MEHMET ALİ ÇELEBİ (İzmir) - Teşekkürler Sayın Bakanım.

Şimdi, Hocam, uzmanlarımızın olduğunu ama yeteri kadar kullanamadığımızı biraz önce ifade ettiniz ve bilimsel gelişim için özel bir gündem oluşturulması gerektiğini söylediniz. Şimdi, ben size burada bir akademisyen kimliğinizle hangi zorlukları yaşadığınızı samimiyetle bir özetlemenizi istiyorum. Bir veri sorunu gördük, destek sorununu gördük, bunun haricinde nedir yani? Çünkü bu Komisyon önerilerde bulunacak en son. Bununla ilgili bir çıkarımlarınızı söylerseniz...

Bir de son soru: Biz Türkiye olarak treni kaçırmak üzere miyiz, kaçırdık mı, neredeyiz?

Teşekkür ederim.

PROF. DR. ŞEREF SAĞIROĞLU - Yani bunu öngördüğünüzü düşünüyorum, cevabını ben söylemeyeyim isterseniz. Saydım maddeleri, eksik olunca o bütün oluşmuyor maalesef. Kaçırmadık diye temenni edelim çünkü çok zeki insanlarımız var, bunu çözebiliriz. İşte, Çin'in DeepSeek olayı bu heyecanımızı artırdı, dünyanın artırdı, sadece bizim değil. Bunun yapılabileceğini biz biliyor idik. Bakın, ben 94'te doktoramı bitirdiğimde bir sinir ağının, bir yapay zekâ modelinin nasıl basitleştirebileceği üzerinde çalışma yapan bir hocaydım. Ya, o gün de bildiğimiz konular bunlar, bugün de yani şaşırdım mı? Çok şaşırmadım ama bunun için altyapı desteği gerekiyor, bu tür projeleri hayata geçirmek kaynak gerektiriyor. İşte, Dijital Dönüşüm Ofisi desteğiyle almış olduğumuz bir mini sunucumuz var, onun üzerinde ne yapabilirsek yapıyoruz, şanslıyız, en azından böyle bir proje yaptık, hayata kazandırdık, örnek proje ve biz de bundan yeni proje çıkartıyoruz.

Şimdi, bir öğretim üyesi olarak ne tür zorluklarla karşılaşıyoruz? Şimdi, "research" sohbet ederek yapılmıyor, altyapı gerekiyor bakın. Türkiye'de bugün yapay zekâ konusunda bir çalışma yapacaksanız ortak açık kaynak platformlara ihtiyacınız var. ULAKBİM'in altyapısını, büyüme çabalarını yerinde gördüğünüzü Başkanım iletti. Bunlar çok önemli ama gelişmelere bakınca yetersiz çünkü büyük veri ortamlarında analiz yapabilmek için sistem kaynağına ihtiyacınız var. Nedir bu? CPU'lar. İşte, biz "CPU" diyoruz ama DPU'su, TPU'su, NPU'su, QPU'su; ya, bunlar... Son dönemde gelen kuantum "proses"in "unit"lere kadar geldik. QLLM yapıldı yani büyük dil modeli yaptılar. Yani bunları işte, geçen hafta... Gündem o kadar hızlı ilerliyor ki bu gündem içerisinde hareket etmek için donanımlı ekiplere ve odak çalışmalara ihtiyaç var; söylemek istediğim şey bu. Gerçekten insan gücümüz var ama dağınık çalışıyoruz. Bakın, burada projeleri dinleyin, hepsi kendi başına bir başarı hikâyesi ama büyük hikâyeyi yazamıyoruz. Neden? Büyük hikâyeyi yazmak için kaynak gerekiyor. Kaynak, altyapı demek; kaynak, tabii ki başka şeyleri -o beşliği unutmayın- unsurları bir araya getirmek demek. Benim en çok zorluk çektiğim konu bu.

Bakın, Türkiye'de ilk üretken yapay zekâ konferansını düzenleyen öğretim üyesiyim. Uygulamalı tarafını da düzenleyen öğretim üyesiyim. Bunu 2023'te yaptık, 2022'den beri çok yakın büyük dil modellerini takip ediyorum ama benim zaten altyapım yapay zekâ, doktoramı İngiltere'de bu konuda yaptım. 1994'te bitirmiş, dönmüş bir öğretim üyesiyim; o günden bu yana geliştirdiğimiz patentlerimin çoğu da yapay zekâ tabanlı teknolojiler. Dolayısıyla, burada fırsat var mı? Var. Bunu da biz oluşturabiliriz ama tabii ki destekli olursa, bir de odaklı olursa. Herkese proje desteği vermek değil, bunu lütfen yanlış anlamayın. Odaklı, bu alanda başarı hikâyesi yazacaklara destek olmak gerekiyor. Onun da bilimsel ölçüleri var. Bu alanda katkı sağlamış hocalar toplanırsa bunlar çok hızlı çözülebilir diye düşünüyorum.