MEHMET ALİ ÇELEBİ (İzmir) - Teşekkürler Sayın Bakanım.

Detaylı ve güzel sunum için teşekkürler Hocam.

Şimdi, evrensel teknolojilerden elektrifikasyon ve buhar gücü, üretkenlik ve istihdamda orantılı bir artış sağladı ama bu bilgi ve iletişim teknolojilerinde aynı olmadı yani verimliliği artırırken istihdam yeterli sağlanamadı, istihdam yeterli bir şekilde düzenlenemedi ve yapay zekâ için de böyle olacağı söyleniyor hatta daha büyük bir dalganın sosyal patlamaları yaratacağı söyleniyor. Dolayısıyla, ben Hazine ve Maliye Bakanlığının sosyal açıdan da bazı çalışmalar yapması gerektiğine inanıyorum. İki tane sorum var bununla ilgili.

Birincisi: Siz oluşacak bu istihdam daralmasını akışına mı bırakacaksınız yoksa kontrolü bir süreç mi götüreceksiniz ve bu kontrolü nasıl sağlayacaksınız? Örneğin, işsiz kalacaklar için garantili asgari gelir gibi bir formül düşünüyor musunuz? Buna yönelik hazırlıklarınız var mı?

İki: 2030'a kadar dünya ekonomisine 15,7 trilyon dolar katkıdan bahsedildi. Şimdi, yapay zekâyla ilgili etik kaygılardan iki tanesi, paylaşılan fayda ve paylaşılan zenginlik yani çok insana fayda sağlaması, zenginliğin de çok insana götürülmesi. Buradaki sorum şu: Yapay zekâyla şimdi şirketler gelirlerini belki 100 kat artıracaklar. Siz burada işsiz kalacaklar için bunların gelirlerinden yani vergilendirmeyi bunlara arttırıp sosyal fonlar oluşturmayı düşünüyor musunuz yani özel bir vergilendirme düşünüyor musunuz?

Yapay zekâ vergi müfettişinden bahsettiniz; benim burada önereceğim şey, aynı zamanda yapay zekâ sosyal müfettişi de gerekecek sizin için.

Teşekkür ediyorum.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI BİLGİ TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRÜ MERT ÖZARAR - Sağ olun Sayın Vekilim.

Ben ilk soruyla ilgili Sayın Genel Müdürüme sözü vereyim, ikinci soruya ben cevap vereyim.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI RİSK ANALİZİ GENEL MÜDÜRÜ NURAY SERDAROĞLU ERBİL - Sayın Vekilim, şimdi, bizzat sorduğunuz konunun doğrudan muhatabı, sorunun muhatabı değiliz ama Bakanlığımızın duruşuyla ilgili genel şeyi söyleyebilirim sadece.

Evet, yapay zekânın gelişmesinin, teknolojik atılımının sosyal tarafta farklı bir açık yarattığının farkındayız. Bu, aynı zamanda bizim gelir hedeflerimizi de vuracak bir şey. Sonuç itibarıyla istihdamdan da gelir sağlıyoruz, o teknolojik büyümeden de geliyor sağlıyoruz. Bunun ele alınması hem Bakanlığımızın dâhil olduğu hem Çalışma Bakanlığımızın, Millî Eğitim Bakanlığımızın dâhil olduğu daha büyük bir projeksiyon ve bu projeksiyonun parçasıyız. Burada tabii ki gençlerimizin yetiştirilmesindeki farklılıklar, gelecek istihdam alanlarının revizyonu; her bakanlığın kendi üzerine düşen rolün tamamıyla farkında olduğunu ve yerine getireceğini söyleyebilirim.

Garantili asgari gelir, uzun zamandır dile getirilen ve sürekli dillendirilen bir şey. Açıkçası, spesifik olarak bir çalışmanın var olup olmadığı hakkında şahsi bir fikrim yok ama dünyanın gidişatı... Yani Türkiye dünyadan farklı bir yere gitmiyor bu konuda hatta çok hızlı vurulabilecek, etkilerini çok hızlı şekilde yaşayabilecek, bazı dönüşümleri yaşayamadan atlamak durumunda kalacağımız bir gerçeklik de var yani o teknolojik basamakların bazılarını atlayarak ilerleyeceğiz. Bunun için garantili gelir çalışması var mıdır, yok mudur uhdemde değil ama böyle bir şey gündeme geldiğinde Bakanlığın hızlı bir şekilde aksiyon olacağını söyleyebilirim.

Diğer sorunuza kısa bir cevap vermek istiyorum. Şu anda son çalışmalar, uluslararası kuruluşların da yaptığı açıklamalar; evet, teknoloji firmaları gerçekten dünyadaki gelirden daha büyük pay almaya şiddetli bir şekilde devam ediyor, bunun farkındayız. Bu, şu demek: Daha büyük gelir elde ediyor, daha fazla vergi ödüyor çünkü gelirine göre bir vergi ödüyor. Bunları daha fazla vergilendirme yüce Meclisin iradesinde olan bir şey. Bu konudaki izlemeler, uluslararası anlamdaki dönüşümler, uluslararası anlaşmalardaki pozisyonlar zaten sıkı bir şekilde takip ediliyor. Yüce Meclis böyle bir işe karar verirse o konu da zaten vuku bulmuş olacak.

Çok teşekkür ediyorum.

HAZİNE VE MALİYE BAKANLIĞI BİLGİ TEKNOLOJİLERİ GENEL MÜDÜRÜ MERT ÖZARAR - İkinci soruyu ben özellikle mühendis perspektifiyle yanıtlamak isterim Sayın Vekilim.

Tabii ki bu değişen dünya düzeninde ve dediğiniz gibi etik kaygılarla beraber yapay zekâ sonrası gelişen ortamda bizim yapmamız gereken şey, bu dönüşümü millî eğitimden başlayarak aynı Hindistan'ın yaptığı gibi on-on beş sene sonra bütün çocukların en azından temel kodlamayı bilmesi, temel mühendislik ilminden geçmesi, yapay zekâ kavramlarına haşır neşir olması; işte, "alpha-beta pruning" nedir veya "random forest" en azından liseye geldiğinde de... Tabii, projeksiyonunun bundan on-on beş sene sonrasını söylüyorum. Bugün f klavye hayattan kayboldu ama annelerimiz, babalarımız ona bakıyorlardı, artık bizde de belki de bilgisayar kalmayacak, her şey şuna inecek, buna indiğinde de yapay zekâ onun içerisinde olmazsa olmaz bir enstrüman olacak. Gençlerimizde bu farkı ne kadar kapatabilirsek başarıya öyle ulaşacağımızı düşünüyorum naçizane.