DİLEKÇE KOMİSYONU - ÇALIŞMA USULÜ

Komisyona başvurabilecek kişiler

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı gerçek kişiler, Türk hukuk sistemine tabi tüzel kişiler ile Türkiye'de ikamet eden yabancılar karşılıklılık esası (mütekabiliyet şartı) gözetilmek ve dilekçelerin Türkçe yazılması kaydıyla başvuruda bulunabilirler.

Başvurular hem bireysel hem de toplu olarak yapılabilir. Toplu başvurular örnek olarak seçilen dilekçe/dilekçeler üzerinden işlem görür. Bununla birlikte elektronik ortamda verilen bir dilekçeye de imza konulabilir.

Komisyona başvuru yolları

Komisyona uygulamada farklı şekillerde başvuru yapılabilmektedir. Başvurular;

  • Posta yolu ile,
  • Faks yolu ile,
  • Elektronik ortamda,[1]
  • Şahsen başvurmak suretiyle,
  • Milletvekilleri vasıtasıyla,
  • TBMM Başkanı tarafından havale edilerek,
  • Diğer komisyonlar aracılığıyla,

Dilekçe Komisyonuna ulaşmaktadır.

Dilekçede bulunması gereken unsurlar

3071 sayılı Kanunun 4'üncü maddesinde dilekçede yer alması gereken unsurlar belirtilmiştir. Bu unsurlar;

  • Dilekçe sahibinin adı ve soyadı,
  • Dilekçe sahibinin imzası,
  • Dilekçe sahibinin iş veya ikametgah
  • İncelenemeyecek dilekçeler 3071 sayılı Kanunun 6'ncı maddesinde belirtilmiştir. Bunlar;
  • Belli bir konuyu ihtiva etmeyen,
  • Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan,
  • 4 üncü maddede gösterilen şartlardan herhangi birini taşımayan, dilekçeler

Komisyonda inceleme ve Komisyon Başkanlık Divanı kararı

Dilekçe Komisyonunun Başkan, Başkanvekili, Sözcü ve Katibinden oluşan Başkanlık Divanı, komisyona gelen dilekçeleri inceleyerek;

  • Belli bir konuyu ihtiva etmeyen,
  • Yeni bir kanunu veya bir kanun değişikliğini gerektiren,
  • Yargı mercilerinin görevine giren konularla ilgili olan veya haklarında bu merciler tarafından verilmiş bir karar bulunan,
  • Yetkili idari makamlarca verilen kesin cevap suretini ihtiva etmeyen,
  • Kanunun dilekçede bulunmasını zorunlu gördüğü şartlardan herhangi birini taşımayan,

dilekçelerin görüşülemeyeceğini karara bağlar.

Komisyon Başkanlık Divanı, bu kararlarını bastırır ve Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerine dağıtır. Dağıtım tarihinden itibaren onbeş gün içinde itiraz olunmayan Başkanlık Divanı kararları kesinleşir ve durum dilekçe sahiplerine yazılı olarak bildirilir.

Komisyon Başkanlık Divanı, yeni bir kanunu veya bir kanun değişikliğini gerektiren dilekçelerden toplumsal yarar gördüklerinin birer örneğini TBMM Başkanlığına (ilgili komisyona) ve Cumhurbaşkanlığı'na (ve/veya ilgili Bakanlığa) bilgi olarak gönderir. Başkanlık Divanı kararında bu hususu belirtir. Komisyon Başkanı yazısıyla da gerekli bilgilendirme yapılır.

Komisyon Genel Kurulu

Komisyon Başkanlık Divanının İçtüzüğün 116'ncı maddesi kapsamı dışında gördüğü dilekçeler ile 116'ncı madde gereğince Komisyonda görüşülemeyeceği sonucuna vardığı dilekçelere ilişkin kararlardan 15 gün içinde itiraza uğrayanlar, Komisyon Başkanınca Komisyon gündemine alınır.

Komisyon Genel Kurulu, gündemine aldığı dilekçelerle ilgili olarak alt komisyon kurulmasına, geçici uzman/bilirkişi görevlendirilmesine, yerinde inceleme yapılmasına, Sayıştay Başkanlığından inceleme yapılmasının istenmesine ve idari denetim yaptırılmasına karar verebilir.

Komisyon Başkanlık Divanı, (uygulamada Komisyon Başkanı) Komisyon Genel Kurulunca alınan kararları bastırır, bütün milletvekillerine dağıtır ve gereği için Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanlara gönderir. TBMM'nin her üyesi Komisyon Genel Kurul kararına, kararın dağıtım gününden itibaren 30 gün içinde gerekçeli bir yazıyla itiraz edebilir. Aksi halde, dilekçe hakkındaki karar kesinleşir.

Komisyon Genel Kurulu, itiraz edilen dilekçeler için itiraz tarihinden itibaren 30 gün içinde bir rapor düzenleyerek TBMM Başkanlığına sunar. TBMM Genel Kurulunun alacağı karar kesindir.

Komisyon Genel Kurulunun kesinleşen kararları, dilekçe sahiplerine ve ilgili kurumlara bildirilir.

Cumhurbaşkanı yardımcıları ile bakanlar İçtüzüğün 119'uncu maddesi gereğince kesinleşen kararlar hakkında yaptıkları işlemi, aynı maddenin son fıkrası uyarınca kendilerine yapılan bildiri tarihinden itibaren 30 gün içinde Komisyon Başkanlığına yazıyla bildirirler. Komisyon Genel Kurulu, (verilen cevabı yeterli bulmaması halinde) bunlardan gerekli gördüklerinin TBMM'de görüşülmesini isteyebilir. Bu takdirde, Komisyon kendi görüşünü belirten bir rapor hazırlayarak TBMM Başkanlığına sunar. Komisyonun bu istemde bulunması halinde İçtüzüğün 119'uncu maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları hükümleri uygulanır. İlgili bakanlık yapması gereken bildiriyi yapmadığı takdirde aynı hüküm uygulanır.

TBMM Genel Kurulu

Komisyon Genel Kurulu, itiraz üzerine veya kararlarına verilen cevapları yeterli bulmaması durumunda doğrudan bir dilekçe konusunun TBMM Genel Kurulunda görüşülmek üzere sevkine hazırlayacağı bir raporla karar verebilir.

Komisyon raporunun görüşülmesinden sonra, dilekçe hakkında TBMM Genel Kurulu karar verir. Komisyon raporunun Genel Kurulda görüşülmesi genel usulde yapılır. TBMM Genel Kurul gündeminde bulunan ancak yasama döneminin sona ermesi nedeniyle görüşülemeyen raporlar ise TBMM Başkanlığınca Komisyona yeniden havale edilir.