ALİ BOZAN (Mersin) - Sayın Başkan, teşekkür ediyorum.

Aslında, üzerine konuştuğumuz konu şu boyutuyla önemli: Bu ülkede yaşayan bütün yurttaşların kendisini devlet nezdinde eşit yurttaş olarak görebilmesi açısından önemli. Düşünün, bir yurttaş "Ahlaki tercihim, inancım ya da politik tercihim nedeniyle ben askere gitmek istemiyorum." dediğinde bu ülkede birçok yaptırımla karşı karşıya kalıyor. İşte, ahlaki inanç ya da politik sebeplerle askere gitmeyi istemeyen yurttaşların duruşuna "vicdani ret" deniyor. 2025 yılı İnsan Hakları Derneği verilerine göre vicdani ret başvurusu yapan yurttaş sayısı 2 bin. Bu yurttaşlar açık bir şekilde askere gitmek istemediklerini ifade ediyorlar ve vicdani ret hakkının yasal düzenleme altına alınmasını talep ediyorlar. Bunun yanı sıra, bir grup yurttaşımız daha var, herhangi bir sebebi yok, çalışma koşullarıdır, ekonomik koşullardır, ailevi sebeplerdir; askere gitmek istemiyor. Yaşı geliyor 20'ye ama "Ben gitmek istemiyorum." diyor, vicdani ret müessesesini de bilmiyor, bu nedenle vicdani ret açıklaması yapmıyor ama askere gitmek istemiyor; herhangi bir yerde, işte, bir GBT uygulamasıyla karşı karşıya kaldığında tutanağını yiyor, cezasını yiyor, cezası bir kenarda duruyor; bu da diğer yurttaş grubu.

Bir de başka bir yurttaş grubu olan var, askere gitmek istemiyor ama parası var, işte, parası olduğu için gidiyor, parasını yatırıyor ve askerlik yapıyor, bedelli askerlik yapıyor.

AHMET SALİH DAL (Kilis) - Bir ay gidiyor.

ALİ BOZAN (Mersin) - İşte, o kişi askerlik yapmış oluyor ama, bir ay gidiyor, bir ay da olsa ücret ödeyerek... Eğer ücretsiz bir şekilde, az önce söylediğim gibi yani ekonomik sebeplerle, ailevi sebeplerle askere gidemeyen ya da gitmek istemeyen yurttaşlara "Git, bir ay askerlik yap." şeklinde bir hak tanınsa bunlar da yapacaktır, vicdani retçiler bunu da kabul etmiyor yani sadece bir gün dahi... Diyor ki: "Benim inancım, tercihim, politik duruşum gereği ben askerlik yapmak istemiyorum." O, ayrı bir yerde ama bir yandan parası olanın âdeta askerlik yapmadığı ama parası olmayan yurttaşın askerlik yapmak zorunda kaldığı ya da askerlik yapmayıp her GBT kontrolünde ceza yediği bir sistemde biz bu ülkede yaşayan yurttaşlara şunu diyemeyiz: "Ülkede yaşayan herkes eşittir." İşte, eşitlik olmadığının açık göstergesi yani açık, net arkadaşlar. Parası olan bir ay yapıyor, o bir ay da yani çoğu arkadaş anlatıyor, askerlik maskerlik yapılmıyormuş.

AHMET SALİH DAL (Kilis) - Yok, yok, yapılıyor.

ALİ BOZAN (Mersin) - Gidip bir ay...

AHMET SALİH DAL (Kilis) - Dün oğlum geldi, geçen hafta gittim, oğlumu aldım, geldim, vallahi tam yaptırmışlar yani askerlik.

ALİ BOZAN (Mersin) - Yani şöyle: Bedelli askerlik yaptı, o.

AHMET SALİH DAL (Kilis) - Yaptı.

ALİ BOZAN (Mersin) - Bir şey demiyorum, hayır, hayır. Bu imkânı vardı...

AHMET SALİH DAL (Kilis) - Yani, sizden de yapanlar var, onun şeyi olmaz.

ALİ BOZAN (Mersin) - Hayır, buna bir itirazım yok. Bakın, bu imkânı var, bu imkânı değerlendirmiş, bu imkânı kullanmayı tercih etmiş, hani buna bir itirazım yok, buna saygı duyuyorum ama aynı imkânın, aynı olanağın asgari ücretle çalışmak zorunda kalan yurttaşa da verilmesi gerekiyor. İşte, bu tam şudur: Yurttaşların devlet nezdinde tamamının eşit olması için, bizim bu ve benzeri eşitsizliklerin tamamını gidermek için adımlar atmamız gerekiyor, çalışmalar yapmamız gerekiyor ki bu ülkede yaşayan 85 milyonun tamamı herhangi bir sıkıntı, sorun yaşadığında şunu söyleyebilsin: "Ben devlet nezdinde, resmî kurumlar nezdinde diğer, benim dışımdaki 84 milyon küsur kişiyle eşitim." duygusunu bizim yurttaşlarda yaratmamız gerekiyor. İşte, tam da bu nedenle, bu konuda bir alt komisyon kurulmasına dair verdiğimiz önergeye Genel Kurulumuzda bulunan bütün vekil arkadaşların "evet" oyu kullanmasını rica ediyorum.