KADİM DURMAZ (Tokat) - Teşekkür ederim.

Sayın Başkanım, değerli milletvekillerim, Sayın Bakanım, kıymetli bürokratlar, basınımızın değerli temsilcileri; İçişleri Bakanlığının 2026 yılı bütçesinin hayırlı olmasını diliyorum.

6360 sayılı Yasa'yla kapatılan ülkemizde 559, ilimiz Tokat'da da 18 belediyemiz var. Bu insanlar on iki yılı aşan sürede hukuk mücadelesi vermekteler ama ellerine geçen koskocaman bir sıfır. Hukuk mücadelesinin sonunda Kütahya ili Simav ilçesinin Kuşu, Afyon Sinanpaşa ilçesi Güney beldesi, Çankırı Orta ilçesi Kalfat ve Dodurga, Tokat'ta da Demircili; bu beldeler yargı dışında Bakanlıkça da haklı bulunmuş, belediye tüzel kişilikleri iade edilmiş, 2024 mahalli idareler yerel seçimlerinde belediye olarak girmişlerdir. Bugünkü sorun, aynı şartlarda olan diğer beldelerin aynı hukuku göremeyişleridir. Yalnızca Tokat'ta 18 eski beldemiz on iki yıldır aynı mücadeleyi vermektedir. Bu mücadele Tokat'ta doğrudan 90-100 bin kişilik bir nüfusu da etkilemektedir. Ankara idare mahkemesinden aldıkları yürütmeyi durdurma kararıyla yeniden belediye statüsü kazanmış; vali yardımcılarımız, kaymakamlarımız kayyım atanmış; Reşadiye'nin Çevrecik ve Yoluüstü, Almus'un Bağtaşı, Yeşilyurt'un Kuşçu beldeleri ama gelin görün ki bir bölümünden kayyımlar yeni çekilmiş, yeniden köy statüsünde ne olduğu belirsiz bir şekilde yürümektedir. Bazen halkı sevindirip bazen de süresiz üzmektesiniz.

Kısa bir süre sonra üst mahkemeler yine bir bölümünün lehine karar vermiş; aynı beldede bu sefer tekrar farklı bir yola girilmiş, yeniden köy statüsüne şey yapmış, bir belirginsizliktir alıp gidiyor. Bu nedenle, Erbaa'nın, Değirmenli ve Akça, Almus'un Cihet ve Ormandibi Zile Güzelbeyli, Yalınyazı ve Yıldıztepe, Sulusaray Dutluca, Niksar Kuyucak beldelerimize atanan kayyımları da geri çekilmiştir.

Daha vahimi, aynı dosya türünde, aynı şehirli yaşam hakkını mahkeme talebiyle almış insanların elinden bu hakkı Bakanlığınızca tekrar alınmıştır. Ankara idare mahkemesi bir kısım belde için "Hak gaspı var." demiş, belediyeyi geri vermiş. Tokat idare mahkemesi aynı davayı hukuki gerekçelerle reddetmiş "Bu dava burada görülemez." demiş, dosyayı kapatmış. Samsun Bölge İdare ve İstinaf bazı kararları onayıp bazılarını bozarak dosyaları top gibi ülkenin mahkemelerinde dolaştırmaktadır. On iki yılda 7 ayrı dava açılmış, son bir yılda 3-4 kez mahkeme önünden geri çevrilmiş insanlar adalet duygusunu ve bu tabloyu nasıl muhafaza edeceklerini artık bilemez oldular. Anayasa’nın 2'nci maddesi, devleti bir hukuk devleti olarak tanımlıyor. Yine 127'nci madde mahalli idareleri halkın müşterek ihtiyaçlarını karşılayan, karar organları seçimle gelen kamu tüzel kişilikleri olarak tanımlıyor. 67'nci madde seçme ve seçilme hakkını önemsiyor. 13'üncü madde temel haklara getirilecek sınırların demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olamayacağını, yine 10'uncu madde eşitlik ilkesini güvence altına alıyor ama gelin, görün, bunların hepsine Sayın Bakan, bu ülkede hasretiz. Anayasa’nın 90'ıncı maddesi uyarınca temel haklara ilişkin uluslararası sözleşmeler kanunların üzerindedir. Anayasa Mahkemesi de 2007 tarihli kararında tüzel kişiliği kaldırılacak yerleşim yerlerinde halk oyuna başvurulmasının yerinden yönetim ilkesinin gereği olduğunu söylüyor. Yine, ülkemizin taraf olduğu Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı'na da bu yapılan maalesef uymuyor. Düşünün, ilimizde birçok beldelerde ve köylerde yaş ortalaması 60'ın üzerinde. Bu insanlar imece yapıp bir kanalizasyon, bir içme suyu arızasını yerine getirecek durumda değil. Bunlara devletin bir sosyal proje gibi yeniden belde statüsünü vermesi gerekiyor. Bugün ülkemizde 51 ilimizde 1.290 seçilmiş yerel parlamentonun üyesi il genel meclisi üyeleri var. İlçelerden il merkezlerine gelip muhtelif komisyonlara katılıp haftanın beş günü mesai harcayıp çalışma yapmaktalar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

KADİM DURMAZ (Tokat) - Ama bunların hakları emeklerinin karşılığı değildir.

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Teşekkür ediyoruz.

KADİM DURMAZ (Tokat) - Aynı il genel meclisi üyelerimizin muhtarlarımıza tanınan eşit statüde özlük hakları ve ruhsat hakkının da bir an önce verilmesi gerekiyor.

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Teşekkür ediyoruz Sayın Durmaz.

KADİM DURMAZ (Tokat) - 2026 yılı bütçesinin saydığım ve sıraladığım ilimizde umutla, beldelerin açılışını bekleyen belde sakinlerine umut, il genel meclisi üyelerine de...

OTURUM BAŞKANI NİLGÜN ÖK - Sayın Durmaz, çok teşekkür ediyoruz.

KADİM DURMAZ (Tokat) - ...yerel parlamentonun saygın bir üyesi olduğunu hatırlatan bir bütçe olmasını diliyor, ülkemize hayırlı uğurlu olmasını niyaz ediyorum.