SABAHAT ERDOĞAN SARITAŞ (Siirt) - Sayın Bakan, değerli milletvekilleri; Türkiye'nin kültür politikaları uzun yıllardır derin bir çelişki yaşıyor. Bir yanda kültürel mirasa sahip çıkıyoruz söylemi, diğer yanda ise merkeziyetçi, bölgesel eşitsizliği büyüten, kültür sanat yatırımlarını belli illere ve belli bölgelere hapseden bir pratik. 2026 yılı kültür bütçesi bu ülkenin kültürel yönelim haritasını tüm açıklığıyla ortaya koyuyor. Yatırımların yüzde 90'ı büyük şehir odaklı, geri kalan iller ise yalnızca istatistiklerde var. Buradan hareketle, tarih boyunca farklı kültürlerin, inançların ve medeniyetlerin beşiği olmuş bir coğrafyanın, Siirt'in görmezden gelinen kültürel mirasından bahsedeceğim.

Siirt, Botan Vadisi'yle, Tillo'suyla, Veysel Karanî'siyle sadece bölge için değil, tüm Türkiye için eşsiz bir inanç ve kültür coğrafyasıdır. Termal kaynakları, mağaraları, doğa yürüyüş rotaları ve on iki bin yıl öncesine uzanan arkeolojik mirasıyla olağanüstü bir turizm potansiyeline sahiptir. Ancak, bugün acı bir gerçekle karşı karşıyayız. Bu değerler tanıtılmıyor, korunmuyor, yatırıma açılmıyor ve geliştirilmiyor. Yaz aylarında doğa, inanç ve kültür turizmine yönelik tek bir kapsamlı projenin olmaması, yerli ve yabancı turistin ilgisini başka illere yönlendiriyor. Bu adaletsizliğin bedelini ise işsizlikle boğuşan gençler, geçim derdindeki esnaflar, ekonomik olarak kaderine terk edilmiş Siirt halkı ödüyor. Sayın Bakan, Siirt'te turizmin gelişmemesinin temel nedenlerinden biri, ulaşım yatırımlarının yetersizliğidir, ikincisi ise tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin neredeyse yok hükmünde olmasıdır. Merak ediyorum, bu eksikliklerin farkında mısınız? Farkındaysanız "çalışıyoruz" diyerek yıllardır tekrarlanan bu ezberi aşacak somut bir planınız var mı?

Sayın Bakan, bu ülkenin en büyük kültürel ayıplarından birine dikkat çekmek istiyorum: Siirt, milattan önce 12 binli yıllara uzanan arkeolojik geçmişine rağmen bir müzeye sahip olmayan ender illerden biridir. Çıkarılan yüzlerce arkeolojik eser Siirt'te sergilenemiyor, eserler Mardin, Batman, Hasankeyf müzelerine taşınmış durumdadır. Bir diğer ayıbınız ise, kentte hâlâ bir devlet tiyatro salonunun olmamasıdır. Sayın Bakan, Siirt'te tiyatroyu konferans salonlarından, parklardan, bahçelerden çıkarmak için bir tiyatro salonu yapmak bu kadar zor mudur? Yüzde 75'i dağlarla kaplı Siirt ilinin taşıdığı doğa turizmi potansiyeli birçok kurum tarafından hazırlanan raporlarla ortaya konmuştur. Bu raporların hepsi Botan Vadisi'ndeki ekoturizm faaliyetlerinin başlatılması gerektiğini özellikle belirtiyordu fakat buna rağmen hâlen herhangi bir çalışma başlatılmadığından bu potansiyel, maalesef, atıl durumda. Siirt'teki dağların Fethiye'den, Antalya'dan, Alanya'dan, Kaş'tan Pamukkale'den ne farkı var? Buralarda yapılan yamaç paraşütünün Botan Vadisi'nde yapılmamasının nedeni nedir, çok merak ediyorum.

2026 bütçesine baktığımızda Kültür ve Turizm Bakanlığına ayrılan toplam 69,9 milyar TL'nin yüzde 90ı'nın büyük şehir merkezli projelere veya Ege, Akdeniz hattındaki turizm yatırımlarına aktarıldığını görüyoruz. Bölge illerine ayrılan pay yüzde 5'in bile altında. Burada Siirt'e düşen payı ise sadece sıfırdır. Bu bütçe bize şunu söylüyor: Çok kültürlü bir toplumun dinamikleri tanınmak istenmiyor. Kaynakları demokratikleştirmek gibi bir gaye de olmadığından merkezi kültür politikası dışında hiçbir kimlik, hiçbir dil, hiçbir kültür görünür olmasın isteniyor. Fakat bu bütçenin özü de gerçeği de budur Sayın Bakan.

Siz kültürü millîleştirdiğinizi iddia ediyorsunuz ama millî kültür ancak halkların, tüm dillerin, tüm kimliklerin eşit temsiliyetiyle mümkündür. Bu bütçe ise eşitlik değil, inkâr üretiyor. Bu gerçekler ortadayken Siirt halkının da soruları size çok nettir: Siirt'te turizmin gelişmemesinin temel nedeni olan ulaşım, tanıtım ve pazarlama eksikliklerini gidermek için ne yapacaksınız? Siirt'in tarihî ve turistik mekanlarının korunması, tanıtılması ve turizmin teşviki için hangi proje ve yatırımları başlatacaksınız? Siirt'e neden hâlâ bir müze yok? 2023'te yapacağınızı iddia ettiğiniz Siirt arkeoloji müzesinin ihale ve yapım süreci ne aşamadadır? Sayın Bakanın yanıtlamasını merakla bekliyorum.