| Komisyon Adı | : | PLAN VE BÜTÇE KOMİSYONU |
| Konu | : | 2026 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi (1/280) ve 2024 Yılı Merkezi Yönetim Kesin Hesap Kanunu Teklifi (1/279) ile Sayıştay tezkereleri |
| Dönemi | : | 28 |
| Yasama Yılı | : | 4 |
| Tarih | : | 04 .11.2025 |
MÜZEYYEN ŞEVKİN (Adana) - Teşekkür ederim.
Sayın Başkan, Değerli Bakan, sayın bürokratlar, değerli milletvekilleri, basının kıymetli mensupları; hepinizi saygıyla selamlıyorum.
Ekonominin tüm alanlarında olduğu gibi, sanayi ve teknolojide de savrulmalar yaşanıyor. TOBB verilerine göre 2024'ün ilk yedi ayında 15 bin şirket kapandı. Kapanmaların büyük kısmı tekstil, giyim ve imalat sektöründe yoğunlaşıyor. Öz İplik-İş Sendikasına göre ise son yıllarda 604 küçük orta ölçekli tekstil fabrikası kapandı ve 134 bin işçi işten çıkarıldı. Büyük fabrikalar arasında kapasite yüzde 40'a kadar düştü, bazılarıysa iflas etti.
Gelelim TÜİK'e. TÜİK'e göre de 2010-2023 yılları arasında toplam kapanan şirket sayısı yaklaşık 200-250 bin civarında. Enflasyon ve faiz artışları nedeniyle kapanmalar hız kesmiyor.
Özelleştirme İdaresi Dairesi Başkanlığı verilerine göre ise 2010-2025 arası yaklaşık 60 büyük kamu tesisi satıldı, tasfiye edildi, bazılarıysa fiilen kapandı. Bir yanda üretim ve istihdam sorunu yaşanırken öte yandan kamu özelleştirmeleri nedeniyle vatandaştaki işsizlik alabildiğine artıyor. Evet, vatandaş, 5 trilyon 335 milyar borçlu; KOBİ'ler 5 trilyon 791 milyar borçlu; çiftçi ise 1 trilyon 110 milyar borçlu.
Adana'mız da ne yazık ki kapanmalardan payını aldı. Adana, Türkiye'nin 4'üncü büyük sanayi ekonomisini yürütürken şu anda ne yazık ki 22'nci sıralarda. Adana, Türkiye'nin önemli sanayi merkezlerinden biri olsa da son yirmi yılda ekonomik krizler, özelleştirmeler, döviz dalgalanmaları, tekstil sektörünün Asya'ya kayması, Adana'da uzun yıllar sanayi teşviklerinin düşük verilmesi gibi nedenlerle önemli fabrika kayıpları yaşandı. Oradan fabrikalar sökülüp ya Maraş'a ya Osmaniye'ye taşındı ne yazık ki. Adana'da 100'den fazla büyük fabrika kapandı ve 20 binden fazla insan işsiz kaldı. Bu kapanmaların büyük kısmı tekstil, boya, basma, tütün, çırçır ve plastik sektörlerinde yoğunlaştı. Binlerce kişiye istihdam sağlayan tekstil etkilendi, çiftçi alın terinin karşılığını alamaz oldu. Sanayiye entegre edilen başta pamuk olmak üzere birçok üründen vazgeçen üretici önünü göremez hâle geldi. İktidar tam anlamıyla yüksek rekolte, verim ve kaliteli üretim gerçekleştiren çiftçiyi bitirdi. Tarıma dayalı yan sanayi zaten Adana'da hiç gelişmedi.
Yine, Sayın Bakan, Adana Ceyhan Yumurtalık Kimya İhtisas OSB'yle ilgili soru sormak isterim: Adana Ceyhan Yumurtalık Kimya İhtisas OSB'nin kuruluş süreci, 15/12/2017 tarihinde Adana Büyükşehir Belediyesinin talebi üzerine yaklaşık 40 milyon metrekare alan üzerinde Kimya İhtisas OSB kurulması öngörüldü ve burada 18/11/2023 tarih ve 32373 sayılı Resmî Gazete'de de yayımlanan 7797 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı'yla bahse konu alan "Adana Yumurtalık Ceyhan Sanayi Alanı" olarak belirlendi. Ama bugüne kadar ne yazık ki buraya hâlâ çivi çakılmadı. Sanayicilerin beklentisi var, Adana Sanayi Odasının da özel ricasıdır; bu organize sanayi bölgesinin hâlâ kurulmamış olması, sanayicilerimize yer tahsisinin yapılmamış olması Adana'nın biraz daha gerilemesini sağlıyor. Yine, Ceyhan'da yıllardır sürüncemede kalan Enerji İhtisas Bölgesi'yle ilgili yıllardır bir çivi çakılmadı, buna ilişkin de söylemek isterim.
Bir başka konu, Türkiye'nin ısrarla beklediği, Türkiye atık yönetimi ve geri dönüşüm süreçlerinin geliştirilmesi açısından eski ve yüksek emisyonlu araçların trafikten çekilmesi için yeni bir adım atılmalı. Buna dair bir kanun teklifi sundum Sayın Bakan. 20 yaş ve üzeri araç sahiplerine yeni yerli araç alımında özel tüketim vergisi muafiyeti sağlanması, eski ve yüksek emisyonlu araçların trafikten çekilmesiyle çevre kirliliğini azaltmak, trafik güvenliğini artırmak, yerli araç üretimini ve kullanımını teşvik etmek önemlidir. Vatandaşın bu konuda beklentisi vardır. Bu konuda bir an önce hem çevresel hem de ekonomik açıdan önemli faydalar sağlayacak bir düzenlemenin yapılması ve bu düzenlemenin etkin şekilde uygulanması, sürdürülebilir bir geleceğe ulaşma hedefleri açısından da önemli bir katkı sunacaktır. Vatandaşın bu hurda araçlarla ilgili beklentisi çok yüksektir.
Tabii, hukukun üstünlüğünün ve demokrasinin öncül olduğu bir ülkede sanayi de gelişir, ekonomi de gelişir. Dolayısıyla umuyorum, hukukun üstünlüğünün sağlandığı bir ülkede, belediye başkanlarımızın özgür olduğu bir ülkede yaşamak dileklerimizle.
Teşekkür ediyorum.