MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Başkanım, teşekkür ediyorum.

Sayın Hocam, sunum için teşekkür ederim. Ben, Serap Hocamın sorusunu biraz daha genişletip sormak istiyorum. Tam aslında sordu hoca, sağ olsun.

Şimdi, belki takipte biz şey yaptık, koptuk yani şahsım adına. Yani sistem hangi aşamada hangi süreçte devreye giriyor. Yani kolluğa başvuru aşamasında mı, savcılığa başvuru aşamasında mı, aile hekiminin tedbir vermesi aşamasında mı; hangi aşamada bizim işimize yarıyor?

Bir de mesela 5'inci maddede demişsiniz ki: "Şüphelinin mağdura yönelik şiddet girişimleri, işte fiziksel ve cinsel saldırı öyküsü, darp, cebir raporunun mevcudiyeti gibi." Zaten eğer yani adli bir vaka olduğunda zaten bu şeyin içerisinde var, dosyanın içerisinde aşağı yukarı var. Bunun bize nasıl bir faydası oluyor?

İkincisi, karar destek modelinin tam olarak sistem içerisindeki -Serap Hocam da sordu- yeri neresidir? Yani siz "Sosyal, ekonomik rapor değil." dediniz veyahut da işte "Psikolog, sosyologlardan aldığımız uzmanlık raporu değil." dediniz. Bunları ya kolluk kuvvetindeki polis arkadaşlar, jandarma hazırlıyor ya da uzman psikologlar hazırlıyor. Bu verileri toplayan kamu görevlisinin tam olarak sistemdeki yeri nedir, bunu anlamak istiyorum.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Bir şey ekleyeyim hocadan önce.

Karar destek formu, kesin form değil bu. Yani polisin, jandarmanın işlem yapması için yararlanacağı destek kaynaklarından biri bu.

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Şimdi, şöyle Başkanım: Şimdi eğer bir şüphe varsa, bir fiil varsa, bir hareket olduysa zaten süreç başladı. Zaten başladı ve hâkimin, kolluğun, savcının zaten tedbir alması gerekiyor ama eğer böyle bir fiil yoksa da vatandaşı bir şüphe üzerine, bir algı üzerine şey yapmak da kişi hak ve hürriyetleri açısından nasıl bir dengede gidecek?

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Ben demek istediğinizi çok iyi anladım Vekilim.

Şimdi, zaten dediğim gibi, bakın, şu an bu Karar Destek Modeli'miz henüz devreye alınmadı ama zaten işleyen bir sistem var şu anda. O sistem nasıl işliyor? Şöyle işliyor: 2011 yılında İngiltere'deki Ev İçi İstismar, Israrlı Takip, Şiddet ve Namus Cinayetleri Risk Belirleme ve Değerlendirme Formu -kısa adıyla DASH- 2009, tercüme edilerek 2011 yılından itibaren POLNET sistemine yani polisin bu bahsini ettiğiniz kayıtların tutulduğu sisteme zaten kondu. O yıldan bu yana bu sistem çalışıyor. Birtakım problemler ortaya çıktı, bu problemler bize anlatıldı, biz bu problemlerle ilgili araştırmalarımızı yaptık. Bu sistemi, yapay zekâyı da ekleyerek nasıl daha ileri götürürüz, o şekilde düşünerek bu noktaya varmış olduk. Birinci boyutu bu.

Diğer boyut şu: Evet, hâkim karar veriyor ama aile içi şiddet ya da kadına yönelik şiddetle ilgili kararlar sadece hakimler tarafından verilmiyor ki. İşin bir adli boyutu var, bir kültürel boyutu var. En başta söylediğimiz gibi -sizler çok daha iyi bilirsiniz bu Komisyonda- çok boyutlu bir mesele olduğu için çok sayıda paydaşı olan bir mesele ve her bir paydaşın da kendi gözlüğünden, kendi penceresinden bir risk analizi yapıp bir karar alması gerekiyor. Bazen bu karar, mağdurun mesela bir -tırnak içerisinde- sığınmaevine yerleştirilmesi şeklinde bir karar olabilir, bazen bu karar şüpheliye işte uzaklaştırma kararı vermek şeklinde adli ve hukuki bir karar olabilir, bazen bu karar şüpheliyle ilgili ya da mağdurla ilgili verilecek diğer kararlar olabilir. Dolayısıyla, çok boyutlu bir meselenin çok fazla karar alıcı tarafları var. Bu hangi boyutlarda işe yarayacak karar destek notları üretiyor? Dediğim gibi, bir, kolluğa kararını almada destek materyali ve ama hızlandırıcı şekilde. Mesela kolluğun tek tek gidip "Ya, bunun acaba ateşli silahı var mı?" Yani şimdi bunu araştırırken bir yandan mağduru orada tutması gerekiyor. Bu, bir zaman demek yani mağdura bir süre bekle bakayım, ben şuradan şüphelinin şeyi var mı? Şimdi, şüphelinin sadece T.C. kimlik numarasını girip, mağdurun sadece T.C. kimlik numarasını girip pek çok bilgiyi mağdura yöneltmeden doğrudan sistemden çekiyor, böylece bir zaman kazandırmış oluyor. "İkincil mağduriyet" adını verdiğimiz mağduriyetlere bu şekilde engel olmuş oluyoruz.

Diğeri; devlet zaten suçlarla ilgili her kaydı tutuyor yani gerek bu formla gerek başka türlü. Zaten bu form açılmadan önce bir ceraim kaydı açmak zorunda Emniyet Genel Müdürlüğündeki emniyet hizmetleri sınıfından bir personel, mukayyet olarak görevlendirilen personel, 6284 sayılı Kanun kapsamında gelen başvuruyla ilgili o anda gerçek zamanlı olarak savcıdan talimat alarak şüpheliye bir suç isnat etmek durumunda. Bu genelde kasten yaralamayla başlıyor. Hakaret ve kasten yaralama en çok görülen. 550 bin vaka içerisinde 411 bini kasten yaralama içeriyor. Dolayısıyla bu kayıtlar zaten tutuluyor, devlet tutmak zorunda.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Yani, Hocam, bu bir kanıt değil de bilgi havuzu gibi bir şey oluyor, değil mi? Bilgi stoku oluyor sonuçta.

POLİS AKADEMİSİ GÜVENLİK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ SUÇ ARAŞTIRMALARI ANA BİLİM DALI ÖĞRETİM ÜYESİ PROF. DR. COŞKUN TAŞTAN - Aynen öyle Sayın Başkanım.

BAŞKAN MUSTAFA HULKİ CEVİZOĞLU - Kısmen de yarı bilirkişi değil de, hani mahkemeler de bilirkişiye gidiyor ama uymak zorunda değil. Biz de araştırma yaparken kaynağa bakıyoruz, değil mi? Wikipedia'ya bakıyoruz, bilgi kaynağı, ister inanırız ister bir kısmını alırız, elimizde bir veri olsun diye.

Sayın Alkayış, tamamsa...

MUSTAFA ALKAYIŞ (Adıyaman) - Teşekkür ederim.