MURAT ÇAN (Samsun) - Teşekkür ediyorum Sayın Başkan.

Bu torba teklif -az önce belirtildiği üzere- bütün maddeleriyle vatandaşlarımıza ekstra yükler, mağduriyetler getiriyor. Teklifin 15'inci maddesi seçim bölgem Samsun'la ilgili de özel bir düzenlemeyi içeriyor. Samsun'un doğu aksında Tekkeköy kıyı hattında 2023 yılında kurulan orta Karadeniz bölgesi için Kıyı Kanunu'na istisna tanımlanıyor. Söz konusu serbest bölge alanında sınai ve ticari faaliyetler için yapı ve tesis inşasına izin verilmesi öngörülüyor. Burada temel mesele serbest bölge kurulmasından ziyade yıllardır süregelen plansızlık öngörüsüzlük ve yönetim zafiyetinin bir kez daha karşımıza çıkmasıdır. Anlaşılıyor ki bu düzenlemeyle aslında önceden planlanmamış, öngörülmemiş bir fiilî duruma hukuki kılıf hazırlanmak isteniyor. Komisyon Başkanımız da konuya vâkıftır kendisi Samsun milletvekilidir, ilgili bürokratlarımız da keza aynı şekilde cevaplayabilirler mesela önce şunu merak ediyorum: Şu anda, hâlihazırda burada bu kanun teklifi gündeme gelmeden önce inşa faaliyeti başlamış mıdır? Bunu bize lütfen söylesinler. Eğer bir inşaat faaliyeti gerçekleşmişse bugün biz burada kanun yapmıyoruz, yapılana kılıf hazırlanıyor demektir.

Değerli arkadaşlar, Samsun gibi bir şehirde serbest bölge yatırımı elbette önemlidir, hiçbirimizin buna itiraz edeceğinden kimse şüphe etmesin. 500 milyon dolar ihracat yani bugün Samsun'un toplam ihracatının üçte 1'i kadar ek ihracat girdisi ve 2000 kişilik istihdam hedefi elbette oldukça kıymetlidir fakat mesele bu hedeflerin hangi planlamayla, hangi çevresel ve kentsel denge içinde hayata geçirileceğidir. Kıyı Kanunu'na muhalefet bunun en başında gelenidir, olmazsa olmasıdır riayet edilmesi açısından. Geçen yıl yine Mecliste Samsun'a kurulacak yeni organize sanayi bölgesi için kanun yaptık hepinizin malumudur. O yasanın görüşmeleri sürecinde de iktidar kanadıyla istişarelerimiz oldu, kendi kanaatlerimizi, değerlendirmelerimizi, hassasiyetlerimizi bir bir paylaştık. Endişe duyduğumuz hususları özellikle tarım alanlarının kontrolsüz bir şekilde yapılaşmaya açılması konusundaki itirazımızı kayıt altına aldırdık. Kayıt altına aldırdığımız bir başka şey de bedelsiz olarak kim olduğu şimdiden bilinmeyen bir şekilde üçüncü kişilere oraların tapusunun devri söz konusuydu. Bugün bu konuştuğumuz konu çok önemli. Samsun'un kıyısı, ovası, deniz hattı hunharca bir yapılaşma tehdidiyle karşı karşıyadır değerli bakanlık mensupları, Bakan Yardımcımız. Bir kent, bir bütün olarak planlanmadığında serbest bölge de organize sanayi bölgesi de liman da kentsel yapılaşma da her biri diğerine yük olmaktadır. Bugün Samsun'un doğusunda gördüğümüz tablo budur, ekstra olarak da trafik o bölgede artık o bölgenin yükünü taşımamaktadır, tarım alanları daralmaktadır, kıyı şeridi betonlaşmaktadır, sanayi ve ulaşım yükü kentin nefesini kesmektedir; hava kirliliği, su kirliliği, gürültü kirliliği cabası. Kent büyümüyor resmen hormonlu bir şekilde şişiyor ve ticari envantere de hiçbir şey girdi olarak kayıt edilmiyor. Samsun ekonomisi bugün keza potansiyelinin çok altındadır. Sanayici enerji maliyetinden lojistik yetersizlikten, ihracatçı döviz baskısından, esnaf ise vergi yükünden şikâyetçidir. Bu tabloya rağmen iktidar planlı üretim ekonomisi yerine günübirlik kararlarla ilerlemektedir. Serbest bölgeyi bile bir stratejik yatırım politikasının parçası olarak değil, yerel düzeyde siyasi vitrin olarak kullanmaktadır. Bu düzenlemeyle hazine arazisinden elde edilecek 10 milyon dolar civarındaki kira geliri Samsun halkı için hiçbir şey ifade etmemektedir. Gençleri için, nüfus kaybı için hiçbir getirisi, kazancı yoktur çünkü kent kaybetmektedir, denizle bağı kopmaktadır. Planlama olmadığını görüyoruz, etki analizinin yeterince yapılmadığını, çevresel değerlendirmenin yapılmadığını görüyoruz. CHP olarak biz yatırımlara, üretime, ihracata her zaman tam destek veriyoruz şehrimizle ilgili. Bunların plansız bir şekilde keyfiyetle ve çevresel tahribat yaratacak biçimde yapılanmasına da seyirci kalamayız.