CEVDET AKAY (Karabük) - Teşekkürler Başkanım.

Sayın Başkanım, değerli komisyon üyeleri, Sayın Bakanım, kıymetli bürokratlar; ben de hepinizi sevgiyle, saygıyla selamlıyorum.

Bakanlık bütçesinin hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Birkaç rakamlarla ilgili tespitlerde bulunacağım.

2026 yılı Bakanlık bütçesi 46 milyar 805 milyon, binde 2,47 genel bütçe büyüklüğü içerisinde, 189 trilyonluk bir bütçede binde 2,47'lik bir rakam. Geçen yıl 39 milyar bütçe büyüklüğü vardı Dışişleri Bakanlığının, o da binde 2,64'e tekabül ediyordu; oransal olarak da biraz düşüş olmuş. Geçen yıla göre artış 7 milyar 770 milyon yani yüzde 19,90, enflasyon oranının altında bir artış var bütçe rakamlarında; bu artış oranını biz de düşük buluyoruz kıymetli vekillerin de söylediği gibi. Dışişleri Bakanlığı gibi önemli bir bütçede en azından enflasyon oranının üstünde bir artış olması beklenilen karar olurdu, bu bütçede bunu göremiyoruz.

Dış politika programı en büyük payı alıyor 38 milyar 87 milyon, yüzde 81,37'sine tekabül ediyor. İşte, 2024 yılında 20 milyar harcanmış, 2025 Haziran itibarıyla de 11 milyar harcanmış, yıl sonunda da tespit edilen ödeneklerin içerisinde gerçekleşeceği görünüyor.

Şimdi, şehit yakınları ve gaziler... Burada, bütün bakanlıklarda, Sayın Bakanım, şehit yakınları ve gazilere ayrılan paylar inanın çok düşük, bunların hep artırılmasını biz burada talep ediyoruz. Dışişleri Bakanlığında da ayrılan tutar 12 milyon 400 bin TL, 12 milyar demek isterdim gerçekten, 12 milyon 400 bin TL. Harcama olarak da 2024 yılında 8,3 milyon yapılmış, 2025 Haziran itibarıyla da 923 bin liralık bir harcama var yani yetersiz bir bütçe, bunun artırılması çok çok önemli ve bunu bütün bakanlıklardan beklediğimiz gibi Dışişleri Bakanlığından da bekliyoruz.

Yine, cari transferler tabii çok önemli bir paya sahip, yüzde 28'e, 13 milyar 542 milyon gibi bir rakam. Cari transferler içerisinde de, işte, harcamalar... Sermaye giderlerini de dâhil edebiliriz buna, sermaye transferlerini de dâhil edebiliriz. Buraya gayri menkul büyük onarım giderleri gibi, işte, gayri menkul üretim giderleri gibi rakamlar tekabül ediyor.

Şimdi, personel gideri ve SGK primlerini dikkate aldığımız zaman bunların toplamı 20 milyar gibi bir rakam yapıyor. Yani, personele ve devlete ödenen primler bütçenizin yüzde 44'üne tekabül ediyor. Yatırım harcamalarına, yatırım ödeneklerine dolayısıyla çok az pay kalıyor; bunu birazdan ifade edeceğim. Buradaki harcamalarla alakalı, şimdi, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler var cari transferler içerisinde, 13,5 milyarlık bir cari transfer kaleminin içerisinde, 97 milyon 897 bin TL. 2024'te 47,6, 2025 Haziranda da 31 milyonluk bir harcama olmuş. Bu kuruluşlar kimlerdir? Hangi kuruluşa, hangi program dâhilinde ne kadar transfer olmuştur? Bize bununla ilgili bilgi verilebilirse memnun olacağız.

Yurt dışı transferleri var, yurt dışına yapılan transferler var 13,4 milyar, burada da 2024'te 7 milyar, 2025 Haziran itibarıyla da 5,5 milyarlık bir harcama olmuş; bunun mahiyetini rica edeceğiz. Burada, baktığım zaman müdürlükler itibarıyla Uluslararası Güvenlik Genel Müdürlüğü, işte, İkili İlişkiler Genel Müdürlüğü, Uluslararası Ekonomik İşler Genel Müdürlüğü, Çok Taraflı İlişkiler Genel Müdürlüğü gibi birimlerin altında yapılan harcamalar bunlar genelde. Yani, müdürlük bazında bazı transferler olmuş, bunlarla ilgili bütçede çok detay bilgi göremiyoruz, aydınlanma açısından bize bilgi verilirse memnun olacağız.

Gayri menkul büyük onarım giderleri 978 milyon, önceki dönemlere baktığımız zaman 2025 Haziran itibarıyla 22,7 milyonluk bir harcama var, burada herhâlde toplu bir onarıma gidilecek iyi bir bütçe sayılır bütçenizin içine baktığımız zaman. Bu gayri menkul büyük onarım giderleri nerede planlanıyor, bununla ilgili bilgi rica edeceğiz.

Taşıtlar... 47 adet taşıt alımı var, hepsi yurt dışıyla alakalı bunların. Bu yurt dışı taşıt alımlarının prosedürü nasıl işliyor, nasıl onay mekanizması? Bu, pek bizim tarafımızdan da bilinmiyor, bu konuyla ilgili de bizleri aydınlatırsanız memnun oluruz.

Yatırım ödeneklerini az önce ifade etmiştim 2,4 milyar diye, yüzde 5,27. Yani, bu bütçede 5,27 değil, en az yüzde 15 bir yatırım ödeneği, yatırım bütçesi görmek isterdik. Umarım, bir dahaki yıl bütçede bunlar dikkate alınır çünkü hem yurt içinde hem yurt dışında temsilcilikler, konsolosluklar... Yani, bunların idaresini, bunların masraflarını organize etmek, bunlara gerektiğinde yeni yatırımlar yapmak çok çok önem arz ediyor. Buradaki açığı kapatmak için esasında geçen 2024 yılının Haziran ayında burada bir vakıf kuruldu, Dışişleri Teşkilatını Güçlendirme Vakfı, biliyorsunuz; bu vakıfın üzerinden, kuruluşundan bu yana da bir buçuk yıl geçti. İşte, mütevelli heyeti atandı, Başkan sizsiniz, 10 kişilik bir heyet var, yine, bir yönetim kurulu var, 5 kişilik bir yönetim kurulu var, denetleme kurulu var; bu konu hakkında çok bilgiye sahip değiliz yani burada mütevelli heyeti sizin haricinizde kimlerden oluşuyor? Bakanlık mensubu olması lazım 5 kişinin diye biliyorum. İşte, yine yönetim kurulu 5 kişiden oluşuyor, buradaki kişilerin... Akademik kuruldan olacaklar da var, akademi dünyasından, anladığım kadarıyla Bakanlık bünyesinde, kişilerin öz geçmişini merak ediyoruz açıkçası. Bu önemli bir Vakıf çünkü, buradaki Vakfın yapacağı işler de çok çok önemli. Bu Vakıf çünkü gayrimenkul alıp satabilecek, kiralayabilecek, menkul mal alıp satabilecek, bunu yurt içinde, yurt dışında yapabilecek, yine, yurt içinde ve yurt dışında şirketler kurup şirketlere ortaklık yapabilecek yani şirketlerin hisselerini satın alabilecek; bununla ilgili şimdiye kadar yapılan bir işlem oldu mu? Vakıf, herhangi bir gayrimenkul edindi mi veya herhangi bir şirkete ortak oldu mu yurt içi veya yurt dışı? Yapılan bir proje var mı, hayata geçirilecek bir şey var mı? Çünkü neticede teşkilatı güçlendirmek için yapılan bir şeyin sağlam ve düzgün olması hepimiz için iyidir. Burada, vize gelirleri önem arz ediyordu, bunlar faaliyete geçti mi? Vize gelirleriyle ilgili harcamalarımız ne durumdadır? Yani, daha doğrusu, vize gelirleriyle ilgili olarak Vakfa aktarılan tutarlar, paralar var mıdır? Burada yapılan anlaşmalar hangi şirketlerle yapılmıştır? Bu konularla ilgili bilgi olabilir.

Yine, bağış ve yardım konusunda... Vakfa bağış ve yardımlar yapılıyor mu yeterli? Şimdi, ben bir sürü bakanlık bütçesine bakıyorum, birtakım derneklere, vakıflara yapılan transferler var, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara yapılan transferler var. Bakanlıklar arasında ben şunu noksan gördüm: Yani, bir bakanlık derneğe, vakfa transfer yapabiliyorsa, kâr amacı gütmeyen kuruluşlara transfer yapabiliyorsa Dışişleri Bakanlığının kurmuş olduğu vakfa da bu Bakanlık bütçesi haricinde bir bağış, yardım veya transfer yapılabilmesinin önünün açılması lazım; burada Cumhurbaşkanı kararıyla da olabilir bu, Hazine yardımıyla da olabilir, kalem de çok çok önemli değil. Aynı şekliyle, sizin Bakanlık bütçenizden de ülkeye faydalı olacak bir proje için kurulmuş bir vakıf varsa oraya da transfer yapılmasının önü açılmalı. Tabii, burada sizin denetleme göreviniz de var yani denetim kurulunu da buradaki bütün faaliyetleri de Bakan olarak siz denetliyorsunuz. Tahmin ediyorum, yönetim kurul üyelerini beş yıllığına atıyorsunuz. Tabii, süre çabuk geçiyor, şimdiye kadar bir buçuk yılı geçti. Şimdi, Bakanlıktan bu Vakfa 10 milyon aktardınız, kuruluşa yetti mi? Çalışmalar bitti mi? Oradan artan para var mı? Size bağış ve yardım oldu mu? Bu konularla ilgili de bilgiler arzu ediyoruz. Hem Bakanlığınızda hem de Vakıfta tasarruf tedbirlerine uyulması, riayet edilmesi önemli; bu hususlara uyuluyor mu? Şimdi, Vakıfla alakalı, tahsis edilen araçlarla ilgili durum nedir, o konu hakkında bilgimiz yok. Ben özellikle konuyu buraya ayırmak isterdim Sayın Bakanım çünkü aydınlanalım diye; bunun denetimi yasama organı tarafından yapılamıyor, sizin tarafınızdan direkt yapıldığı için sizden gelen bilgiler bizim için önem arz edecek.

Ben, bunları vurgulamak istedim.

Bir de burada devlet iç borçlanma senedi de alabiliyor. Mesela, siz Türkiye Varlık Fonunun ihraç ettiği tahvillerden Vakıf olarak alabilirsiniz, böyle bir uygulama var mı? Kira sertifikası da alabiliyorsunuz. Bu uygulamalar hayata geçirilip, bu Vakıf gerçekten maddi manevi güçlendirilip, mal varlığı artırılıp Dışişleri Bakanlığının daha etkin çalışmasına ne kadar destek olacak? Biz destek olmasını arzu ediyoruz, Bakanlıktan da bunu bekliyoruz.

Hepinizi sevgiyle ve saygıyla selamlıyorum.

Teşekkür ederim.