediyor. 2002'den 2024'e kadar toplamda 5.913 vakıf kültür varlığının restorasyon ve onarımını gerçekleştirdik. Osmanlı coğrafyasında ecdadımızın mirasını yaşatacak 36 projeyi tamamladık ve 7 çalışma hâlâ sürüyor.

UNESCO Dünya Mirası Listesi'ndeki varlık sayımız 21'e çıkardık. 2023 yılında Gordion ve Anadolu'nun Orta Çağı Dönemi Hipostil Ahşap Camileri kapsamında Konya Eşrefoğlu Camisi, Ankara Ahi Şerafettin Camisi, Afyonkarahisar Ulu Camisi, Eskişehir Sivrihisar Ulu Camisi ve Kastamonu Mahmutbey Camisi listeye eklendi. Tamamlanan bazı önemli restorasyon projelerimiz arasında Antalya Demre Aziz Nikolaos Kilisesi, İstanbul Defter-i Hakani Nezareti Binası, Nevşehir Meryem Ana Kilisesi, Bitlis Ahlat Sahil Kalesi ve İzmir Birgi Çakırağa Konağı bulunmaktadır.

2023 yılında kurulan Hatay Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü ve Bodrum Sualtı Restorasyon ve Konservasyon Bölge Laboratuvarı Müdürlüğü ile Bakanlığımıza bağlı restorasyon ve konservasyon merkez ve bölge laboratuvarı müdürlüklerinin sayısını 12'ye çıkardık. Bu laboratuvarlarda 2024 yılı Eylül ayı sonuna kadar 11.186 eserin restorasyonu tamamlanmış olup 2014'ten 2023 Eylül ayına kadar toplamda 186.466 eserin restorasyon ve konservasyon çalışmaları yapılmıştır. Taşınmaz kültür varlıklarına yardım programı kapsamında 2023 ve 2024 yıllarında deprem bölgesine yönelik dört başvuru döneminde 941 yapıya proje yardımı ve 132 yapıya uygulama yardımı olmak üzere toplamda 1.073 yapıya 1,1 milyar lira destek sağladık. Kültürel mirasımızın korunması ve gelecek nesillere aktarılması noktasında kararlı adımlarla ilerlemeye devam edeceğiz. 2025 yılı bütçemizle restorasyon ve koruma çalışmalarımızı daha da güçlendireceğiz.

Değerli milletvekilleri, AK PARTİ olarak kültür ve sanat alanında özellikle sinema sektörü ve telif hakları konusunda çok önemli atılımlar gerçekleştirdik. Yerli sinemamızı ve kıymetli sanatçılarımızı her zaman destekledik ve desteklemeye devam edeceğiz. Sinema sektörüne sağladığımız destekleri sürekli artırıyoruz. 2023 yılında 103 sinema etkinliğine 56,8 milyon lira, 84 sinema salonu işletmesine 14,2 milyon lira, 166 sinema projesinde ise 131,2 milyon lira olmak üzere toplamda 202,2 milyon lira destek sağladık. 2023 yılı içinde toplam sinema seyirci sayımız 31 milyonu aştı ve yerli film izlenme oranımız yüzde 44'e ulaştı. Bu başarı, Türk sinemasına verdiğimiz desteğin bir göstergesidir.

Çocuklar için Gezen Sinema projemiz kapsamında 6 Şubat depremlerinden etkilenen tüm il ve ilçelerde özellikle çocuklarımızın rehabilitasyonuna katkı sağlamak ve sosyal hayatın normalleşmesine destek olmak amacıyla film gösterimleri gerçekleştirdik. Türk dünyasıyla sinema alanındaki iş birliğimizi güçlendirdik. Korkut Ata Türk Dünyası Film Festivali'nin ilk 2'sine ev sahipliği yaptık, 3'üncüsünü ise Azerbaycan'ın Bakü ve Şuşa şehirlerinde düzenledik. Bu etkinliklerde yüzlerce kültür insanı bir araya geldi. Telif hakları sistemini güçlendirerek kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yürütülmesine yönelik projelere Bakanlık olarak mali destek sağladık. Bu kapsamda, 2002 yılından 2024 yılı Ekim ayına kadar toplam 655 projeye mali destek sağladık. 2025 yılında da sinema sektörümüz ve telif hakları üzerindeki çalışmalarımıza devam edeceğiz. Yerli film üretimini teşvik etmek, sinema salonu sayısını artırmak gibi adımları sürdürmeye kararlıyız. Kültür merkezlerimizde sinema salonları, sergi alanları ve çok amaçlı salonlar oluşturarak kültür-sanat faaliyetlerini ülkemizin dört bir yanına yaymaya devam edeceğiz.

Uluslararası kültürel iş birliklerimizi her geçen gün güçlendiriyor ve kültürel diplomasimizi dünya çapında etkin bir şekilde yürütüyoruz. Yunus Emre Enstitümüz bugün 67 ülkede 91 yurt dışı temsilciliğiyle Türkiye'yi, kültürel mirasımızı, dilimizi ve sanatımızı dünyaya tanıtıyor. Enstitümüz sadece 2024 yılında 600'ün üzerinde kültürel etkileşim faaliyeti gerçekleştirmiştir.

Otuz yılı aşkın süredir hizmet veren TİKA'dan bahsetmeden geçemeyiz. TİKA, medeniyetimizin değerlerini bugüne taşıyan çok özel bir kurumdur. Tüm dünyada dil, din, ırk ayrımı gözetmeksizin ihtiyaç duyanlara yardım eli uzatmak bizim inancımızın temelidir. Atalarımızın "Mazluma dini sorulmaz." sözüyle ilerlediğimiz bu yolda TİKA da Türkiye Cumhuriyeti bayrağını kıtalar arasında dalgalandırarak zorda kalanın yanında yer alıyor. TİKA'nın 2002 yılında 12 olan yurt dışı ofis sayısını 2024'te 63'e çıkardık. 1992-2002 yılları arasında yılda yaklaşık 200 proje gerçekleştiren TİKA bugün yılda 1.400 projeye imza atmaktadır. Her zaman zorda olanın yanında olmaya ve omuz vermeye devam edeceğiz.

Türk dünyasıyla kültürel iş birliğimizi de güçlendiriyoruz. Türk dünyası ortak alfabe çalışmaları kapsamında 34 harften oluşan ortak alfabe üzerinde uzlaşı sağladık. Ayrıca, müzelerimiz uluslararası alanda büyük başarılara imza atmaktadır. Bayburt Kenan Yavuz Etnografya Müzesi 2022 yılında Avrupa Birliği Europa Nostra Büyük Ödülü'ne layık görüldü. Tunceli Müzesi 2023 yılında European Museum Academy Luigi Micheletti ödüllerinde Avrupa'nın en iyi 3 müzesi arasına girdi. Efes Deneyim Müzesi ise 2024'te Momdo-Dr ödüllerinde "en iyi müze" kategorisinde ödül aldı.

Değerli milletvekilleri, AK PARTİ olarak, iktidara geldiğimiz günden bu yana kütüphanelerimizi yaşayan mekânlar hâline getirdik. Bilginin sadece korunduğu değil üretildiği ve paylaşıldığı modern merkezler oluşturduk. 2002'den itibaren 339 kütüphaneyi yeniden yapılandırdık ve 2018-2024 yılları arasında 230 yeni kütüphane açtık. Bugün 137 bin kişilik kapasiteye sahip 700 bin metrekareyi aşkın kapalı alanda 1.296 halk kütüphanemizle vatandaşlarımıza hizmet veriyoruz.

Rami Kütüphanesi projemiz, kütüphanecilik anlayışımızın en güzel örneklerinden biridir. 220 dönümlük bir alan içinde 36 bin metrekare kapalı alana ve 51 bin metrekare peyzaj alanına sahip olan Rami Kütüphanesi İstanbul'un en büyük, Avrupa'nın ise sayılı kütüphaneleri arasında yer almaktadır. Bu projeyle gerçekten gurur duyuyoruz.

Kütüphanelerimizin toplumun her kesimine ulaşabilmesi için Bakanlığımız alışveriş merkezlerinde 12, tren garlarında 2, havalimanlarında ise 3 kütüphane açmıştır. Ayrıca, 19 ihtisas kütüphanesi ve 88 millet kıraathanesi formatında halk kütüphanesi açılmıştır. Gezici kütüphane hizmetleri kapsamında ise 80 modern tasarımlı araçla yerleşik kütüphane hizmetlerinden yararlanamayan vatandaşlarımıza ulaşım sağlanmaktadır.

Değerli milletvekilleri, sanatın toplumla en etkili buluşma noktalarından biri sahne sanatlarıdır. Sahne sanatlarının gelişmesi ve yaygınlaşması için her zaman destek olduk. Tiyatro ve opera alanında önemli başarılara imza attık. Devlet Tiyatroları 2023-2024 tiyatro sezonunda 105'i yerli, 119'u çeviri olmak üzere toplam 224 oyun ve 6.152 temsil gerçekleştirmiştir. Bu temsilcilerle 2,2 milyon seyirciye ulaşılmıştır. Bakanlığımız özel tiyatrolara verdiği desteği her yıl artırarak sürdürüyor. 2022-2023 sanat sezonunda 441 özel tiyatroya 32 milyon lira, 2023-2024 sezonunda 476 özel tiyatroya 55 milyon lira destek sağladık. 2024-2025 sanat sezonu için ise özel tiyatrolarımıza 65 milyon lira ödenek ayırdık.

Sanatın en seçkin dallarından olan opera ve bale de ülkemizde her geçen yıl daha fazla ilgi görmektedir. Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğümüz ise 2023-2024 sanat yılında toplam 1.006 temsille yaklaşık 610 bin seyirciye ulaşmıştır. Ayrıca, CSO Ada Ankara'mız 3 Aralık 2020'de açılışından bu yana 1.500'den fazla konser ve etkinliğe ev sahipliği yaparak 1 milyondan fazla sanatseveri ağırlamıştır.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; kültür merkezlerimizin sayısını her geçen yıl artırıyoruz. İzmir Bornova, Sivas ve Tekirdağ Kültür Merkezlerini tamamladık. Ünye Kültür Merkezi yüzde 50, Ardahan Kültür Merkezi yüzde 80 ve Van Kültür Merkezi yüzde 15 oranında tamamlanmış durumda. 2024 yılı içerisinde yeni Adıyaman Kültür Merkezi yapım programına alındı. Ayrıca, Osmaniye Cebelibereket ve Adana Kozan Özden Kültür Merkezlerinin bakım onarımları başlatıldı. Adana Sabancı ve Hatay Kültür Merkezlerinin yeniden yapımı için de çalışmalar başladı. Yeni Malatya Kültür Merkezinin proje çalışmaları ise tamamlanmak üzere. İstanbul Atatürk Kültür Merkezimiz 29 Ekim 2021'de açılışından bu yana 3.347 etkinlik düzenleyerek 2 milyon 745 bin seyirciyi ağırlamıştır. Bu merkez İstanbul'un kültür ve sanat hayatına önemli bir katkı sunmaktadır.

Değerli milletvekilleri, AK PARTİ olarak her alanda olduğu gibi kültür ve sanat alanında da birçok projeye imza attık. Bunların en önemlilerinden biri de Türkiye Kültür Yolu Festivalleridir. Bu festivaller ülkemizin uluslararası marka değerine büyük katkı sağlamaktadır. 2021 yılında Beyoğlu Kültür Yolu Festivali'yle başlayan yolculuk 2022 yılında İstanbul, Ankara, Çanakkale, Konya ve Diyarbakır olmak üzere 5 şehrimizde 362 ayrı mekânda 4 binden fazla etkinlik ve 20 binden fazla sanatçı katılımıyla, 33 milyon ziyaretçiyle devam etmiştir. 2023 yılında festival ağımızı genişlettik. Nevşehir, Trabzon, Erzurum, Gaziantep, İzmir ve Antalya şehirlerini ekleyerek 11 şehrimize ulaştık. 2024 yılında ise Şanlıurfa, Bursa, Samsun, Gaziantep ve Van'ı ekleyerek toplamda 16 şehre ulaştık. İnşallah, 2025 yılında, seçim bölgem Sakarya'nın da kültür yolu festivalleri kapsamına dâhil edilmesini arzuluyoruz. 13 Nisan-10 Kasım tarihleri arasında sekiz ay süren bu festivallerde, yüzlerce farklı noktada binlerce etkinlik ve on binlerce sanatçının katılımıyla halkımızla buluştuk. Kültür ve sanat adına yenilikçi ve öncü adımlar atan bu festivaller Türkiye'nin her bölgesinde her kesiminden vatandaşımıza hitap eden sanatsal ve kültürel buluşmalar olarak dikkat çekmektedir.

Beyoğlu Kültür Yolu Projesi kapsamında açtığımız merkezler ise şöyle: Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi, Galata Kulesi, İstanbul Sinema Müzesi ve Atlas Sineması, Mehmet Akif Ersoy Hatıra Evi ve İstanbul Atatürk Kültür Merkezi. Bu projeler ülkemizin kültür sanat altyapısını güçlendirme hedefimiz doğrultusunda attığımız çok önemli adımlardır.

Değerli milletvekilleri, sürdürülebilir turizm alanında dünyaya örnek olacak adımlar attık ve turizm sektörünü geleceğe taşıyarak projeler gerçekleştirdik. Önemli bir ilke imza atarak Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyiyle hükûmet düzeyinde anlaşma yapan ilk ülke olduk. 2022'de hazırladığımız Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı, Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi tarafından tanınarak uygulamaya konuldu. Bu program kapsamında 2024 Ekim ayı itibarıyla 18.687 konaklama tesisi belge ve sertifikalarını tamamladı. 2030 yılı hedefimiz ise tüm konaklama tesislerinin Küresel Sürdürülebilir Turizm Konseyi kriterlerine yüzde yüz uyumlu hâle gelmesidir. Türkiye olarak sürdürülebilir turizm sertifikasıyla dünyada örnek bir ülke olduk ve bu sayede turistlerin giderek daha fazla tercih ettiği bir destinasyon hâline geldik.

Turizmde 2002'den bu yana büyük bir mesafe katettik. 2002 yılında 13 milyon olan turist sayımız 2023'te 56,7 milyona ulaştı ve 55,9 milyar dolar turizm geliri elde ettik. Bu yılın ilk sekiz ayında 40,3 milyon ziyaretçiyi ülkemizde ağırladık. 2024 yılı sonunda hedefimizi 60 milyon ziyaretçi olarak belirlemiştik ancak Sayın Bakanımız geçtiğimiz günlerde bu hedefi aşarak 61 milyon ziyaretçiye ulaşmayı öngördüğümüzü açıkladı. Böylece 59 milyar dolardan daha fazla bir gelir elde etmiş olacağız.

Ayrıca, turizm bölgesinde altyapı yatırımlarımız da hız kesmeden devam ediyor. Serik 2 Atık Su Arıtma Tesisi 2021 yılında, Bodrum İçmeler-Torba Atık Su Arıtma Tesisiyle Kızılağaç, Yalı ve Çiftlik Mahallelerinin kanalizasyon şebekeleri 2023 yılında, Kemer Çamyuva Atık Su Arıtma Tesisi ise 2024 yılında tamamlandı. Bu altyapı projeleriyle çevre dostu turizm alanlarında yeni bir standart belirliyor, daha temiz bir çevre sunuyoruz.

Türkiye, Mavi Bayraklı plaj sayısında dünya sıralamasında 3'üncü sırada yer alarak bu alanda büyük bir gurur kaynağı olmaktadır. Türkiye sahillerinde 567 Mavi Bayraklı plajımızla temiz ve sürdürülebilir turizm alanında dünya standartlarında hizmet vermeye devam ediyoruz. Bakanlığımızın gerçekleştirdiği bu çalışmalar neticesinde sürdürülebilir turizm sertifikası alan tesis sayısını artırarak ve altyapı yatırımlarını güçlendirerek turizme bağlı gelir seviyesini daha da yukarı taşımayı hedefliyoruz.

Sayın Başkan, değerli milletvekilleri; sözlerimin sonuna gelirken, her alanda olduğu gibi kültür ve turizmde de atılan her adımda öncülük eden, bu alanlara verdiği özel önem ve vizyonuyla ülkemizi dünya liginde zirveye taşıyan Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'a en kalbî şükranlarımı arz ediyorum ve gerçekleştirdiği vizyoner projeler ve kararlı çalışmalar için Sayın Bakanımız Mehmet Nuri Ersoy ve ekibine teşekkürlerimi iletiyorum. AK PARTİ olarak milletimizden aldığımız güçle kültür ve turizm alanındaki atılımlarımızı kararlılıkla devam edeceğiz. Türkiye Yüzyılı vizyonumuz doğrultusunda medeniyetimizin kadim değerlerini koruyarak gelecek nesillere aktarmaya ve milletimize hizmet yolunda durmadan çalışmaya devam edeceğiz. Hedefimiz yalnızca bugünün değil, yarınların da kültürel zenginliklerine ve doğal güzelliklere sahip bir Türkiye Cumhuriyetini ilelebet payidar kılmaktır.

Bu düşüncelerle, 2025 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Bütçemizin hayırlı olmasını diliyor, yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.