VELİ AĞBABA (Malatya) - Teşekkür ederim.

Öncelikle bütçenizin hayırlı olmasını diliyorum.

Sözlerimin başında biraz önce size de iletmiş olduğum bir konu var. Adıyaman, biliyorsunuz, Atatürk Barajı'na ev sahipliği yapan ama Adıyaman Barajı'nın nimetlerinden faydalanamayan bir şehrimiz. Maalesef, depremde en çok can kaybının olduğu yer. Çevre Şehircilik Bakanlığı hep övünüyor "İndere Türkiye'nin en büyük şantiyesi." deniyor ancak eğer buraya su verilmezse buranın çöp olacağını söylüyor Belediye Başkanımız Sayın Abdurrahman Tutdere. Mutlaka bu konunun hızlıca değerlendirilmesi lazım, sizden rica ediyoruz. Devlet Su İşleriyle belediye protokol yapmış, hızlandırarak GES yardımıyla şehre içme suyunun verilmesi önemli bir durum.

Yine, burada, tabii, Adıyaman Milletvekilimiz İshak Bey de var, mutlaka o da bu konuyu gündeme getirecek ve destekleyecektir.

Yine, Adıyaman'da Koçali Barajı var, bu Koçali Barajı'nda bir sonuç alınamadı, bütün Adıyaman'ın da sizden beklediği bir durum. Bunu da Adıyamanlılar adına size ifade etmek istiyorum.

Biliyorsunuz, ben Malatya Milletvekiliyim, bugün bir yazı okudum, Türkiye 7 üründe dünya lideriymiş; fındık, incir, haşhaş, kiraz, keçiboynuzu, ayva ve dünyanın en güzel kayısısını üretiyoruz -Yaşar Bey nereye gitti?- biraz sonra tadacaksınız dolayısıyla dünyada lider olan ürünlerden biri kayısı ama Tarım Bakanlığımızın da Hükûmetin de bunun reklamıyla ilgili destek vermesi lazım. Destek olmanızı sizden rica ediyoruz. Bizden sonra kim var kayısıda çok üreten? Özbekistan var, İran var, İtalya var, Cezayir var. Tabii, geçtiğimiz günlerde Ticaret Bakanlığının bütçesinde konuşmuştum, kaçak kayısı girişinin de önlenmesi lazım, olmadığı iddia ediliyor ama bunun çok dikkatlice takip edilmesi lazım. Hakikaten bunun aroması ne Özbekistan'da var ne İtalya'da var, bizim kurutmalık kayısımız dünyada lider, onu söyleyelim, kentimizle de onur duyuyoruz.

Şimdi, ürün olmadığı için geliri olmayan çiftçilerin 2025 yılında TARSİM tarafından ödenen hasar ödemeleri Tarım Kredi Kooperatifleri ve Ziraat Bankaları tarafından çiftçi borçlarına karşın mahsup edildi. Millet perişan Sayın Bakan, çiftçi borçlu, kredi çekip makine aldı, traktör aldı ama don parasına hesaptan el koydular, bunu söylemek istiyorum. Borçların faizsiz ertelenmesi lazım, bu önemli. Üreticiye faizsiz nefes kredi verilmesi lazım. 34 civarında il dondan etkilendi ama Malatya yüzde 100 kayıp veren tek il yani bizim kayısımız yüzde 100 etkilendi. Kirazımız, cevizimiz, bademimiz yani sert kabuklu bütün ürünlerimiz yüzde 100 etkilendi, Zirai Don Komisyonunda olan arkadaşlarımız da biliyor bu meseleyi. Dolayısıyla, bu dönem, 2025 yılı üretim sezonu için zirai don, akabinde kuraklık, üretici emeğinin karşılığını alamadı. Bu konuda faizsiz kredi verilmesini istiyoruz. Reklam konusunu söyledim. Kayısı tutsa da aynı para harcar, tutmasa da aynı para harcanıyor. Bunu da ifade etmek istiyorum.

Yine, Yoncalı Barajı'mız var, onu da ifade ettim. 1994 yılında başladı, otuz bir yıl sonra 2025 yılında tamamlandı. Arguvan'a hayat verecek, Arguvan'ı ayağa kaldıracak bir proje, baraj var ama sulama kanalı yok. Bunun da hızlandırılmasını sizden rica ediyoruz. Yapımına 1985 yılında başlanan 1988 yılında hizmete açılan Çat Barajı Adıyaman'ın Çelikhan ilçe sınırları içerisinde. Çat Barajı göl alanında 344 milyon metreküp su depolanması planlanmıştı ancak bugüne kadar en fazla 110 milyon metreküp su depolandı. 2025 yılında yüzde 4 doluluk oldu yani 17 milyon metreküp su depolanabildi. İkizce, Cafana, Cumhuriyet, Örnek gibi mahallelere bir kez su verilebildi. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü tarafından suyun kaybolmasına karşı gerekli teknik çalışmanın yapılması, su depolamasındaki soruların mutlaka çözülmesi lazım, Malatya için çok önemli bir problem. Sultansuyu Barajı'mız var, depremden etkilendi ama hâlâ bitirilemedi, gelecek yılki sulama dönemine yetiştirilmesini istiyoruz.

Yine, bizim Akçadağ ilçesinin 32 mahallesinde sulamayı rahatlatması için takviye bir su kaynağı olan Melet Deresi üzerinde baraj yapılması gerekmekte. Zemin etüdü yapılmış, projeler tamamlandı, ihale aşamasına geldi ama bütçede ödenek ayrılmadığı için bir yılda daha ertelendiği gözüküyor. Melet Barajı'nda da destek istiyoruz.

Yine göletlerimiz var, hemen isim isim söyleyeyim: Hekimhan İğdir, Hekimhan Karapınar, Kuluncak Kızılhisar, Kuluncak Alvar, Yazıhan Epreme, Darende Ilıca gibi köylerimize de bir gölet desteği istiyoruz. Bu köyler çok rahatlayacak. Bir başka mesele, 2 göletimiz var Sayın Bakan, Erkenek ve Söğüt Göleti, bunlar da yapılmış olmasına rağmen maalesef su tutulamıyor. Erkenek göletine "Çürük." dediler, çürükse niye yıkılmadı? Çürük değilse niye su verilmiyor? Bu Erkenek ve Söğüt Göletlerini size iletmem için rica ediyorlar.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Buyurun.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Sağ olun Başkanım.

Ağustos ayında Cafanak köyüne gittim bu sulamayla ilgili, Cafana köylüleri bir mektup yazmış, hemen çok kısa bir şekilde size okuyayım: "Hey Türkiye Büyük Millet Meclisi vekilleri biz kimiz? Biz mor gediği Yılanlı'ya Kermecik'e, Ören yoluna merkeple su taşıyarak kıraç ovayı yeşertenlerin torunlarıyız. Biz İkizce, Cafana, Kuyulu, Kuşdoğan, Kırlangıç, Oluklu köyleri kısaca tüm Çerkez yazısıyız. Biz alnındaki terle yerdeki toprağı yoğuranlarız. Bizler de -çok uzun zaman hemen kısaca söyleyeyim- Yunus Emre'nin deyimiyle 'Olsun be aldırma yaradan vardır/ Sanma ki zalimin ettiği kârdır/ Mazlumun ahı indirir şâhı/ Her şeyin bir vakti vardır' diyerek ahlarla arşıâlâyı inletenleriz." diyorlar. Bunu niye söylüyorlar? Bunların durumu çok kötü, bu köylülerin. Bu Cafana Köyü'nün yanında Kuyulu, Kuşdoğan, Kırlangıç, Oluklu, İkizce, Çerkezyazı bölgeleri, bunların size çok selamları var. Şiirle milletvekillerine sitem ediyorlar, ben de payımı alıyorum buradan, diğer milletvekillerine ve size sistemi ediyorlar. Bu konuda yardımcı olunmasını istiyorlar.

TARSİM sisteminin değiştirilmesini istiyoruz, yıllardan beri söylüyoruz, bu sistem bize çok uymuyor. Yaşanan iklim değişikliği nedeniyle TARSİM'de mutlaka yönetmelik değişikliğine gidilmeli. Mevcut sözleşme esasında yer almayan yani yeni zarar türleri ortadayken bu sorunun inatla çözülmemek istenmesini anlamak mümkün değil. TARSİM başta Malatya olmak üzere, talep edilen her bölgede sigorta kapsamı genişletilmeli, bedeli üreticiden alınmalıdır. Primleri yüksek bir hasat tespitindeki anlaşmazlıklar maalesef TARSİM'de sigortalamayı azaltıyor. Bizde bugüne kadar bir ağaç için maksimum 215 kilo ürün yazılıyorken bu yıl sigorta ekranı maksimum 170 kilo olarak açıldı. Dolu vuran vurmayan, don vuran vurmayan tüm Malatya'daki ağaçlar için maksimum 170 kilo yazılacak yani baştan 45 kilo kaybımız var.

Bir de rüzgâr türbini istiyoruz diyoruz.

(Mikrofon otomatik cihaz tarafından kapatıldı)

OTURUM BAŞKANI ORHAN ERDEM - Lütfen tamamlayın.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Tamam Başkanım.

Bir de hemen unutmadan 18'inci sayfada bir not gördüm: Parsel bazlı verim sigortası uygulamasına ilk defa Tekirdağ'da başlayacakmışız. Biz Malatya'da perişanız Sayın Bakan.

TARIM VE ORMAN BAKANI İBRAHİM YUMAKLI - Pilot şehir o.

VELİ AĞBABA (Malatya) - Biz de pilot oluruz, ne olacak.

Bir rakam vereceğim: Şu anda ikinci el satış yapılan traktör sayısı Malatya'da 28.316. Niye satıyorlar? Borçlarını ödemek için satıyorlar. Dolayısıyla, mutlaka bir destek lazım.

Malatya'daki sulama sistemi kartlara 4-5 defa sulamayınca para yatırılıyor ancak bir veya iki sulama yapan vatandaşlarımıza Sulama Birliği geri ödeme yapmıyor. "Deprem vurmuş, don vurmuş, ikinci depremi yaşamış bari üçüncüsünü yaşamayalım." diyorlar.

Kapalı sistem konusunda çok ciddi talep var. Bizim Boztepe Barajı hariç yani Recai Kutan Barajı hariç diğer baraj ve göletlerde vahşi sulama yapılıyor. Malatya gibi tarım şehrinde kapalı sistem sulamaya gidilmesini talep ediyoruz. Akçadağ Sulama Birliği 141 bin dekar, Sultansuyu Birliği 144 bin dekar, toplam 284 bin dekar alanda her yıl sulamada artan sıkıntıların giderilmesi, ürün desenlerinin çeşitlendirmesi için acilen kapalı sulamaya gerek var. Çerkezyazı sulaması ana kanal 50 kilometre olup tamamı açık kanal, dolayısıyla, çok fazla su kaybı yaşanıyor. Çerkezyazı sulamasının kapalı borulu sisteme alınması gerekmektedir.

Türkiye'nin en önemli tarım şehrinden biri olan Malatya'nın bir de şeker fabrikası var. Şeker fabrikamız bizim çok özel bir fabrika. Çalışanlarımıza, personelimize güzel bir yeri var. İyi ki satılmadı, özelleştirme kapsamından çıkarıldı. Hakikaten şehre hayat veren bir fabrika. Emeği geçen herkese, sendikacısından genel müdürüne, müdürlerine kadar teşekkür ediyorum. Umarım bu şeker fabrikasının arazisinde kimsenin gözü olmaz çünkü orası ortak, Malatya'nın malı. İnşallah buraya kimse göz dikmez.

2026 bütçenizin hayırlı olmasını diliyor, teşekkür ediyorum.