ÖMER FETHİ GÜRER (Niğde) - Bor minerallerinin son derece özel kimyasal yapıları nedeniyle hammadde, rafine ürün ve nihai ürün şeklinde ve önemli ölçüde alternatifsiz ürün olduğu biliniyor. Bu bor mineralleri ilave edildikleri malzemelerin katma değerini de artırıyor. Türkiye'den bor alan ülkeler, bundan katma değeri yüksek bor ürünleri üretmekte ve bu ürünleri ileri teknolojik ürünlerin üretilmesinde kullanarak ürettikleri katma değeri yüksek teknolojik ürünleri Türkiye'nin de dâhil olduğu pazarlarda satmaktadır. Katma değeri yüksek, çeşitlendirilmiş bor ürünlerinin teknolojik gelişmesi ve bu bağlamda bor madeninden daha verimli biçimde yararlanılması gelecek açısından da çok önemlidir. Benim burada birinci olarak öğrenmek istediğim şu: Amerika Birleşik Devletleri yüzde 7'ye sahipken bu konuda bize göre sağladığı fayda ve katkı rakamsal olarak nedir? Dünya rezervinin yüzde 72'sinin ülkemizde olduğu biliniyor ancak bunu biraz evvel rakamsal olarak verdik ama daha bununla ilgili araştırma yapıldığında bu rezervin de artması mümkün. Kalite bakımından olabilecek en yüksek orana bizim ülkemizdeki borun sahip olduğu da biliniyor. Bor minerallerinden ve rezervlerinden yeterli faydanın sağlanabilmesi için AR-GE'yle ilgili yapılan çalışmaların daha ağırlıklı olması gerektiğini düşünüyorum.

Bu bağlamda bir şeyi de vurgulamakta yarar var: Biliyorsunuz, bor madenlerinin bugünkü geldiği duruma gelmesinde 1978'de CHP Hükûmetinin almış olduğu bir karar önemli. Etibankın devreye girmesiyle 50 dolar civarında satılan bir ürün 200-250 dolara bir haftada çıkmış, o anlamda da ülkemiz için önemli bir getiri kaynağı olmuştur.

Özel bor ürünleri ile bora dayalı sanayi ürünlerinin yatırımları ve bora dayalı sanayi teşvikinin önemli olduğunu düşünüyorum. Yine, Birleşmiş Milletlerin iklim değişikliği raporunda yer alan bir değerlendirmeye göre doksan yıl sonra petrol ve doğal gaz gibi yakıtların kullanımına son verilmesinin önerildiği de düşünüldüğünde borun o bağlamda da ileriye dönük sağlayacağı önemli katkının olacağını belirtmek istiyorum. Bu bağlamda araştırmaların daha da geliştirilmesi, kurumun AR-GE çalışmalarının desteklenmesi, özel teknokent kurulması, yeni ürün teknolojisi üretilmesi için daha fazla destek ve çalışma içinde olunmasının gerekliliğini bir kez daha vurgulamak istiyorum. Bor Enstitüsünün de daha da desteklenmesinin bu anlamda yararlı olacağını düşünüyorum.

Ayrıca burada nakliyelerle ilgili artışlar nedeniyle Sayıştay raporunda da belirtildiği üzere demir yollarında daha fazla kullanılmasının gerekliliği vurgusunun da dikkate alınması, bu bağlamda nakliye, taşıma artışı da geçmiş yıllara daha yüksekmiş. Bu konuda da bir çalışma yapılmasının gerekliliğine inanıyorum. Ayrıca yine burada rakamsal olarak verilerde de 2013 yılında personel yetiştirme gideri 740, 2014'te 1.096'ya çıkıyor, yetiştirilen de kurumdan gidiyor. Bunu biz alt komisyonda da konuşmuştuk. Bu mevzuyla ilgili bir düzenlemenin gerekliliği açık. Ayrıca stratejik ürün olarak bor geçmiş dönemlerde önemli ölçüde de engellenen, baltalanan, gelişmesi konusunda engel teşkil edilen bir ürün. Bu anlamda Türkiye açısından bu ürünün öneminin dikkate alınarak önümüzdeki sürecin bu bağlamda ürünü her yönüyle daha verimli kullanabilecek aşamalara taşımasının doğru olacağını düşünüyorum.

Teşekkür ederim.