ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkanım.

Değerli milletvekillerimiz, kıymetli bürokratlarımız; hepinizi saygıyla selamlıyorum.

Bugün ilk toplantısını yaptığımız üst komisyon toplantılarımızın da ülkemize, milletimize hayırlı olmasını diliyorum. Ben de Toprak Mahsulleri Ofisiyle ilgili ufak bir iki şeyi söyleyip birkaç da soru sormak istiyorum Sayın Genel Müdürümüze.

Tabii, biz 2021-2022 raporlarını görüşüyoruz ama 2023 de geldiği için ona da bakma fırsatı bulduk. Bu elimizdeki 3 raporu karşılaştırdığımızda morfin üretiminde bir düşüş görülüyor. Afyon Alkaloidleri Fabrikasının yıllık 112,5 ton morfin kapasitesi varken 2023 yılında bu üretim 43 tonlara kadar düşmüş durumda. 2020 yılında 90 ton dolaylarındaymış. Bu düşüşün sebebi nedir? Bunun sebebini sizden rica ediyorum. Bu üretimde dünya genelindeki pazardaki payımız nedir? İhracat verilerimiz ne durumdadır, bunu rica ediyorum. Yine, aynı fabrikada birim maliyetlere bakıldığında da 2021 yılında yüzde 42, 2022 yılında yüzde 98 ve 2023 yılında da yüzde 40 artış görülüyor. Birim maliyet 2020'de 2.499'dan 2023'te 9.781'e kadar çıkmış durumda. Bu maliyet artışı şu anda da devam ediyor mu? Artıyorsa -illaki devam ediyordur- ne ölçüde onu merak ediyorum. Bir de bu verimliliği artırmak için yaptığınız bir çalışma var mı? Mesela, üretimimiz düşüyor, birim maliyetimiz artıyor, üretimi artırsak bu birim maliyetlerin düşmesine de faydası olacaktır diye düşünüyorum. Bu konudaki çalışmaları merak ediyorum.

2022 raporunda sayfa 45 olarak not almışım, haşhaş kapsülünde ortalama morfin oranımızın yüzde 0,56'dan 0,85'e çıkarılması hedeflenirken 2022 yılı için 0,36'ya düşmüş. Şu anki güncel hedefimiz ne? Bu hedefe neden ulaşamadığımıza dair sizden yine bilgi rica ediyorum. 2023 ve 2024 yüzdemizi de söylerseniz, onu da sizden rica ediyorum. Ürettiğimiz haşhaştaki morfin oranı bizde şu an ne kadar ve dünya ortalamasını ne, dünyanın neresindeyiz, bunu sizden rica ediyorum. Çünkü malumunuz, haşhaş üretiminde dünyadaki ekim alanlarının neredeyse yarısı ülkemizde bulunuyor ama bu maliyetleri düşürmenin bir yolunu bulmamız gerekiyor ve morfin üretimini de artırmamız gerekiyor düşürmek için. Bu noktada, 2023 raporunda da Afyon Fabrikasının modernizasyonu ayrı bir bulgu olarak Komisyonumuzun önüne gelmiş durumda. Dünya piyasalarındaki rekabet gücümüzü artırarak ülkemizin kazancını, gelirini artıracak, katma değer meydana getirebilecek çalışmalara hız vermemiz gerekiyor. Bu bağlamda da sizin TMO olarak hem total olarak hem de özellikle bu konuyla ilgili yaptığınız çalışmaları sizden rica ediyorum.

Yine, tarımda pazar gücümüzü artıran bir unsur da lisanslı depoculuk faaliyetleri, tartıştık zaten bulguda da. "Lisanslı depoculukta ne aşamadayız, nereye gelmeyi planlıyoruz?" gibi bir vizyonumuz var mıdır? Bu bağlamda nasıl bir çalışma yapıyoruz? Önümüzdeki yıllarda, mesela 2025 yılındaki varmak istediğiniz öngörünüz nedir? Stok ve depoculuk konusunda 2023 raporunda dikkat çeken bir bulgu var. Malumunuz, özellikle son yıllarda neredeyse her gün basında "Gümrükten domates döndü, fındık döndü, fıstık döndü." haberleri okuyoruz. Bu iadeler ekonomimize, üreticimize büyük zarar veriyor. Tabii, ülke itibarımıza da ciddi zarar veriyor. Bizlerin azami özen gösterip üreticilerimize yol gösterici olmamız gerekirken ne yazık ki görüyoruz ki TMO fındık muhafazasında gerekli özeni gösteremiyor. Ben sizden son on yılda aflatoksin analizi sebebiyle gümrükten dönen ya da iade edilen fındık miktarını öğrenmek istiyorum.

Bir konuda da yine hem bilgi edinmek hem de konuya biraz dikkat çekmek istiyorum: Ülkemizde genel olarak her alanda olduğu gibi tarımda da genç nüfus avantajımızı kaybediyoruz. Tarım nüfusumuz giderek yaşlanıyor, gençler de tarımsal üretimde yer almayı tercih etmiyor. Bu durumu tersine çevirmek için TMO olarak bir girişimde bulunuyor muyuz? Bu konuyu sizden rica edeceğim.

Yine, raporlarda kurumun finansman giderinde de dikkat çekici bir artış var. 2023 raporuna göre toplam giderlerin yüzde 59,9'una ulaşmış durumda finansman giderlerimiz. Bu finansman giderinin bu denli artmasının sebebi nedir? Bu bağlamda, biliyorum, KİT'ler hep kamu bankalarıyla çalışıyor ama yine de soracağım: Kamu bankalarıyla mı çalışıyoruz yoksa özel bankalarla da ilişkimiz var mı, onu öğrenmek istiyorum.

Son olarak da yine diğer bulgular arasında yer alan alt işverenler konusunda kurumun ne kadarlık bir alacağı kaldı? Davaları var mı? Varsa dava süreçlerine ilişkin güncel bilgi talep ediyorum.

Tekrar toplantılarımızın başarıyla geçmesini temenni edip hepinizi saygıyla selamlıyorum.