CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, Değerli Komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi sevgi ve saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesi 300 milyar 302 milyon 2026 için. Genel bütçe büyüklüğüne baktığımızda 18,9 trilyonun içerisinde yüzde 1,58'lik bir paya tekabül ediyor. Geçen yıl da bu civardaymış, yüzde 1,57 civarındaymış kendi bütçesi içerisinde baktığımız zaman. Bir önceki yıla göre 68 milyarlık bir artış var, artış yüzdesi yüzde 29 civarında, enflasyon oranının biraz altında bir artış var. Burada gönül ister ki enflasyon oranının üstünde bir artış olabilseydi çünkü Gençlik ve Spor Bakanlığı çok çok önemli bir bütçe. Faiz gideri olarak baktığımızda, 2026 yılı için tahmin edilen faiz gideri 2 trilyon 742 milyar yani Bakanlık bütçesi yüzde 10,95'ine tekabül ediyor. Başlangıç ödeneği olarak baktığımızda, aşım yıl sonu itibarıyla yok ama başlangıç ödeneğine göre Sayın Bakanım, 1 milyar 913 milyonluk bir aşım var aktarımlarla beraber. Tabii, bu yıl sonu itibarıyla aşım yok. Başlangıçta ödeneğin ihtiyaçlara göre tam belirlenmesi, ek ödenek veya aktarımlar olmadan devam edilmesi bütün bakanlıklar için önem arz ediyor. Şimdi, bütçe büyüklüğüne ülkeler açısından baktığımızda, ben diğer ülkelere baktım "Kendi bütçeleri içerisinde Gençlik ve Spor Bakanlığına ayrılan pay ne?" diye, örneğin Almanya'da yüzde 2,1; Fransa'da yüzde 1,8; İspanya'da 1,6; Polonya'da 1.5 yani biz Polonya ve İspanya'nın ayırdığı bütçe kadar Gençlik ve Spor Bakanlığına -kendi bütçeleri içerisinde- ayırıyoruz. Tabii, kendi bütçemize göre bu oranlardan bahsediyorum. Yükseköğretim en yüksek payı alıyor yüzde 78'le 236 milyar civarında. Cari transferler, kendi içerisinde baktığımız zaman, yüzde 77'sine tekabül ediyor, 232 milyar. Sermaye giderleri var, bu önemli, 19 milyar 340 milyon, yüzde 6,44. Yani 2024'te 12 milyar harcanmış, 2026'da da 4,8 milyar harcanmış. Sermaye giderlerinin mahiyetiyle ilgili bilgi aktarılırsa; nerelere ne yatırımlar yapılıyor; bu, illerde nasıl bir dağılım teşkil ediyor? Birazdan Karabük'le ilgili de değineceğim, Karabük'e de fazla pay ayrılmasını talep edeceğiz, birazdan o konuya vaktim kalırsa değineceğim. Burada bir de gayrimenkul büyük onarım giderleri var. Şimdi, 2024'te 58 milyon 916 bin TL, 2026 Haziranda da 10 milyon 70 bin TL gibi bir rakam ayrılmış. Bu bütçede şu dikkatimi çekti: 3 milyar 48 milyonluk bir sıçrama var yani 24'te 26 da düşük bir harcama varken bu proje nedir? Yani onarım yapılacak yerler var ki herhâlde bütçeye konulmuş. Ne gibi gayrimenkul büyük onarım giderleri olacak? İlim olarak burada da onarılacak yerler arasında Karabük'e de pay aktarılacak mı? Gayrimenkul sermaye üretim giderleri açısından 14 milyarlık bir gayrimenkul alımı planlanmış 2026'da veya üretmek veya inşa etmek, yatırım yapmak, ikisi bir arada. Bu, 2026'da henüz haziran sonu itibarıyla 4 milyar civarında harcanmış. Buradaki yerlerin projelerin de neler olduğu hakkında bilgi verilirse memnun olacağız.

Gençlik programına 14 milyar civarında bir para ayrılmış, yüzde 4,66'sına tekabül ediyor. Bu tutarın da mutlaka artırılması gerekiyor.

Benden önceki konuşmacılar da, vekiller de bahsettiler bağımlılıkla mücadeleyle ilgili. Birkaç kelime de ben söylemek istiyorum: Bu bütçede 59 milyon 494 bin liralık bir bağımlılıkla mücadeleyle ilgili fon ayrılmış, para ayrılmış, 10 binde 1,9 yani 10 binde 2 diye düşünebilirsiniz. Geçen yıl mesela bu, 10 binde 2,7'ymiş, daha da aşağıya çekilmiş. Bu rakam gerçekten çok çok az. Bütün bakanlıklar ayrılmalı, her bakanlığa pay düşüyor tabii ki buradan ama her bakanlığın bağımlılıkla mücadeleye daha fazla pay ayırması gerekiyor. Çünkü uyuşturucu kullanımları gençlerde yoğunlaştı, hatta çocuklara kadar sirayet ediyor. Bir taraftan da ülkemizde uyuşturucu baronları, kırmızı bültenle aranan suç örgütü liderleri cirit atıyor, emniyet mensupları, emniyet güçleri sürekli operasyonlar yapıyor. Yakala yakala bitmiyor, tabiri caizse, biteceğe de benzemiyor ve dolayısıyla bu uyuşturucuyla mücadele etme açısından da tabii ki insan kaynağı, kararlılık mutlaka önemli ama bununla ilgili de gerekli bütçe olacak ki daha rahat mücadele edilebilsin.

Yine, kalemler arasında dikkatimi çeken Hazine yardımları var. Bu da cari transferler kalemi içerisinde. 199 milyar lira 2026 için, 2025'te 70 milyar 119 milyon lira harcama olmuş, 2024'te de 112 milyar lira civarında bir harcama olmuş. Bu, Hazine yardımları nereye kanalize edilecek? O konuyla ilgili biraz daha detay bilgi verilirse bizim için faydalı olacak diye düşünüyorum. Hane halkı ve işletmelere yapılan transfer kalemleri var 31 milyar lira. Yine kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler var, 2,2 milyar lira. Bu transferle ilgili de açıklama bizim için faydalı olacak diye düşünüyorum.

Borç verme kalemi 36 milyar 246 milyon lira. Geçen yıl -bu, haziran sonu itibarıyla rakamlar tabii, net rakamları siz de mutlaka söylerseniz- 15.7 milyar lira civarında, 2024 yılında da 119 milyar lira civarındaymış.

Şimdi, ben Bakanlığınız tarafından hazırlanan verilere baktım, sizin bize sunduğunuz kitapçıkta da var, burada kredi alan sayısı -öğrencilerle alakalı konuşuyorum- 2025 için 845 bin 496 öğrenciye ulaşacağı tahmin edilmiş, 2026'da da 857 bin hedef var. Burada burs vermeyle ilgili rakamlara baktığımız zaman, kredi verme sayısı, bursla ilgili sayının üstünde. Burs alan öğrenci sayısı 2025 için 631 bin 134 olacağı tahmin ediliyor tarafınızdan. Bir de burada kadın öğrencilere verilen de 412 bin 79 kişi. Yani bunun daha ters işlemesi lazım; burs rakamının artması, kredi rakamının aşağı çekilmesi lazım.

Hep sorunları beraber yaşadık, çok mücadele ettiniz siz de yani bu sorunlu kredilerle alakalı, öğrencilerle alakalı, işte faizlerin ortadan kaldırılması, yapılandırmayla ilgili sonuçlar alındı fakat bir taraftan da bu krediler kullandırılmaya devam ettiği zaman önümüzdeki dönem içerisinde de tekrar birikimler olabilir. Kaynakların, hazine yardımlarının burslarla ilgili daha fazla olması ve burs tutarlarının da artırılması önem arz ediyor. Şimdi, 3 bin, 6 bin ve 9 bin şeklinde yani lisans, lisansüstü ve doktoraya burs veriliyor. Bu burs rakamları günlük hayat içerisinde insanların, öğrencilerin hayatlarını devam ettirmek için yeterli değil, çok az kalıyor yani ne kadar sıcak öğün yemek yiyebilir bununla veya ulaşımına ne kadar katkı sağlayabilir? Sosyal faaliyetler açısından kitap almak istese ne kadar kitap alabilir? Çünkü gerçekten dar gelirli insanların öğrencileri, evlatları genelde şehir dışında maalesef eğitimlerine devam ediyor. Kendi illerinde devam edenlerin sayısını da artırmak lazım. Bunun için de üniversitedeki eğitim kademelerinin veya eğitim kalitesinin veya bölümlerin artırılması, illere göre o illerin özelliğinde ne öne çıkıyorsa... Örneğin, benim mesela ilçemde Yenice orman ürünleriyle meşhurdur, orada ilgili fakültenin kurulması gibi, böyle ihtisas üniversitelerinin geliştirilmesi gerekiyor. Bu konu da önemli, özellikle buradan bunu da vurgulamak istedim.

Genç işsizlerle ilgili bir şey bahsedeceğim. Genç işsizlerin oranı TÜİK rakamlarına göre yüzde 14,9 yani ne eğitimde olan ne de istihdamda olan genç oranına baktığımız zaman da yüzde 22,9 Sayın Bakanım. Bu, bizim için bir kronik problem yani Türkiye'de her 4 gençten 1'i ne okuyor ne çalışıyor ne de geleceğe dair kendini bir yerde görebiliyor. Avrupa Birliği ortalaması yüzde 11 yani bizde bu oran 2 katı. Bizim mutlaka buna bir çözüm bulmamız gerekiyor. Bu, sadece sizin Bakanlığınızın sorunu değil, hepimizin sorunu genel olarak baktığımız zaman. İstihdamı artırmak, üretimi geliştirmek, ihracatı geliştirmek, bu imkânları sağlamak için de tabii ki bütçe kaynaklarının düzgün kullanılması ve ilgili alanlara aktarılması gerekiyor. Bahsettiğim faiz gideri belasından mutlaka kurtulmamız ve aşağı çekmemiz gerekiyor. Bu da neye sebep teşkil etmiş? Son beş yılda genç beyin göçünü hızlandırmış, beş yılda bu oran yüzde 143 artmış. Gençlerin yüzde 76'sı "Yurt dışına gitmek istiyorum." diyor.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Buyurun, son bir dakika.

CEVDET AKAY (Karabük) - Yüzde 52'si "Bu ülkede kendi geleceğim için bir hayal kuramıyorum." diyor. Artık, gençler sadece dışarıya iş aramak için değil, umut aramak için de gider hâle gelmiş yani bu grafiklere, bu oranlara baktığımız zaman ülkelerin değil, esasında umudun grafiği olmuş.

Büyük şehirlerdeki özel yurtlarla ilgili sorunlar, işte, bunların fiyatları, bunlara da vaktim kalmadı, çok değinemedim.

Son olarak, şuna değinmek istiyorum: Yatırım harcamalarınızla ilgili tutar, yatırım harcamalarınıza baktığımız zaman, yatırım ödeneğiniz 24 milyar. Bu paydan Karabük'ün ne kadar pay aldığını merak ediyorum. 4 milyarın üzerinde vergi ödüyor, kamu gelirinde destek sağlıyor ama 391 milyonluk yatırım almış. Sayın Bakanım, Karabük'e ilgi alaka, Karabük'e yatırımı Bakanlığınız açısından bekliyoruz.

Sevgi ve saygılarımı sunuyorum, sağ olun.