ORHAN KIRCALI (Samsun) - Teşekkür ediyorum Değerli Başkanım.

Sayın Başkan, Adalet Komisyonumuzun çok değerli üyeleri, sayın milletvekillerimiz, değerli bürokratlar, basınımızın çok değerli, kıymetli temsilcileri; bugün Adalet ve Kalkınma Partisi milletvekilleri olarak verdiğimiz Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'mizin görüşmeleri için bir araya gelmiş bulunuyoruz. Bütün hazırunu saygıyla selamlıyorum.

Sayın milletvekilleri, değerli hazırun; değişim hızının çok arttığı günümüzde bizlerin de aynı hızla değişen ihtiyaç ve beklentileri her alanda reform yapabilme hızı ve kapasitesiyle yakalamamız çok önem arz etmektedir. Günümüzde adalet sistemleri de yoğun bir değişim göstermekte ve ülkeler adalet sistemlerinin varlık sebebini, hizmet anlayışını, hizmetleri sunma şekillerini tartışıp sürekli yenilikçi yollar aramaktadır. Ülkemizde de ekonomik ve sosyal gelişmeler, toplumsal beklentiler doğrultusunda yargı alanında köklü değişiklikler yapılmıştır. Dünyada ve ülkemizde yaşanan yeni gelişmeler çerçevesinde de yargıda reformlar devam etmektedir. Şu anda gerçekleştirdiğimiz ve önümüzdeki süreçte de gerçekleşecek yargı reform paketleriyle amacımız, milletimizin adalet duygusunu güçlendirecek, beklentilerine cevap verecek, vicdanları mutmain ve hukuka güveni tahkim edecek bir yargı uygulamasının hayata geçirilmesidir.

İlk yıllardan itibaren Avrupa Birliği uyum yasaları, demokratikleşme paketleri ve diğer düzenlemelerle yürütülen yargı reformlarının belirli bir strateji ve takvim içerisinde daha sistematik olarak hayata geçirilmesi amacıyla ilk defa 2009 yılında Yargı Reformu Strateji Belgesi hazırlanmıştır. Beş yıllık uygulamanın sonunda İkinci Strateji Belgesi de 2015 yılında halkımıza açıklanmıştır. En son, 30 Mayıs 2019 tarihinde Üçüncü Strateji Belgesi güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi vizyonuyla duyurulmuştur. Her bir yargı reformu stratejisi birbirini tamamlayan adımların atılmasına da vesile olmuştur. Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan 2025-2029 dönemlerini kapsayan Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi'yle de yargı bağımsızlığı ve tarafsızlığını daha da güçlendirmeyi, vatandaşlarımızın hukuki güvenliğini daha da kuvvetlendirmeyi, yargılamaların zamanında ve makul sürelerde tamamlanmasını, çözüm merkezli ve öngörülebilir bir adalet sistemi oluşturmayı, yargılama usullerini sadeleştirerek verimliliği artırmayı, yargıya ilişkin güven ve memnuniyeti daha da yükseltmeyi, onarıcı ve telafi edici adalet uygulamalarını yaygınlaştırmayı, ceza adaleti sisteminin etkinlik ve caydırıcılığını tahkim etmeyi ve adalet hizmetleriyle adli birimlerde dijital dönüşümü hızlandırmayı hedefliyoruz. Hukukun üstünlüğünü esas alan, gecikmeyen ve öngörülebilir bir adalet sistemi vizyonuyla hazırladığımız yeni strateji belgesiyle etkin ve hızlı işleyen bir adalet sistemi inşa edeceğiz. Yargı Reformu Strateji Belgesi çerçevesinde ortaya koyduğumuz hedefleri gerçekleştirmek için hazırlanan kanun tekliflerimizi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Sayın milletvekilleri, değerli hazırun; Dördüncü Yargı Reformu Strateji Belgesi esas alınarak hazırlanan huzurdaki kanun teklifiyle doğrudan doğruya insan hayatına dokunan düzenlemeleri hayata geçirmeyi öngörüyoruz. Teklifimiz, 10 farklı kanunda değişiklik veyahut da düzenlemeyi içermektedir, yürütme ve yürürlük maddeleriyle birlikte toplam 30 maddeden oluşmaktadır. Teklif metnimizde infaz adaletinin sağlanması hususu başta olmak üzere; suç işlenmesinin önlenmesi, caydırıcılığın sağlanması, trafik düzenini bozan eylemlerle daha etkin bir şekilde mücadele edilmesi ve kişilerin trafikteki can ve mal güvenliklerinin sağlanması ile toplumsal huzurun güçlendirilmesine yönelik olarak önemli düzenlemeler yer almaktadır. Teklifte cezasızlık algısının önüne geçilmesi ve cezanın ıslah amacının gerçekleştirilmesi bakımından da düzenlemeler yer almaktadır.

Eldeki teklifle yapılması öngörülen düzenlemeyle bir yıllık maktu denetimli serbestlik süresi bakımından bir değişiklik öngörülmemekle birlikte, hapis cezası alan tüm hükümlülerin aldıkları cezayla orantılı şekilde belirli bir süre ceza infaz kurumunda kalması sağlanarak cezanın ıslah edici amacının gerçekleşmesi ve caydırıcılığının sağlanması amaçlanmaktadır. Buna göre, bir hükümlünün denetimli serbestlikten faydalanabilmesi için en az beş günden az olmamak üzere, cezasının koşullu salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirilmesi gereken süresinin en az onda 1'inin mutlaka ceza infaz kurumunda geçirilmesi öngörülmektedir. Bu düzenleme, maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce işlenen suçlar bakımından ise uygulanmayacaktır.

Teklifte ikinci kez mükerrirlerin koşullu salıverilmeden faydalanabilmelerine de imkân tanınmaktadır. Buna göre, bu hükümlüler süreli hapis cezasının dörtte 3'ünü iyi hâlli olarak infaz etmeleri durumunda koşullu salıverilmeden yararlanabileceklerdir.

Teklifle, çocukların ve kadınların lehine olacak şekilde, özel infaz usullerinin kapsamı da genişletilmekte ve bu infaz usulünden faydalananlar hakkında denetimli serbestlik tedbirleri uygulanarak cezanın infazı hükümlerinin de uygulanabilmesine imkân sağlanmaktadır. Buna göre, hafta sonu veya geceleyin infaz usulünün kapsamı genişletilmekte; kasten işlenen suçlarda bir yıl altı ay yerine, üç yıla; taksirle öldürme suçu hariç, taksirle işlenen suçlarda üç yıldan beş yıla çıkarılmakta; ayrıca hafta sonu infaz usulünün cezaevinin işleyiş durumlarına göre hafta içi olacak şekilde uygulanabilmesi de kabul edilmektedir.

Diğer yandan, konutta infaz usulünün de kapsamı genişletilmekte; kadın, çocuk veya 65 yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından bir yıl olan daha önceki süre, üç yıla çıkartılmakta, 70 yaşını ikmal etmiş, bitirmiş kişiler bakımından da daha önce iki yıl olan süre dört yıla çıkarılmakta, 75 yaşını bitirmiş olan kişiler bakımından da daha önce dört yıl olan süre, değerli hazırun, beş yıla çıkarılmaktadır. Ayrıca, 80 yaşını ikmal etmiş, bitirmiş, tamamlamış kişiler bakımından da altı yıl hapis cezasının konutta infazına imkân veren düzenleme teklif metnimizde yer almaktadır. Yine, hasta ve engelli olan hükümlülerin cezalarının Adli Tıp Kurumu raporu üzerine, konutta infazına karar verilmesine de imkân tanıyan düzenleme yer almaktadır. Ayrıca, doğum nedeniyle daha önce üç yıl olan bu süre, beş yıla çıkarılmıştır düzenlemeyle birlikte.

Teklifte, çocuk kapalı ceza infaz kurumları ile eğitimevlerine ilişkin düzenlemelere de yer verilmiştir. Çocuk hükümlülerin cezalarının infazına çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında başlanması, iyi hâlli olanların da çocuk eğitimevlerine gönderilmesiyle ilgili düzenleme yapılmıştır. Ayrıca, çocuk hükümlülerin doğrudan çocuk eğitimevlerinde yerine getirilecek cezaları belirlenmekte ve çocuk kapalı ceza infaz kurumlarının çocuk eğitimevlerine ayrılmasına ilişkin düzenlemeler de kabul edilmektedir. Öte yandan, iyi hâlli olmak şartıyla üst sınırı on beş yıl ve daha az hapis cezası öngören suçlardan çocuk tutukluların eğitimevlerinde barındırabilmesine de imkân tanınmaktadır.

Eldeki teklifimizle, kişilerin can ve mal güvenliğinin temini amacıyla bazı suçların cezalarının artırılması ve unsurlarının da yeniden düzenlenmesi yoluna gidilmiştir. Böylelikle, ceza adaletinin gerçekleştirilmesi ve suçla daha etkin mücadele edilmesi sağlanacaktır.

Teşebbüs hükümleri uygulandığında daha az indirim yapılması sağlanmaktadır. Kasten yaralama, neticesi sebebiyle ağırlaştırılmış yaralama ve tehdit suçlarının cezaları da bir miktar artırılmaktadır. Meskûn mahalde silahla ateş etme suçunun cezası artırılmaktadır. Halk arasında özellikle "kurusıkı" olarak bilinen, ses ve gaz fişeği atabilen silahlar da bu suçun kapsamına alınmaktadır. Ayrıca, bu suçun düğün, nişan, asker uğurlaması gibi toplu olarak vatandaşın bulunduğu, insanların bulunduğu yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek cezanın yarısından 1 katına kadar artırılması da düzenlemede yer almaktadır.

Alkol ve uyuşturucu etkisiyle araç kullanma suçunun da cezası artırılmaktadır teklifle birlikte. Özellikle, son günlerde toplumumuzun gündeminde olan trafikte yol kesme bu teklifle birlikte müstakil bir suç olarak düzenlenmekte, bu fiiller bakımından da yaptırımlar belirlenmektedir.

Değerli hazırun, teklifimizde Anayasa Mahkemesince verilen iptal kararlarının oluşturacağı hukuki boşluğun doldurulması ve uygulamada yaşanabilecek tereddütlerin giderilmesi amacıyla da bazı düzenlemelere yer verilmektedir. Bu kapsamda da Hukuk Muhakemeleri Kanunu, İdari Yargılama Usulü Kanunu ve İcra ve İflas Kanunu'nda istinaf ve temyiz kanun yoluna başvurusunda esas alınacak parasal sınırlarının belirlenmesinde davanın açıldığı veyahut da şikâyetin yapılmış olduğu tarih esas alınacaktır. Hukuki belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri kapsamında da noterlere uygulanacak disiplin cezaları ve suçları açık bir şekilde teklif metnimizde düzenlenmiştir.

Devletin çalışanları korunmasına ilişkin pozitif yükümlülüğü kapsamında, Türk firmalarının yurt dışında çalıştırdığı işçilere uygulanacak hukukun belirlenmesine ilişkin düzenleme de teklif metnimizde yer almaktadır. İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesiyle ilgili olarak da 5651 sayılı İnternet Kanunu'nda da bazı düzenlemeler teklif metninde yer almaktadır.

Değerli hazırun, kıymetli milletvekillerimiz, Değerli Başkanım; bu vesileyle, teklifin hazırlanma sürecindeki katkıları sebebiyle değerli milletvekili arkadaşlarımıza, Adalet Bakanlığımızın değerli bürokratlarına, akademisyenlerimize, hocalarımıza, yargı mensuplarımıza, görüş alışverişinde bulunmuş olduğumuz tüm herkese ayrı ayrı teşekkür ediyorum.

Teklifimizin ülkemize, milletimize hayırlar getirmesini temenni ediyorum.

Müzakerelere vereceğiniz destekten dolayı, ben buradaki tüm milletvekillerimize ve bürokratlarımıza şimdiden teşekkür ediyorum.

Buradaki hazırunu saygıyla muhabbetle tekrar selamlıyorum.