TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Sayın Başkan, Plan ve Bütçe Komisyonumuzun değerli üyeleri, kurumlarımızın değerli temsilcileri, değerli basın mensubu arkadaşlarım; sözlerimin başında hepinizi saygıyla sevgiyle selamlıyorum, çalışmalarımızda başarılar diliyorum.

Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulan 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi ile 2024 Yılı Kesin Hesap Kanunu Teklifi görüşmelerinin ve kurumlarımızın 2026 yılı bütçelerinin Meclisimize, kurumlarımıza, milletimize ve ülkemize hayırlı olmasını temenni ediyorum.

Hepimizin bildiği ve inandığı gibi, Türkiye Büyük Millet Meclisi millet iradesinin tecelligâhıdır, milletin iradesinin tarihsel süreklilik içerisinde temsil edildiği en yüce, en merkezî konumdur. Plan ve Bütçe Komisyonumuz da Meclisimizin çalışmaları içerisinde fevkalade önemli bir yeri olan merkezî Komisyonlarımızdan biridir. Şunu en başında ifade etmek isterim ki Plan ve Bütçe Komisyonunda yapılan her görüşme sadece bütçe tartışması olmasının çok ötesinde, devletin önceliklerini, milletin beklentilerini ve istikametimizi belirleyen eylemlerin de tartışıldığı bir Komisyonumuzdur.

Sayın milletvekilleri, Değerli Komisyon üyeleri; ben, sözümün hemen başında Türkiye Büyük Millet Meclisinin faaliyetlerinin önemi bakımından iki konunun altını çizerek gündeminize getirmek isterim. Bunlardan biri, Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak özellikle bu yaz ayları içerisinde büyük bir özveriyle, fedakârlıkla çalışarak belli bir noktaya getirdiğimiz, Türkiye'nin demokratik olgunluğunun bir eseri olarak faaliyetlerini sürdüren, çoğunluk yerine çoğulculuk prensibini esas alan, Komisyonda bulunan her üyenin kendi görüşünü, fikriyatını rahatlıkla ifade edebildiği, tartışılabildiği ve Türkiye'nin çok farklı kesimlerinden sivil toplum kuruluşlarının, akademisyenlerin, meslek örgütlerinin, kanaat önderlerinin gelerek konuya ilişkin fikirlerini, tekliflerini ortaya koyabildiği Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonumuzun öneminin altını çizmek isterim. İçinde bulunduğumuz bölgesel ve küresel şartlar Türkiye'nin gerçekten artık terör meselesini tamamıyla geride bırakması gerektiğini, Türkiye'nin terör meselesini çözerek kalıcı barış ve kardeşliği sağlayacak adımları atması gerektiğini zorunlu kılmaktadır. Bu çerçevede, Komisyonumuz önemli bir çalışmayı sürdürdü, sürdürmeye devam ediyor. Biraz sonra detaylı olarak da Komisyon çalışmaları hakkında bilgi vereceğim ama millî iradenin gücünü göstermesi bakımından, demokratik olgunluğu göstermesi bakımından bu Komisyonun kurulmuş olması bile başlı başına önemli bir aşamaydı ve Türkiye'nin bugün geldiği artık "terörsüz Türkiye" sloganıyla başlattığımız bu sürecin tamamıyla olgunlaşmaya başladığı bir dönemde de Komisyonumuz bu ülkede barışın, huzurun, güvenliğin ve demokrasinin standartlarının yükselmesi için her türlü çabayı, çalışmayı ortaya koymaya devam edecektir.

Bir diğer konu ise parlamenter diplomasinin özellikle günümüz dünyasında artan rolünün ve bu rolü en iyi icra eden parlamentolardan biri olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin mevcut durumunun altını çizmek isterim. Değerli milletvekili arkadaşlarım, bu süreç dünyada fevkalade büyük gelişmelerin yaşandığı bir süreç. Hemen hemen dünyanın her bölgesinde büyük krizlerin, büyük çatışmaların, büyük gerilimlerin yaşandığı, hiçbir bölgenin bu gerilimlerden ve çatışmalardan uzak durmadığı, duramadığı bir dönemden geçiyoruz. Öyle görünüyor ki önümüzdeki on yıl içerisinde dünyanın bu gerilimli durumu devam edecektir, sürecektir. Dolayısıyla Türkiye'nin böylesine bir dönemde ve özellikle içinde bulunduğumuz coğrafyada güçlü bir dış politika izlemesi ve Türkiye'nin diplomaside hamasetin yerine anlam siyasetini ortaya koyması şarttır. Biz, manevraların peşinde değil istikamet belirleyen bir ülke olmak ve tepki değil ilke üretmek durumundayız ve bu çerçevede, dış politikamızı bütün kurumlarımızla birlikte uygulamayı sürdürüyoruz. Şunu açıklıkla söyleyebilirim ki Türkiye Büyük Millet Meclisi hem dostluk gruplarıyla hem uluslararası "assembly"lerdeki varlıklarıyla hem Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı düzeyinde hemen hemen -bu "hemen hemen"i de kaldırıyorum- uluslararası bütün platformlarda vardır ve Türkiye'nin sesini dile getirmeyi sürdürmektedir. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde yürütülen dış politikamız Meclisimizin de parlamenter diplomasideki aktif destekleriyle güçlenerek bütünlüklü bir bakış açısı oluşturmaktadır.

Vizyonumuzun 3 temel ayağı vardır: Bunlardan biri kamu diplomasisi, diğeri insani diplomasi, üçüncüsü ise parlamenter diplomasidir.

Birkaç örnek vermek istiyorum: Azerbaycan'a verdiğimiz kararlı destek kardeşlik hukukunun uluslararası arenada yansımasıdır ve Türkiye, Karabağ'ın işgalden kurtulması konusunda verdiği desteklerle her uluslararası platformda Azerbaycan'ın yanında yer almıştır.

Rusya ve Ukrayna arasındaki krizde Türkiye'nin merkezî bir rol oynaması, hemen hemen 2022 Martında İstanbul'da nihai noktaya gelip ön anlaşma imzalanmasına rağmen bazı ülkelerin istememesi dolayısıyla savaşın devam etmesi Türkiye'nin diplomaside ortaya koyduğu, insani diplomaside ortaya koyduğu çözümlerin bütün dünya tarafından yerinde görülmesinin de bir göstergesi, daha doğrusu bir uyarısı olmuştur.

Aynı şekilde Etiyopya-Somali hattında yürüttüğümüz ara buluculuk, diplomasinin kilometrelerce uzaktan bile işleyebileceğini tüm dünyaya göstermiştir.

Son dönemde Afganistan ile Pakistan arasındaki görüşmeler henüz başarıyla sonuçlanmasa da Türkiye'de gerçekleşmiş olması ülkemizin küresel etkinliğinin ifadesidir.

Gazze'de yaşanan ve İsrail'in maalesef ateşkes kararına rağmen sürdürmeye devam ettiği soykırıma karşı Türkiye'nin verdiği mücadele insanlığın ortak onuruna sahip çıkma mücadelesidir. Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi nezdinde milletvekillerimizin de katkılarıyla yürütülen süreçlerde Türkiye adaletin sesi olmuştur. Bu çerçevede, Türkiye Büyük Millet Meclisi öncülüğünde kurulan Filistin'i Destekleyen Parlamentolar Grubu dünya parlamentoları arasında vicdan temelli bir diplomasi hattı kurmaktadır. Bu grup parlamenter diplomasinin gücünü gösteren canlı bir örnektir. Dünyanın farklı ülkelerindeki parlamentoların Türkiye'nin girişimleri sayesinde bir araya gelmesi Meclisimizin itibarı açısından da onur vericidir. Müzakereci diplomasi çizgimiz milletimizin vakarına ve devletimizin barışçı kimliğine yakışır bir çizgidedir. Arzumuz ve tüm çabamız, kamu diplomasisiyle, insani diplomasiyle ve parlamenter diplomasiyle birleşen bu bütünlükçü perspektifi sürdürmek ve daha güçlü sonuçlar elde etmektir.

Suriye'de istikrarsızlığın ve iç savaşın son bulması Türkiye'nin hem güvenliği hem de bölgesel barış için stratejik önemdedir. Türkiye Suriye'nin güçlü kurumlarla yeniden inşasını ve halkın iradesine dayalı yönetimi aktif bir şekilde desteklemektedir. Suriye'deki huzur Türkiye'nin sınır güvenliğinden öte bölgesel barışın, ekonomik istikrarın ve toplumsal iyileşmenin de anahtarıdır.

Dünyada diyalog kanallarının daraldığı bir dönemde parlamentoların birbirlerine temas etmesi artık hepimizin bildiği gibi ihtiyacın çok ötesinde bir zarurettir. Bu anlayışla 17 Kasımda AGİT Parlamenter Asamblesinin 50'nci yılı toplantısına ev sahipliği yapacağız. Toplantının teması diyalog ve iş birliği yoluyla çok taraflılığın yeniden canlandırılmasıdır.

Ayrıca 15-19 Nisan 2026 tarihlerinde İstanbul'da dünyanın en büyük parlamenter birlik çatısı olan Parlamentolararası Birlik 152'nci Genel Kurulunu toplayacağız. 183 üye parlamentonun katılacağı bu Genel Kurul Türkiye'nin parlamenter diplomasiye yaptığı katkının çok açık bir göstergesidir. Daha önce en son 1996 yılında yani otuz yıl evvel ev sahipliği yaptığımız bu buluşmayı 1.400'ü aşkın parlamenter ve 100'e yaklaşan Meclis başkanlarıyla yeniden gerçekleştirecek olmak Türkiye Büyük Millet Meclisi için büyük bir övünç vesilesidir.

Yine aynı şekilde, 2026 yılı Haziran ayında NATO Parlamento Başkanları Zirvesinin ülkemizde düzenlenmesi hedefi bulunmaktadır. Bu Zirve Türkiye'nin güvenlik ve özgürlük dengesine dayalı ittifak anlayışını parlamenter zeminde de hiç şüphesiz güçlendirecektir.

Her bir milletvekilimize Meclis çalışmalarında gösterdiği dikkat, çaba ve olgunluk için ayrı ayrı teşekkür ediyorum. Milletin güveni vekilin vakarında somutlaşır, Meclisin itibarı vekillerimizin duruşuyla yükselir. Meclisimiz farklı fikirlerin uzlaşı ürettiği bir mekân olmak zorundadır. Fikir ayrılıklarımız demokrasinin doğasıdır ancak Türkiye Büyük Millet Meclisi bu farklılıkların içinde milletin iradesini diri tutma ödevine sahip olan bir kurumumuzdur. Bu anlayışla, Meclisin işleyişini daha verimli hâle getirmek amacıyla yapılmasını tartıştığımız İç Tüzük değişikliklerini son derece kıymetli buluyorum. Bu doğrultuda sizlerin katkısı Meclis Başkanlığı olarak bizim için de çok değerlidir. Ayrıca 28'inci Dönem süresi içerisinde yeni bir anayasa yapılması ve Siyasi Partiler Yasası başta olmak üzere antidemokratik birtakım düzenlemelerden Türkiye'nin kurtulması da herhâlde bu Meclisin en önemli ödevlerinden biridir. Türkiye Büyük Millet Meclisi adaletin, ortak aklın ve kamu vicdanının merkezidir. Bugün Plan ve Bütçe Komisyonunda ortaya konulan ortak irade Türkiye'nin geleceğine duyduğumuz inancın güvencesidir. Meclis çatısı altında her emek, milletimizin tarihî yürüyüşündeki anlamlı adımlardır. Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak halkın sesi, milletin vicdanı ve adaletin sözcüsü olmaya devam edeceğiz.

Sayın Başkan, Değerli Komisyon üyelerimiz; bu girişten sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesiyle ilgili görüşlerimi sizlerle paylaşmak isterim. Bildiğiniz gibi, Türkiye Büyük Millet Meclisi milletimiz adına yasama ve denetim yetkilerini kullanmakta; ayrıca, kısaca ifade etmeye çalıştığım gibi, parlamenter diplomasi kanallarını kullanarak da millet adına temsil görevini yerine getirmektedir. Bu kapsamda, 2026-2028 dönemi bütçe teklifimizle ilgili değerlendirmelere geçmeden önce Meclisimizin çatısı altında yapılan faaliyetlerle ilgili çok kısaca sizleri bilgilendirmek isterim; zaten bunlar basılı olarak da önünüzde var. Bu dönemde, 28'inci Yasama Döneminde 3.340 kanun teklifi Meclise sunulmuştur. Genel Kurul gündemine giren 202 kanun teklifinden 110'u kanunlaşmış, 100 kanun da Meclis Genel Kurulunda beklemektedir. Ayrıca, bu kanunların hazırlanmasında Meclisimizin -milletvekillerimizin bir kısmı gayet iyi biliyorlar ve gayet iyi kullanıyorlar- fevkalade önemli hizmetlerinden biri, Meclisimizin destek verdiği, destek bürosuyla kanun teklifi hazırlanmasında vermiş olduğu destektir. 786 kanun teklifine Meclisimizin destek bürosunca destekler verilmiştir ve ayrıca Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına sunulan 72 uluslararası anlaşmanın uygun bulunmasına dair kanun teklifi için inceleme raporu ve diğer inceleme raporları da bu destek büromuz tarafından ciddi şekilde takip edilmiştir. Bu çerçevede, yasama faaliyetlerinin dışında, Türkiye Büyük Millet Meclisi, ortak bildiri ve deklarasyonlarla da milletimizin iradesini "Meclis kararları" adı altında dünya kamuoyuyla, Türkiye kamuoyuyla paylaşmaktadır. Bu kapsamda, 28'inci Yasama Döneminde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda 14 bildiri ilan edilmiştir, ortak bildiri ilan edilmiştir. Bunlardan 8'i İsrail'in Gazze'de uyguladığı soykırım ve bölge ülkelerine yönelik saldırgan tutumlarını kınamak, 3'ü ise güvenlik birimlerimize ve kurumlarımıza yönelik terör saldırılarına ilişkin bildiri olarak ilan edilmiştir. Diğer ortak bildiriler ise Srebrenitsa Soykırımının 28'inci yıl dönümü hakkında "Fransa Ulusal Meclisinin sözde soykırım kararına karşı, Kıbrıs Barış Harekâtı'nın 50'nci yıl dönümü" konulu ortak bildirilerdir.

Diğer yandan, Meclisimiz 28'inci Yasama Döneminde çeşitli konularda 104 ayrı Türkiye Büyük Millet Meclisi kararı almıştır. Ayrıca, karma komisyona havale edilen tezkere sayısı 941'dir. Şu anda -yani fezlekelerle ilgili dosyalardan bahsediyorum- milletvekillerimizin fezlekeleriyle ilgili dosyaların tamamı karma komisyondadır, Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kuruluna gelmemiştir.

Değerli arkadaşlar, denetim faaliyetleri alanında 28'inci Yasama Döneminde Başkanlığa verilip işleme alınan yaklaşık 35 bin küsur yazılı soru önergesinden 24.381'i cevaplandırılmış ve bu cevaplandırmaların süresinde yapılabilmesi için de her yıl düzenli olarak 2 kez Başkanlığımız tarafından yürütmeye bilgilendirme yazıları yazılmıştır.

Diğer yandan, malumunuz olduğu üzere, İç Tüzük'ün 100'üncü maddesine göre milletvekillerimiz Türkiye Büyük Millet Meclisine de yazılı soru önergesi vermektedirler. Bu çerçevede, bu dönemde 189 soru önergesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına yöneltilmiştir. Bunların 178'inden 172'si süresi içerisinde cevaplandırılmış, 5 önergenin ise cevap süresi hâlen devam etmektedir.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, 28'inci Dönemde Meclis araştırması açılması kabul edilen 53 araştırma önergesi konusuna göre birleştirilerek kabul edilmiş ve buna göre de 9 Meclis araştırması komisyonu kurulmuştur. Bu komisyonların içerisinde Balıkçılık ve Su Ürünleri Komisyonu çalışmalarını tamamlamış, raporları basılmış ve dağıtıma verilmiştir. Diğer komisyonlar da rapor yazım sürecindedir ve onlar da raporlarını hazırladıklarında Meclise dağıtılacaktır. Bu komisyonların içerisinde -girişte de ifade ettiğim gibi- Millî Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu herhâlde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarihinde de fevkalade önemli bir yere sahiptir. Malumunuz olduğu üzere, Türkiye'nin gündeminden terörün çıkarılması, toplumsal bütünleşmenin temin edilmesi, millî birlik ve kardeşliğimizin pekiştirilmesi, özgürlük, demokrasi ve hukuk devleti alanlarında çalışmalar yapmak üzere kurulan Türkiye Büyük Millet Meclisinde temsil edilen siyasi partilerin grubu olanlarından 5'inin ve grubu bulunmayan 6 partinin yani 1 siyasi parti dışında Türkiye Büyük Millet Meclisindeki 11 siyasi partinin katılımıyla gerçekleşmiş, fevkalade yüksek demokratik seviyesi olan bir Komisyon olarak çalışmalarını sürdürmüştür, sürdürmektedir. 16 toplantı gerçekleşti, bu toplantılarda yaklaşık yetmiş saate yakın çalışma yapıldı ve 3.500 sayfaya yakın tutanak tutuldu. Bu toplantılardan sadece 2'si -bazı yanlış algılamaların önüne geçmek için söylüyorum- 16 toplantıdan sadece 2'si konunun ve konuşmacıların vereceği bilgilerin hassasiyeti dolayısıyla basına kapalı yapıldı. Onların hepsi de tabii ki kayıt altına, zabıt altına alındı. Bu komisyonlarda değerli bakanlarımız, STK'lerimizin değerli temsilcileri, başta şehit ve gazi yakınlarımız olmak üzere Türkiye'de farklı kesimleri temsil eden gruplar dinlendi ve sonuçta da yaklaşık 130 kurum ve kuruluş dinlendi; bilgi ve görüşleriyle fevkalade güçlü bir müktesebat ortaya konulmuş oldu. Ümit ederim ki en kısa süre içerisinde atacağımız diğer adımlarla birlikte Komisyon hem dinlemeler çerçevesinde hem de atılan adımların gerektirdiği çerçevede atılacak, yapılacak düzenlemelerle ilgili bir çalışmayı tamamlayacak ve raporu Türkiye Büyük Millet Meclisine tevdi edecektir, Genel Kurula tevdi edecektir. Bir kez daha altını çizerek ifade etmek isterim, bu Komisyon anayasa değişiklik komisyonu değildir, bu Komisyon bir siyasi partinin görüşlerini ifade eden bir komisyon değildir, bu Komisyon Türkiye'de hemen hemen toplumun büyük kesimini temsil eden siyasi partilerimizin bir araya gelerek oluşturduğu, millî birliği ve beraberliği sağlamak için oluşturduğu... Ve arkadaşlarımızı da buradan tebrik ediyorum, gerçekten büyük bir fedakârlıkla yaz ayları boyunca çalışıldı ve neredeyse hiç kimse bir diğerine sesini yükseltmeden, hiç kimse kendi gündemini, kendi partisinin gündemini Komisyona dayatmadan Komisyonu bugüne kadar getirmek mümkün oldu. İnşallah, hayırlı sonuçlarla Komisyon görevini tamamlayacak ve bundan sonrası da Türkiye Büyük Millet Meclisinin Genel Kurulunun sorumluluğunda olacaktır.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, 28'inci Yasama Döneminde Genel Kurulda 257 birleşim gerçekleşti ve yaklaşık iki bin saate yakın çalışma oldu ve 80 bin sayfayı aşkın tutanak gerçekleştirildi. Aynı şekilde ihtisas komisyonlarımız da fevkalade önemli çalışmalara imza attılar, disiplinli bir çalışmayı ortaya koydular.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, son yasama yılında da ikili ve çok taraflı ilişkilerin güçlendirilmesine katkıda bulunmak gayesiyle gerçekleştirilen ziyaretlerin yanı sıra, ülke parlamentoları, uluslararası parlamenter asambleler ve uluslararası kuruluşlarla temaslarımız hız kesmeden sürdürülmüştür. Meclisimizin asıl üyesi olduğu 12, gözlemci üyesi olduğu 3 parlamenter asamble, Türkiye-AB Karma Parlamento Komisyonuyla yürütülen faaliyetlere ek olarak ihtisas komisyonlarımız, dostluk gruplarımız da fevkalade ciddi ve gayretli bir çalışmanın içerisinde parlamenter diplomasi faaliyetlerinde etkin bir şekilde rol almışlardır. Bu çerçevede, bu yıl aldığımız yeni kararla dostluk grubu üyesi bulunan ülke sayısını, muhatabımız olan ülke sayısını 147'ye çıkardık.

Ayrıca, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı olarak Üçüncü Yasama Yılının başından itibaren 7 ülkeye ikili ziyarette bulundum, 8 uluslararası toplantıya iştirak ettim; 12'si Cumhurbaşkanı-Devlet Başkanı, 81'i Senato Başkanı-Meclis Başkanı düzeyinde olmak üzere 144 ikili görüşmeyi gerçekleştirdim. Ayrıca, 19 Senato ve Meclis Başkanını da ülkemizde ağırladım.

Ayrıca, Türkiye Büyük Millet Meclisinde önem verdiğimiz bir diğer konu da Meclisin tamamıyla halka açık olması, kapılarının halka açık olmasıdır. 1 Ekim 2024 tarihinden bu yana Türkiye Büyük Millet Meclisini 404 bin kişi ziyaret etmiştir. Bu insanlardan yaklaşık 140 binine rehberlik hizmeti sunulmuş, 3.082 kişiye de halk günü kapsamında Türkiye Büyük Millet Meclisi gezdirilmiştir. Bunun yanında, Kurtuluş Savaşı Müzemizin 623 bin kişi tarafından, Yalova Atatürk Köşkü'nün de 53 bin kişi tarafından ziyaret edilmiş olması bizim için fevkalade önemlidir.

Değerli milletvekili arkadaşlarım, Türkiye Büyük Millet Meclisi Televizyonu Genel Kurul yayınlarının dışında yaptığı diğer yayınlarla yaklaşık bin dört yüz kırk altı saatlik bir yayını gerçekleştirmiştir. Bu arada, hepinizin yıllardır beklediği Florya Atatürk Köşkü ve Sosyal Tesislerinin açılmasıyla ilgili de çok şükür, önemli bir adım atıldı. Bilim Kuruluyla birlikte baştan tıkanmış olan görüşmeler, göreve geldiğim günden itibaren aşılarak Florya Atatürk Köşkü'nün Milletvekili Misafirhanesi kısmını 20 Ekim 2025 tarihinde arkadaşlarımızla birlikte açtık. Gayet güzel, gayet sevimli oldu, zor bir inşaat süreciydi ama sonuna gelinmiş oldu; hepinizin hizmetine açıktır.

Atatürk Köşkü ise biliyorsunuz, cumhuriyet tarihimizde deniz üzerinde yapılan tek köşktür Atatürk Köşkü, fevkalade değerlidir, anlamlıdır, özellikle Gazi'nin son yıllarını geçirdiği bir mekândır. Onun tamirat ve tadilat işi ise, restorasyonu işi ise çok titiz bir şekilde sürdürülüyor. Ümit ederim ki en kısa zamanda da onun da açılması mümkün olur.

Ayrıca, Plan ve Bütçe Komisyonunun toplantı salonunda yaşanan birtakım sistem sorunları vardı. Bunların giderilmesi ile ilgili de konferans sistemi altyapısı yenilendi.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Biz hiç farkında değiliz Başkanım.

ERHAN USTA (Samsun) - Sorun hâlâ devam ediyor, dün karşılaştık bu sorunla.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Sayın Usta "Bilgisayarımla bizim sistem uyumlu değil." diyor.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Entegrasyon sorunu var orada.

ERHAN USTA (Samsun) - "MacBook"un çalışmadığı yeni bir sistem olur mu? Öyle bir şey olamaz yani.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - "MacBook" çalışmadı, bizim kendi bilgisayarlarımız çalışıyor.

ERHAN USTA (Samsun) - Altyapı uyumlu değil. Böyle şey olur mu?

SALİHE AYDENİZ (Mardin) - Entegrasyon önemli Başkanım.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Peki, eyvallah. Yani entegrasyonu sorunu var, onu aşmak lazım, öyle görünüyor.

Tabii, İstanbul'daki hizmet binalarımızdan ek binanın güçlendirilmesi çalışmasını bitirdik ve ekim ayında hizmete açtık.

Değerli arkadaşlar, belki çoğunuzun bilmediği bir şeyi daha burada söylemek isterim, İstanbul'da Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı hizmet binası olarak Yıldız Köşkü'nün, Yıldız Sarayı'nın altındaki binanın hemen yanında Millî Savunma Bakanlığımıza ait bir bina vardı. O, İleri Karakol binasını onu da Millî Savunma Bakanlığından aldık, Türkiye Büyük Millet Meclisine tahsis edildi. Şimdi, onun da restorasyon ve onarım çalışmaları sürdürülerek inşallah en kısa süre içerisinde...

ERHAN USTA (Samsun) - Ne amaçla kullanılacak Başkanım?

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının... Mesela, şimdi, PAB'ta herhâlde 100'e yakın Meclis Başkanı gelecek. Bunların ağırlanması... Ben her hafta İstanbul'da, bir sürü yabancı misafir ağırlıyorum, buranın böyle prestijli bir ağırlama yeri hâline getirilmesini inşallah sağlayacağız. Büyük bir bina değil, küçük bir bina ama bizim binayı tamamlıyor yani onun bir eki gibi.

ERHAN USTA (Samsun) - Anladım.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - 28'inci Yasama Döneminde bunu da önemsiyoruz, rakamları çok yüksek olmayabilir ama gerçekten önceki dönemlerde çok fazla böyle, torpil vesairenin devreye girdiği bir alandı; şeffaf olarak, noter huzurunda gerçekleştirdiğimiz çekilişlerle, tamamen noterin huzurunda yapılan çekilişlerle şimdiye kadar 225 aday sürekli işçi kadrosuna alındı. Bu sene de 264 kişinin sürekli işçi kadrosuna atama işlemleri tamamlanmıştır. Bunun da sayısal olarak çok olmamakla birlikte, noter huzurunda çekilmiş olmasının önemli olduğunu...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Değerli Başkanım, bu danışmanlar size bakıyor "Bizimle ilgili bir şey var mı?" diye soruyorlar.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Onu sonra... İyi, söyleyeyim madem, Veli Bey sordu, girerken söyledim...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Valla çok iyi olur. Herkes, baksanıza bekliyor. AK PARTİ vekillerinin danışmanları korkuyor, onlara söyleyince onlar da bize söylüyorlar. Allah aşkına, biz bu insanların sorunlarını çözelim.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Girerken söyledim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Benim odamda Dernek Başkanlarıyla görüştük.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Girerken söyledim, Dernek Başkanlarıyla konuştuk.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Çözeceğiz inşallah Başkanım.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Şimdi, ben Sayın Genel Sekreterimize talimat verdim bununla ilgili bir yasal düzenlemeye ihtiyacımız var, onu hazırlasınlar, alternatif olarak, oy verecek olan sizsiniz. Burada partiler...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Başkanım, daha önce Mustafa Şentop da bir kanun teklifi vermişti, gitti o,; bizzat bu danışmanlar konusunda...

ERHAN USTA (Samsun) - Biz zaten meslek için destek veriyoruz, hazırız ama yani "Top sizde." deyip bize atmayın. Nihayetinde siz yani AK PARTİ olarak...

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Ya, kardeşim, ben ne yapacağımı biliyorum, bana ne yapacağımı öğretme ya!

ERHAN USTA (Samsun) - Sizin talebiniz önemli.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Tamam, eyvallah. Talebimizi söylüyorum. Daha açık nasıl söyleyebilirim yani? Talebimizi söylüyorum.

ERHAN USTA (Samsun) - Hayır, şimdi, topu bizim önümüze atmayın, onu diyorum yani.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Atmıyorum, ben vazifemi biliyorum.

ERHAN USTA (Samsun) - Biz de biliyoruz.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Siz de vazifenize sahip olun, eyvallah.

ERHAN USTA (Samsun) - Biz de diyoruz ki "Destek veririz." diyoruz.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Değerli arkadaşlar, ayrıca idari teşkilatımızın yaptığı hizmetlerden birisi de yine benim hakikaten önemsediğim ve çok başarılı bulduğum eğitim faaliyetleridir. Burada çalışan, Mecliste çalışan bizim elemanlarımızın toplam 9.672'si bu eğitimlerden geçmiş, buraya ciddi bir ilginin olduğunu görüyorum. Bunlardan birçok kısmı atlıyorum.

Araştırma ve bilgi sunum hizmetleri kapsamında 1.002 konu odaklı araştırma gerçekleştirilmiş, bunların bir kısmı bana da geliyor, zaman zaman bakıyorum, fevkalade değerli araştırmalar. Ayrıca, Açık Erişim Sistemi'nden, Türkiye Büyük Millet Meclisi Kütüphanesinden 4 milyon 780 bin kişi faydalanmıştır, bunun da fevkalade güçlü bir yanımız olduğunu ifade etmek isterim.

Bir başka önemli güçlü tarafımız da Arşiv Yönetim Sistemi'dir, burada bulunan sayfa sayısı da 10 milyonu aşmıştır. Kütüphanedeki süreli yayınlardan 718 tane dergi ve 78 gazete ilk sayılarından itibaren temin edilmiş ve onlar da kurum içerisinde milletimizin faydalanmasına açılmıştır.

Bir başka önemli konu, Osmanlı Türkçesiyle yazılan tüm arşiv belgeleri dijitalleştirilmiş ve kayıt altına alınmıştır.

Önemsediğimiz bir başka projemiz ise, Dijital Parlamento ve Kâğıtsız Parlamento çalışmalarıdır. Parti gruplarıyla, Meclis gruplarıyla mutabakat sağlanarak örneğin, yasama evrakları açısından burada büyük bir tasarrufa gidildi, komisyon raporlarının...

NURHAYAT ALTACA KAYIŞOĞLU (Bursa) - Başkanım, şu kitapçıkları da bu kadar kalın ve kaliteli yapmaya gerek yok yani bence.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Doğru ama burada nihayetinde onun bir maliyeti yok. Şundan dolayı: Burada, nihayetinde 50-60 tane basılıyor.

NURHAYAT ALTACA KAYIŞOĞLU (Bursa) - Doğaya zararı var Başkanım, maliyeti olsa ne olur, olmasa ne olur.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Hayır, hayır yani burada zaten çok az bir gruba da dağıtılıyor ama şimdi öteki tarafta ise, 176 milyon sayfa tasarruf edilen yani bu mutabakatla tasarruf edilen sayfa 176 milyon sayfadır. Dolayısıyla bu kadar büyük bir kâğıt tasarrufunun yapılmış olması önemlidir. Ayrıca, yazılı soru önergesi cevaplarının da kâğıtsız gönderimine konulması partilerin mutabakatıyla sağlanmıştır, burada da fiziki çıktı yerine e-posta ve SMS'lerle sorun halledilmiştir. Bu vesileyle de sırf soru önergelerinden dolayı yaptığımız tasarrufla 125 bin adet kâğıdı tasarruf etmiş bulunduk. Tabii, burada, bunların elektronik ortamda gönderilmesinin sağlayacağı bir siber güvenlik sorunundan bahsedilebilir, bunu önlemek için de her türlü tedbir alındı, herhangi bir problemimiz yoktur. Yeşil Parlamento kapsamında yaptığımız çalışmaların hepsi sizlerde yazılı ama sadece Yeşil Parlamento...

VELİ AĞBABA (Malatya) - Başkanım, affedersiniz, esas tasarrufu Bakanlar yapıyor, cevap vermiyorlar!

ORHAN YEGİN (Ankara) - Ya, bir durun, sırası geldiğinde konuşursunuz.

NİLGÜN ÖK (Denizli) - Ama böyle bir şey var mı ya!

İSMAİL GÜNEŞ (Uşak) - Bir yıl önce soru önergesi verdim Uşak Belediyesiyle ilgili daha hâlâ cevap gelmedi.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Evet, Uşak Belediyesi, Özkan Yalım var ya, acayip bir adam.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Ya, arkadaşlar...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Değerli arkadaşlar, bakın, Sayın Başkanın insicamını bozmayalım lütfen.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Yok, bozulmaz da yani böyle bir müzakere ortamı yok yani. Ben söylüyorum siz de...

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Bugün, birbirimize böyle laf atarak maalesef tartışma müzakeresini de aşağı çekiyoruz.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Laf atma değil Sayın Başkan, lütfen, katkıda bulunuyor diyelim.

BAŞKAN MEHMET MUŞ - Teşekkür ediyorum.

Konuşmalarınıza katkıda bulunma imkânı vereceğim size.

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Sayın Ağbaba, bu Yeşil Parlamento çalışmaları çerçevesinde detayı vermiyorum ama yıllık 750 bin kilovatsaat elektrik üretimi sağlanmıştır. Ağaçlandırma faaliyetlerimizden bahsediyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

TBMM BAŞKANI NUMAN KURTULMUŞ - Bitiriyorum.

Önemsediğimiz başka bir konu da 23 Nisan. Değerli arkadaşlar, 23 Nisan, Meclisimiz bakımından ve Türk milleti bakımından önemli bir tarih. Genellikle bu 23 Nisan kutlamaları -tırnak içinde söylüyorum- resmî törenler şeklinde geçiyordu, devlet törenleri şeklinde geçiyordu, bunun millet kutlamaları hâline dönüştürülmesi için iki yıldır çalışmalarımızı sürdürüyoruz, belli bir noktaya da gelindi. Mesela, bu yıl Türkiye Büyük Millet Meclisinde 23 Nisan haftasında yapılan etkinliklere 60 bin kişi katıldı. Meclisin bahçesinde yaptığımız "Meclis Bahçesi Çocuk Bahçesi" etkinliğimize de 12 bin çocuğumuz katıldı. Ayrıca, çok sayıda üniversite ve devlet kurumu da bu süreçlere ciddi katkıda bulundu.

Son olarak, Meclis Hastanemizle ilgili konuşmak isterim. Meclis Hastanemizde 25'i uzman olmak üzere 120 kişilik bir kadro var ve fevkalade ciddi hizmetler yapılıyor. Ayrıca, bildiğiniz gibi, 2 tane de ayrı 112 istasyonumuz var, bir yenilik olarak "check-up" hizmetleri Mecliste verilmeye başlandı. Ayrıca, Ankara'daki üçüncü basamak kamu hastaneleriyle iş birliği yapılarak ileri tetkik ve yatarak tedavi gerektiren hastaların doğrudan bizim hastane elemanlarının takibinde ilgili yere ulaştırılması da temin edildi. Bir yıl içerisinde 175 bin hastaya poliklinik hizmeti sunuldu.

Bundan sonra rakamları vererek sözlerimi tamamlayacağım. 2023 yılında rakam, 2024 yılı bütçesinde yıl içinde yapılan aktarmalarla birlikte 10 milyar 946 milyon liraydı. 2024 bütçesinin yıl sonu gerçekleşme oranı yüzde 99,8'dir ve Sayıştay tarafından yapılan inceleme, Türkiye Büyük Millet Meclisi dış denetim raporlarındaki incelemelerde de bütün harcamaların yerinde ve evraka müstenit olarak yapıldığı tevsik edilmiştir.

Türkiye Büyük Millet Meclisimizin bu yılki bütçesine baktığımızda da 2025 yılı bütçemiz; 17 milyar 817 milyon Türk Lirası olarak kanunlaşmıştır. Bugün itibarıyla bu ödeneğin yaklaşık 12,6 milyar lirası yani yüzde 71'i harcanmıştır.

Sayın milletvekilleri, 2026 Yılı Bütçe Teklifi'mizle ilgili olarak da şu rakamları vermek isterim: 2026 yılı bütçe teklifi 27 milyar 235 milyon 264 bin Türk lirasıdır, Komisyonumuza bu şekilde sunulmuştur. Bu harcamaların yüzde 82,3'ü cari giderlerden; yüzde 17,7'si ise yatırım giderlerinden oluşmaktadır. Görüldüğü gibi 2026 bütçesinin yüzde 66,3'ü büyük oranda personel, SGK giderleri ve tedavi giderlerinden oluşmaktadır.

Ayrıca, yasa gereği Kamu Denetçiliği Kurumuna hazine yardımı 469 milyon 737 bin Türk lirası olarak belirlenmiş, bu da toplam bütçemizin yüzde 1,7'sini oluşturmaktadır.

Ayrıca, yine yasa gereği Radyo ve Televizyon Üst Kuruluna hazine yardımı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinden verilen 1 milyar 583 milyon 976 bin liralık bir pay söz konusudur. Bu da toplam bütçemizin yüzde 5,8'ini oluşturmaktadır.

2026 yılı bütçe teklifimiz, 2025 yılı başlangıç ödeneği 17 milyar 817 milyon Türk lirasına göre yüzde 52,9 oranında artarak 27 milyar 235 milyon 264 bin Türk Lirası olmuştur.

Değerli milletvekilleri, sizlere 2024 yılı kesin hesap sonuçlarını, 2025 yılı bütçe uygulaması ve önümüzdeki üç yıllık döneme ilişkin bütçe teklifleriyle ilgili açıklamalarda bulundum.

Zamanın kısıtlı olması dolayısıyla birçok konuyu detaylarıyla konuşma imkânımız olmadı. Sorularınız ve katkılarınızla Türkiye Büyük Millet Meclisinin 2026 yılı bütçesiyle ilgili görüşmelerimizi sürdüreceğiz.

Şimdiden 2026 yılı bütçemizin hayırlı olmasını diliyorum, sizlere de teşekkür ediyorum.