ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Teşekkürler Sayın Başkanım.

Biraz uzun konuşacağım hem affınıza sığınıyorum, hem de sabrınız için şimdiden teşekkür ederim.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - On dakikayla sınırlı Sayın Gökçek.

ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - O pazarlığı yapmıştık Başkanım.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Pazarlık yapmayalım.

ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - O pazarlığı yapmıştık, bir de...

İSMAİL OK (Balıkesir) - Beş dakikada toparlar yani güveniyoruz.

ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Yok, toplanacak gibi değil.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Biz sizin beş dakikada toparlayabileceğinizi düşünüyoruz Sayın Gökçek.

Buyurun.

ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Şimdi, Başkanım, 7.2.2 "Havalimanlarında gerçek ve tüzel kişilere tahsisle aynı nitelikteki ticari mahallerden alınan kira gelirinin yüksek oranda farklılık göstermesi." Şimdi, biz bunu taşımadık üst komisyona, niye taşımadık bilmiyorum da burada "Havalimanlarında faaliyet gösteren eski kiracıların kullandıkları ticari hacimlere ilişkin kiraların rayiçlerin çok altında kalması sebebiyle gelir kaybı yaşanmaktadır, öyle ki kira farklılıkları yüzde 1.860'a kadar ulaşabilmektedir." deniliyor. İki soru sormuştum Sayın Genel Müdürüm size, 21'inci soru diye geçiyor yolladığınız evrakta. Benim sorduğum ilk soruya burada cevaben "Rayiç bedel altında kalan kiracımız bulunmamaktadır." diyorsunuz; güzel. İkinci sorduğum soruda da şöyle bir cümle kullanıyorsunuz: "2024 yılı itibarıyla kira süreleri on yılı geçen 750 adet kiracı bulunmakta olup bu kiracıların TBK 347'inci madde kapsamında kira sözleşmesinin feshi ya da kira bedeli, emsal kira bedeline yükseltilmesine yönelik çalışmalar yapılmaktadır." diyorsunuz. Şimdi, birinde "Rayiç bedelin altında kalan kiracımız bulunmamaktadır." diyorsunuz, diğerinde "Çalışmalar yapılmaktadır." diyorsunuz; hangi cevap tam olarak doğru? Bu iki soruyu size tekrar yöneltiyorum. Burada bir de açık açık soruyorum, sormuştum da: "Kiracılık süreleri on yılı geçmiş firmaların listesi ve kiracılık süreleri nelerdir?" demişim, burada da "Çalışmalar yapılmaktadır." demişsiniz. Şimdi, rica ediyorum Sayın Genel Müdürüm, orada bir şeyler yaptığınızı biliyoruz, çalışıyorsunuz iyi niyetle, tamam ama burada, Sayıştay, on beş yılı aşkın süredir yanlış uygulamalar yapıldığını yazmış bulguya. Yani sizin çalışma yapmaya devam ediyor olmanız bizim sorumuza cevap olmuyor. Sizden bu konuda çok net bir cevap istiyorum: Kiracılık süreleri on yılı geçmiş firmaların listesi ve kiracılık süreleri nelerdir?

Yine, 7.2.2.3'te "Kuruluşun uluslararası standart ve kalitede sunduğu seyrüsefer hizmetlerine mukabil EUROCONTROL millî maliyetlerini istenilen düzeyde artıramaması." Bildiğiniz üzere, bu durum yıllardır konuşuluyor zaten. Seyrüsefer hizmetlerine ilişkin maliyetler EUROCONTROL tarafından karşılandığı hâlde ülkemiz diğer ülkelere nazaran özellikle de birim maliyetler konusunda faydalanamıyor. Tarif etmek gerekirse 2021-2022 için hizmet birim sayısı bakımından 39 ülke arasında 3'üncü sıradayız ancak birim fiyatta 39 ülke arasında sondan 6'ncı sıradayız Sayın Başkanım. Birim maliyetteki düşüklüğümüz de toplam maliyetimizi ciddi oranda etkiliyor tabii. Örnek, hizmet birim sayısı bizden yaklaşık yüzde 4 daha düşük olan İngiltere'nin EUROCONTROL'den aldığı toplam para bizim tam 2 katımız, bizden daha düşük hizmet verdikleri hâlde. Hizmet birim sayısı bizden yüzde 17 fazla olan Almanya'nın da EUROCONTROL'den aldığı toplam para neredeyse 3 katımız Sayın Genel Müdürüm. 2023 verilerine bakarsak... Elimizdeki en güncel veri o -varsa 2024'ü de sizden rica edeyim bu vesileyl- 2023 yılında Fransa'da hizmet birim sayısı 21,2 milyon, bizde 19,6 milyon; neredeyse aynı diyebiliriz ama Fransa'nın EUROCONTROL'den aldığı para 1 milyar 547 milyon euro, bizim 451 milyon euro yani çok ciddi bir fark var. Bunu bizim bir şekilde kapatmamız lazım. Geçtiğimiz haftalarda Meclisten bir kanun çıkardık, bunu birazcık daha iyileştireceğini düşünüyorum personel açısından. Yeterli midir, değil midir, orası yine tartışılacak bir konu. Ancak çıkardığımız yasa da yasa yapma tekniğimizden ötürü yine bolca eksikleri olan bir yasa. Aslında, burada 199 sıra Sayılı Kanun Teklifi'nin 13'üncü ve 14'üncü maddelerine değinmek isterdim ama zamanı kısıtlı kullanmaya çalışıyorum. EUROCONTROL'lerden alacağımız ücretlerle ilgili yatırım kısmını da göz ardı etmememiz gerekiyor. Hizmet kalitemiz için kullandığımız sistemlerin, teçhizatlarının da eksiksiz ve yeterli olması gerekiyor. Bu maliyetleri EUROCONTROL'ün karşıladığını düşünürsek yatırımları yapmaktan da geri durmamamız gerekiyor çünkü yatırım eksiklikleri ve personelin sıkıntıları birleştiğinde uçuş emniyet zafiyetleri yaratıyor. Bu zafiyetler son yıllarda uluslararası denetim sonuçlarına da yansımış Sayın Genel Müdürüm, siz de takip etmişsinizdir. Uluslararası Sivil Havacılık Organizasyonunun Eylül 2024'te yaptığı denetimde ülkemiz tüm kategoriler ortalamasının gerisinde. 8 alanda yapılan denetimin 7'sinde sınıfta kalmış Başkanım, çok kötü durumdayız. Ülkemizin seyrüsefer hizmetlerinin uyum ortalaması 2019 yılında 86 puan iken bu oran 2024 yılında 19'a düşmüş. Yine, bir önceki dönem olan 2019 yılı denetiminde 84 olan ortalama puanımız da 2024 yılında 49'a kadar düşmüş. Bu konuda sizden özverili, ciddi bir çalışma rica ediyorum Sayın Genel Müdürüm.

Bulgu 7.2.3.2'de kirala-işlet-devret projelerine ilişkin kira faturalarında katma değer vergisinin yanlış hesaplanması nedeniyle pişmanlık zammı ödenmesi. Yanlış kesilen faturalardan ötürü 6 milyon 225 bin liralık pişmanlık zammı ödemişiz. Bunu alt komisyon toplantısında dile getirmiştim. Sayıştay demiş ki şurası önemli, Gelir İdaresi Başkanlığının 29/9/2020 tarihli yazısının gereğini yerine getirmediğimiz için ve verginin tahsil edilmesini sağlayacak faturaları 17/2/2021 tarihinden sonra düzenlediğimiz için bu cezayı ödemişiz. Yani, Gelir İdaresi Başkanlığı kurumu uyarıyor, aradan üç değil beş ay geçiyor, beş aylık sürede faturayı kesmediğimiz için bu Gelir İdaresi Başkanlığından tekrar gelen yazıya göre tam 6 milyon 225 bin 130 lira biz pişmanlık zammı ödüyoruz. Ya, buna kim sebep oluyorsa bundan gerekli hesabın sorulması lazım. Hata yapmış, zaten yapmaması gerekiyor, Gelir İdaresi Başkanlığı uyardığı hâlde beş ayda bu hatayı düzeltmeyip kurumu 6 milyon 250 bin lira zarara kim sokabiliyor ya? Bir de 2021 rakamlarıyla bahsediyoruz, bugünün parasıyla belki 30 milyon, 40 milyon paradan bahsediyoruz. Gerçekten enteresan. Uyarı olmasa anlayacağım. Uyarının üzerine bunun yapılmasını ben kaldıramıyorum.

2022 raporunda taşınır işlemlerinde eksikliklerin bulunması. Yine, raporda Sayıştayımız kamu-özel iş birliği çerçevesinde işletilen hava limanlarında işletmeci firma tarafından işletmede kullanılmak üzere sağlanan menkul ve mal olarak ifade edilen taşıtların kaydının... Yine geldiğimiz yer, sizin verdiğiniz cevap "Varlık listelerinin oluşturulması devam etmektedir." diyor. Sayın Genel Müdürüm, bu işlemler ne aşamadadır, tamamlandı mı? Bu çalışmaların son hâlini sizden rica ediyorum.

Geneline yeni geçtim Başkanım. Geneli üzerine değerlendirmelerde de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığınca birkaç gün önce sosyal medya üzerinden bir açıklama paylaşıldı, şöyle bir açıklama, görseli görünce zaten hatırlarsınız kurumumuzla ilgili olduğu için: "Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğünde 21/7/1998 tarihinden beri görev yapan Cemil Acar hakkında gelen şikâyetler üzerine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından müfettiş görevlendirilmiştir. İddialara yönelik soruşturma da 5 Kasım 2024 tarihinde başlatılırken Cemil Acar 28 Kasım tarihinde kendi talebiyle emekli olmuştur. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Başkanlığı tarafından yapılan soruşturma neticesinde elde edilen bulgulara yönelik bilgi ve belgelerle 21 Şubat 2025 tarihinde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına başvurulmuştur." Teşekkür ediyorum. "Cumhuriyet Başsavcılığının soruşturması sonrası mahkemeye sevk edilen ve tutuklu yargılanmasına karar verilen Cemil Acar ile ilgili hukuki süreç Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülmektedir." Şimdi, öncelikle, bu sürecin hukuki süreç olduğu için içine dair çok yorum yapmak istemiyorum ancak burada gerekli işlemler yapıldığı için teşekkür ediyorum ama konunun içinde sadece Cemil Acar yok yani konuda torpil var. Tamam, kim torpil talep etti? Yani işin bu tarafı da var. O nasıl olacak? Yani konuyu öylece, biz soruşturma açtık, tamam, hadi Cemil'i de yolladık, zaten başsavcılık da gerekeni yapıyor deyip kapatamayız. Bu konuyla ilgili genel bir bilgi vermenizi rica ediyorum sizden.

Alt komisyon toplantısında "2004-2005 yıllarından kalan hava seyrüsefer sistemlerinin kullanıldığı söyleniyor. Biz neden bu sistemleri yenilemiyoruz?" demiştim; hatırlarsınız. Bununla ilgili detaylı bir cevap vermişsiniz. Teşekkür ediyorum. Hava trafik hizmetlerinin idaresinde kullanılmakta olan cihaz ve tesislerin ekonomik ömrünün on yıl kadar olduğunu da yine siz iletmişsiniz. O yüzden tekrar soruyorum Sayın Genel Müdürüm: Elimizde ekonomik ömrünü tamamlamış yani on yılı doldurmuş kaç tane cihaz veya sistem bulunmaktadır? Haberleşme sistemleri için "43 VCS, 73 VRS ve diğer haberleşme sistemleri yenilenmektedir." diyorsunuz. Bu "yenilenmektedir" süreci yine ne aşamadadır, kaçı elimize ulaşmıştır, ne zaman ulaşacaktır? Ve on yılı aşanları hesaba kattığımızda verilen siparişlerin tamamı kurumun ihtiyaçlarının ne kadarını karşılamaktadır? Yani bunda verdiğimiz siparişlerin hepsini teslim aldığımızda on yılı aşkın süredir kullanılan kaç tane cihaz ve sistem kalacaktır?

Yine, pandemi sürecinde, 10/2/2021 tarihli ve 3536 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı doğrultusunda kamu-özel iş birliği kapsamında işletilen havalimanlarına ilişkin kira bedelleri 2024 yılında faiziyle tahsil edilmek üzere ertelenmişti. Bu kira bedelleri -2024 yılını tamamladık- tahsil edilebildi mi? Edilmeyenler varsa hangilerinden ne kadar tutar tahsil edilmedi?

Mahir Polat Vekilimin alt komisyonda sorduğu sorular var, ona da değinmek istiyorum. Kocaeli Cengiz Topel, Çanakkale Gökçeada, Uşak ve Balıkesir merkez havalimanlarının neden aktif olarak çalışmadığını bir de çalışmadığı hâlde neden personel sayısı ve giderlerinin arttığını sordu alt komisyonda. Kurumun verdiği cevapta "Bizim havalimanlarımız çalışmaya uygun ancak oradan sefer yapmak hava yolu şirketlerine kalmış, değerlendireceğimiz bir konu yok." diyor. Yani, bu nasıl bir mantık? Ya, Başkanım, o zaman biz bunun yatırımını niye yaptık? Biz buradan otobüs firmalarının çalışmasını beklemiyorduk herhâlde. Havalimanı açıyorsak burada uçak firmaları çalışacaktı. E, o zaman bu firmalarla konuşmadıysak, buradan sefer yapmayacaklarsa, yapmayı düşünmüyorlarsa bu kadar yatırımı niye yaptık? Yazık değil mi? Yani, biz havalimanı açtık. E, ben bakkal açtım ama konut olmayan, kimsenin yaşamadığı bir yere açtım, çalışmaya hazırım ama müşteri yok. 100-120 kişinin çalıştığı ama çalışmayan havalimanlarımız var. Bir şekilde ya firmalarla konuşacağız ya da bu maliyetleri azaltacağız. Haybeye milletin cebinden giden paralardan bahsediyoruz. Buna -yazık- bir çözüm bulmak zorundayız Sayın Genel Müdürüm.

Yine, alt komisyonda "Zafer Havalimanı fizibilite raporları yapıldı mı? Yapıldıysa bu raporu kim yapmıştır ve raporun detaylarını istiyorum." demişim. "Rapor eklerde." denildi, eklerde bulamadım. Bizim de hatamız olabilir, o yüzden bunu bir hatırlatma olarak söylüyorum, sizden bunu tekrar rica ediyorum.

Burada yatırım tutarı 54 milyon euro olacak ama biz on bir yılda şu ana kadar 66 milyon euroyu ödemişiz zaten. Kurumunuzun bu konudaki savunması da biz zarar ediyoruz ama aslında şirket daha çok zarar ediyora geliyor yani çünkü "Yatırımı -yanlış hatırlamıyorsam- biz yapsaydık 206 milyon euroya mal olur, işte, onlar yaptı 245 veya 254 öyle bir paraya mal oldu." deniliyor. Şimdi, ben o yüzden zaten "Bu fizibilite raporları yapıldı mı?" diye sormuştum. Zaten zarar edecekse firma da bizim, yine yabancı değil, düşman değil, başkasına niye yaptırıyoruz? Zarar edecek bir havalimanını yaptırıp sonra "Ya biz yapsaydık 204 zarar ederdik. Şimdi Allah'tan ki onlar yaptı, 256 zarar ediyorlar." demenin bir mantığı yok burada. O yüzden, bu raporu, fizibilite raporunu hazırlayanlar -alt komisyonda sordum tam cevabını alamadım- kimlerdir, kimler altına imza atmıştır? Ve bu fizibilite raporunu da rica ettim, o da gelmedi. Bu fizibilite raporunu ben sizden rica ediyorum. Ne öngörmüşler, ne çıkmış? Bunu ben altına imza atanlarla beraber görmek istiyorum. Açıldığı günden bu yana yıllık 1 milyonun üzerinde garanti yolcu sayısı vermişiz ama yıllık 100 bin sayısını dahi göremiyoruz ya, o yüzden bu önemli.

2024 yılında, yine, Zafer Havalimanı'nı kaç yolcu kullandı? Toplam ne kadar ödeme yaptık 2024 için, bunu da sormak istiyorum.

Az kaldı Başkanım, teşekkür ediyorum sabrınıza.

Yine, bu yap-işlet-devret projesi imzalanmadan önce bu bölgedeki olası talep, yolcu yoğunluğu, kargo yoğunluğu gibi konular fizibilite raporunda yer alıyor mu?

Eğer ki raporu yollayabilecekseniz ben bunların, bu soruların şu kısmını geçeceğim Başkanım. Geleceğini düşünüyorum.

BAŞKAN MUSTAFA SAVAŞ - Detaylı olarak göndersinler.

ALİ GÖKÇEK (İstanbul) - Tamam.

2018 yılında kurulan İş Zekâsı ve Veri Madenciliği sistemi için Sayıştay her üç raporda da "Geliştirilmeli." diyor, bu konuda herhangi bir aksiyon aldık mı? Sayıştayın uyarılarını dikkate alıyor muyuz? 2024'te de devam ediyor mu? Bununla ilgili bir bilgi rica ediyorum.

Şüpheli ticari alacaklar konusuna da girmek istiyorum; üç yıla baktığımızda bir artış var, 107 milyon iken 2023 yılında 475 milyon olmuş. Bu alacakları detaylandırmanızı rica ediyorum. Yargı süreci başlayanlar var mı? Varsa bunun listesini rica ediyorum.

Son olarak da İstanbul Havalimanı inşaatı devam ederken biliyorsunuz ki havalimanının zemin katı artı 90 metreden artı 60'a düşürüldü; bu, zaten kamuoyunun da bildiği, herkesin çokça konuştuğu bir süreç. Şimdi, ama, sunumunuza da bakıyorum, Sayın Genel Müdürüm, bu 30 metrelik dolgunun bedelini Sayıştay 1 milyar euronun üzerinde belirlemiş olmasına rağmen sunumunuzda hâlâ İstanbul Havalimanı'nın yatırım bedelini biz 10,2 milyar euro olarak görüyoruz. Bunu defaten 10,2 milyar olarak söylediğiniz için merak ediyorum yani burada bir yanlışlık mı var, bizim anlamadığımız bir durum mu var? Bu 1 milyar euroluk yatırım yapılmadığı hâlde neden yapılmış gibi gösteriliyor, öncelikle onu sorayım.

Bir de, mesela, biz bunu nasıl tahsil edeceğiz? Yani, bildiğimiz veya yapılan açıklamalara göre bakarsak, bu 1 milyar euronun üzerindeki yatırımı biz mesela işletme süresinden mi düşeceğiz? Benim bildiğim, anladığım kadarıyla işletme süresinin sonunda ödeme yapılacak ama sonucu sizin ağzınızdan bu konuda duymak istiyorum. Burada biz bu yapılmayan 30 metrelik dolgunun bedelini işletmeci firmadan nasıl alacağız ve bir de -hemen bitiriyorum ağabey, özür diliyorum- bunu, yatırımı hâlâ 10,2 milyar euro olarak açıklamamızın sebebi nedir?

Hepinize çok teşekkür ediyorum, ayaklarınıza sağlık, emekleriniz için de teşekkür ediyorum. Tekrar herkesi saygıyla selamlıyorum.