DURMUŞ ALİ KESKİNKILIÇ (Karabük) - Şimdi, özellikle bu konu yıllardır hep gündemde olan bir konudur. 2012'de, benim bildiğim kadarıyla Türkiye Taşkömürü Kurumunda bu mekanizasyon çalışmaları başladı ama o günkü şartlar içinde de çok ciddi bir şey elde edilemedi, mesafe elde edilemedi.

Şimdi, temel sıkıntımız şu arkadaşlar: Türkiye Taşkömürü Kurumunun havzasındaki coğrafi yapı yani oradaki yapı çok ilginç. Dünyada bu mekanizasyonla ilgili üretilen teknolojiler ile bizim yapımız arasında çok ciddi farklar var. Şimdi TTK 2012'den sonra, bundan sonra, daha sonra kendisi bu noktada birtakım çalışmalara girdi ve girdiği çalışmalarla da... Ben burada TTK'yi tebrik ediyorum, geçmiş kurumumda da TTK'yle bir iş birliği de bu konuda görüşmüştük, özellikle ATEX motorlar dediğimiz, ATEX ürünler dediğimiz ürünleri yani bir patlamayı önlemek ve patlama olduğunda koruyucu şekilde çalışabilecek makinelerin yapımı konusunda TTK büyük ilerleme kaydetti ve kendi teknolojisini üretmek gibi bir zorunlulukta kaldı. Dünyadaki teknolojik gelişmeleri takip etti ve kendi teknolojisini üretmeye başladı ve bu ürettiği teknolojiyi de Kurumda uygulamaya başladı. Ve burada da gerçekten Türkiye'de üretilmeyen birçok makine ve teknoloji TTK'nin kendi fabrikalarında, kendi iş yerinde üretilmeye başlandı. Gerçekten burada TTK yönetimini tebrik ediyorum çünkü bu, bu tip coğrafyalardaki gibi madencilik yapmak zorunda olduğunuz yerler için de önemli bir teknolojik gelişme ve ilerlemedir.

Ama burada bir şeye dikkat çekmek lazım: Şimdi, dünyadaki kömür fiyatları bir dalgalanma seyreder. Bakın, 2020'de kömürün tonu, tahmin ediyorum, 100 dolar civarındaydı, sonra 2022'ye geldiğimizde kömürün tonu 500 dolara çıktı yani 5 katı bir fiyat artışı meydana geldi. 2025 yılına baktığınızda da şu anda herhâlde 150 dolarlar civarında; tam rakamları bilmiyorum, yanlış bir şey de söylemek arzusunda değilim. Ama aynı şekilde, bakıyorsunuz şimdi, 2020 yılına geldiğinizde toplam işçilik maliyetini elde etmek için 34 ton kömür üretiyordunuz ve Kurum giderlerinizin yaklaşık yüzde 30'u civarında karşılayabiliyordunuz. 2022'de kömür fiyatları yükselince bu 25 ton kömürle işçilik maliyetlerinizi karşılamaya başladınız, Kurum giderlerinizin de yüzde 50'sini karşılamaya başladınız. Ama 2025'e geldiğinde de baktığımızda burada bir hesap var, şimdi, bakıyorsunuz, 150 dolar, 57 ton kömür çıkarmanız gerekiyor ki işçilik maliyetlerinizi karşılayabilmeniz için; bununla da yaklaşık Kurum gelirlerinin yüzde 20'sini karşılıyorsunuz.

Mekanizasyon konusuna gelindiğinde, bazı yerlerde, bazı ocaklarda biz mekanizasyonu da başa alıyoruz. Şimdi, burada ne yapmanız lazım; bu maliyetlerin düşmesi, kömür fiyatları da düştüğü zaman mekanizasyonun daha ön planda olması lazım. Ama baktığımızda, şimdi, bazı yerlerde; Üzülmez'de mesela yüzde 100 mekanize çalışabiliyoruz, Üzülmez'in coğrafi yapısı buna müsait ama Armutçuk'a geldiğinizde, Armutçuk'ta bu mekanizasyon sistemini çalıştırmanız mümkün olmuyor, emek yoğun gidiyorsunuz ama -ortalamada- yüzde 30 gibi bir ortalamaya gelindiğini biliyorum ben mekanizasyonda ve bu konudaki çalışmalar da devam ediyor.

Şimdi, burada bütün parametreleri birlikte kontrol etmek lazım. Peki, bu noktada ne yapacaksınız? Dünyada bununla ilgili farklı yöntemler de uygulandı yani işçilik maliyeti, taş kömürü çıkarılmasında, her yerde çok önemli bir rakamdır. Yani burada, Türkiye'nin tek stratejik kaynağı da burası. Türkiye, bu kaynağı bir şekilde çalıştırmak zorunda, zarar da olsa çalıştırmak zorunda ama bu zararları minimize etmemiz lazım. Bu minimizasyonda da bir değişkeni bizim kontrol etmemiz mümkün değil; dünyadaki kömür fiyatları. Dünyadaki kömür fiyatlarını biz kontrol edemediğimiz için, bu değişkeni kontrol edemediğimiz için zaman zaman zararla da karşı karşıya geleceğiz ama ülkenin tek taş kömürü madenini de korumak, o zararlara da zaman zaman katlanmak zorundayız ve bunun da bilinmesi arzusundayım.

Ben çok teşekkür ediyorum, sağ olun, var olun efendim.